فلامنکو | آتشی قرمز بر دامان هنر

" فلامنکو "، این هنر اصیل اسپانیایی که موسیقی جهان را تحت تاثیر قرار داده، از همراهی روح و قلب خواننده، شور رقصنده و دستان نوازنده، شکل گرفته است و آن شده که تو می بینی و می شنوی.
همه چیز از قلب خواننده ی فلامینکو آغاز می شود، حس اشعار در دل و روحش نشسته و صدای کوک شده در حنجره اش.
به رقصنده می رسد و او را، از خود بی خود می کند. می چرخد و می چرخد تا دامانش میان زمین و هوا بلند شود و بنشیند بر روی سیم گیتار نوازندگان،
و این است معجزه ی هنر، معجزه فلامنکو ...

امروز کارناوال به روی سن رفته است تا در میان هنرمندان این رشته ، به دنبال سرنخ های تاریخی و مهم تر از همه ، احساس آتشینی که پشت پرده است، بگردد.

بنابراین دعوت ما را به رقص و آواز پذیرفته و همراهیمان کنید ...

فلامنکو، شاد به رنگ قرمز ...

مردمان اسپانیا به رقص و آواز، به شور و خوش گذرانی شهره اند.
کافی است تعطیلات رسمی باشد، عروسی و یا حتی جشن خانوادگی تا ببینی چه طور شب را کف زنان، گیتار به دست و آواز بر لب، به صبح فردا می دوزند.
در گذشته اما اینطور نبوده، برای قرن ها تحت استعمار اعراب بودند و شاید شادی امروزشان، شادی آزادی بوده است که سینه به سینه با صدای آواز و حرکات موزون به این نسل رسیده است و رسم و هنری شده بین آنان، به نام " فلامنکو " .

تاریخچه فلامنکو

خواستگاه فلامنکو، منطقه ای به نام " اندلوس " (Andalusia ) در جنوب اسپانیا است و بانیان آن " کولی ها " بوده اند .

منشا این رقص، طبق گفته های شفاهی، طبقات پایین و فقیر جامعه بوده است و شکل گیری اش به قرن پانزدهم بر می گردد، هرچند که تاریخ مستندی تا قرن هجدهم از این هنر وجود ندارد.
این هنر زمانی متولد شده است که اسپانیا تحت استعمار اعراب بوده، بنابراین از فرهنگ رقص و آواز آن ها نیز رگه ها یی را به یادگار در دل خود جا داده است .
این روزها شهرت فلامنکو به سراسر جهان رسیده و موسیقی کشور های دیگر با زبان مشابه را نیز، تحت تاثیر قرار داده است.

سه رکن اصلی در شکل گیری فلامنکو ...

" Toque " به معنی نوازنده گیتار است که فضای خالی بین آواز و حرکات رقصند را پر می کند.

" Cante " به آواز جادویی که خواننده سر می دهد می گویند.
" Baile " حرکات موزون رقصنده ای است، که موسیقی را برایت چشم نواز نیز کرده.

پائولو ( Palos )

" پائولو " به معنی آکوردهایی است، که سبک نوازندگی گیتار را در فلامینگو شکل می دهد، همان که " Toque " یا گیتاریست آن را اجرا می کند.
بیش از 50 نوع دارد، که معمولا 12 نوع از آن به طور متداول اجرا می شود.
از جمله پائولوها ی معروف :
الگریاس ( Alegrias )
بولریاس ( Bulerias )
فاندانگوس ( Malaguenas )
مینراس ( Mineras )
را می توان نام برد.

از هم متفاوت اند و گاهی اختصاصی. برای مثال " Farrura " تنها برای رقصنده های مرد اجرا می شود و بالعکس سبکی دیگر تنها مناسب رقص زنان بوده.
هرچند که، در فلامینکوی مدرن، تمامی این مرزها شکسته شده است.

آواز فلامنکو ( Cante Flamenco )

بر خلاف باور عمومی رقص، رکن اصلی موسیقی فلامنکو نیست.

این اشتباه از آن جا آمده که همیشه رقصنده در میان بوده است و نوازنده و خوانندگان به دورش.
اما دقیق تر که شوید و از نظر موسیقی بررسی کنید، در می یابید که هر حرکت رقصنده و هر نت نواخته شده توسط نوازنده ها، آغازش از قلب و روح خواننده است.
به خواننده ی آواز فلامینکو " Cantaor " گفته می شود.
سه دسته بندی اصلی برای آن در نظر گرفته شده.
متفاوت از هم اند، هم در نوع اجرا، هم در بیان احساسات و روایت و داستانی جداگانه دارند هر کدام.

1) آوازی به شوری اشک، سبک " Cante Grande "

به معنی عمیق است، به معنی ریشه دار، تم اصلی اجرا غم و اندوه است.
پس می شود غمی ریشه دار که از قلب خواننده مانند آتشی زبانه کشیده، در صدایش شعله ور شده، بر دامان رقصنده افتاده و او هر قدر هم که بچرخد و برقصد، این آتش را خاموشی نیست.

خواننده پس از پایان یافتن هر قسمت از آواز، قطعه ای از روحش را از دست داده وآن را برایت در سالن اجرا به پرواز در می آورد.

غم صدایش را نه تنها به گوش می شنوی بلکه با پوست و گوشتت حس می کنی.
درد و رنجی که از آن می خواند، اخم می شود در ابروانش، چین و چروک می شود پای چشمانش، تشویش قطره قطره عرق پیشانی شده و غرور از دست رفته اش اشک چشم.
بی اغراق در پایان اجرا، به خودت می آیی و می بینی که چند سالی پیر شده است.
در آخرین نت، همان لحظه ی کوتاه سکوت، بین پایان یافتن اجرا و تشویق تماشاگران، نگاه پر شکوه خواننده را که دنبال می کنی می فهمی به دنبال روح از دست رفته اش می گردد، همان که تو با خود به یادگار می بری.

2) سبک " Cante Intermedio "

بر خلاف سبک قبل تو را به عمق ماجرا نمی برد، نیازی به کشف کردن نداری، همه چیز پیش چشمانت رخ می دهد.

بین حرکات دست رقصنده، که سایه اش بر صورت خواننده می افتد با هر بار چرخیدن و به پرواز در آمدن دامانش.
لبخند روی لب خواننده اما، رازی است که توخود باید بخوانی و بدانی.

3) سبک " Cante chico "

خواننده از عشق برایت می خواند از رسیدن، طنزی زننده نیز لا به لای اشعارش وجود دارد، اما در نهایت لذت می بری از شنیدنش و تونیز آرام می شوی از رسیدنی که در شعر موج می زند.

ویدیویی دیدنی از اجرای آواز فلامنکو توسط " Miguel Poveda "

رقص فلامینکو ( Baile )

رقصی است عاطفی، که احساسات مختلف را برایت به نمایش می کشد.
رقصندگان با انتخاب هوشمندانه حرکات و با استفاده از حالات چهره، غم، شادی و حتی خشم را بر صحنه جاری می سازند.

از چشمانی که به تو خیره می ماند و بی پروا اعماق روحت را می کاود تا نگاه شرمگینی که آن را پشت بادبزن مخفی می کند، همگی روایت گر داستانی است که خواننده به آواز برایت می خواند.
گاهی با حرکات سریع دست خشمش را به سویت پرتاب می کند و گاه با اشاره ی ظریف انگشتانش، چشمانت را بر روی اندامش حرکت می دهد و تو راهی نداری جز غرق شدن در دامان مواجش.

دستانش را بالای سر آورده و در هم گره کرده، به مانند پرهای یک قوی آرام بر دریاچه ، اما خشم چشمانش داستان دیگری را می گوید.
نمی توانی حرکاتش را ترجمه کنی، تنها باید آن را حس کرده و خاطره لمس شدن روحت را بدون حتی لحظه ای تماس، در گوشه ای از قلب و ذهنت برای همیشه به یادگار نگاه داری.

تصاویری از رقصندگان مرد ...

لباس سنتی فلامنکو ( Traje De Flamenco )

شاید دقت کرده باشید که لباسی که رقصندگان خانم به تن می کنند در زیباتر نشان دادن حرکات بی تاثیر نیست.

دامن هایی که از آستر تا پارچه ی رویی آن، چین های ریز و درشت دارند تا با چرخیدن رقصنده، آن ها هم به دنبالش بچرخند و وقتی او از حرکت ایستاد، دامانش هنوز، میان زمین و هوا باشد.

رقص شال ...

یکی از متعلقات لباس شال بلند و طرح داری است که بر روی شانه انداخته شده و یک سری از حرکات رقص حتی، با آن انجام می شود.

تزئینات لباس و بدن

گوشواره های زیبا، گلی که بر موهای خود می گذارند، بادبزنی که در دست دارند و وسیله یا به نام " Castanets " که با کوبیدنش بهم تولید صدا می کند، همه جزئیاتی هستند که نقش مهمی در مجموع به عهده دارند، برای زیبا تر کردن رقص و رقصنده.

کفش فلامینکو ( Flamenco Shoe )

نوع پاشنه دار آن را رقصندگان خانم به پا می کنند و نوع چکمه مانند آن را رقصندگان مرد.
صدایی که هنرمندان به هنگام رقصیدن با پا تولید می کنند از میخ هایی می آید که در پاشنه کفش ها کوبیده شده، تا حتی صدای حرکات موزون را نیز بشنوید.

فلامنکو در گذر زمان ...

فلامنکوی سنتی و مدرن، تفاوت های کم ولی آشکاری با یکدیگر دارند.
از جمله رقص فلامنکو که نوع سنتی آن تنها با آواز خواننده و دست زدن همراه بوده است و موسیقی و سازی برای همراهی در آن وجود نداشته. اما امروزه گیتار و دیگر سازها نیز با خواننده و رقصنده همراه شده اند.
در گذشته مربی و آموزش آکادمیکی برای یادگیری وجود نداشته و هر آنچه که امروزه در مدارس فلامنکو تدریس می شود، حرکاتی است که افراد در مهمانی ها از خویشاوندان دیده و یاد می گرفته اند.
با این حال اما، هم فلامنکوی سنتی و هم مردن، طرفداران خود را داشته و روز به روز تخصصی تر مورد بحث و آموزش قرار می گیرد.

اگر به مادرید آمدید ...

در ادامه دو مکان فوق العاده در مادرید را برای تماشای اجرای زنده موسیقی، رقص و آواز فلامینکو، برایتان معرفی می کنیم.

 

1) Corral De La Moreria

یکی از بهترین ها طی پنجاه سال گذشته است که آواز گیتار و صدای کفش رقصنده ها را در شهر مادرید، طنین انداز کرده است.
تقریبا هر روز اجرایی زنده برای علاقه مندان به روی صحنه می رود.
برنامه های خاصی نیز برای معرفی آلبوم جدید هنرمندان به نام این سبک، هر از چند گاهی برگزار می شود.
فضای داخلی آن فوق العاده است و غذای شما روی میزتان سرو می شود که به سمت سن قرار گرفته.
می توانید از طعم بی نظیر غذا با زیر صدای فلامینگو لذت ببرید.

برای اطلاعات بیشتر می توانید به اینجا مراجعه کنید.

2) Casa Patas

یکی دیگر از بهترین ها که علاوه برکافه موسیقی و رستوران، آکادمی آموزش فلامینکو نیز هست.

تماشای اجراهای زنده به همراه شام از قیمت پایه 60 یور آغاز می شود که قیمتی مناسب برای شبی به یاد ماندنی ست.

برای اطلاعات بیشتر می توانید به اینجا مراجعه کنید.

سخن آخر

هدف، آفرینشِ هنر نیست.

هدف، بودن در حالِ شگفتی است که ناگزیر به آفرینش هنر می‌انجامد.