karnaval.ir

کارناوال

نویسنده ارشد کارناوال

انتشار

28 اردیبهشت 1397

به روز رسانی

29 اردیبهشت 1399

موزه های مختلفی در سراسر جهان وجود دارند که هر یک اشیای خاصی را از دوره های تاریخی در خود جای داده اند. این موزه ها و میراث درون شان به حدی اهمیت دارد که 18ام ماه مِی به عنوان روز جهانی موزه و میراث فرهنگی در نظر گرفته شده است و هر ساله مراسمی خاص در آن اجرا می شود. امسال (99) این روز در تقویم کشورمان مصادف با 29 اردیبهشت ماه است و به همین مناسبت می خواهیم برای تان از موزه و روز جهانی آن بگوییم.

با کارناوال همراه باشید...

روز جهانی موزه

18 می | روز جهانی موزه

روز جهانی موزه (International Museum Day) که به اختصار IDM خوانده می‌شود، روزی است که به منظور بالابردن آگاهی در مورد اهمیت نقش موزه ها در توسعه جوامع توسط شورای بین المللی موزه ها از سال 1977 وارد تقویم جهانی شده است. بسیاری از کشورها این مناسبت را جشن می گیرند و تا یک هفته و حتی تا یک ماه به برگزاری ویژه برنامه های خود ادامه می دهند.

در هر سال ایکوم، شعار و موضوعی را برای این روز در نظر می گیرد که متفاوت از سال پیش است و دغدغه های مربوط به جامعه بین المللی موزه ها را بیان می کند. این روز فرصت خوبی برای کارشناسان موزه است تا با جامعه روبرو شوند و از چالش های پیش روی موزه ها برای آنها بگویند.

اکثر کشورها از آمریکا تا اقیانوسیه و آفریقا، اروپا و آسیا، این رویداد بین المللی را گرامی می دارند و در سال های اخیر حدود 30000 موزه در بیش از 120 کشور در برنامه های ایکوم شرکت کرده اند.

روز جهانی موزه

نگاهی به شعارهای روز جهانی موزه در ده سال گذشته

2010- موزه برای هماهنگی اجتماعی

2011- موزه و حافظه

2012- موزه در جهان در حال تغییر. چالش های جدید، الهام بخش جدید

2013- موزه ها (حافظه + خلاقیت = تغییرات اجتماعی)

2014- موزه ها، ایجادکنندگان ارتباط

2015- موزه برای یک جامعه پایدار

2016- موزه و چشم اندازهای فرهنگی

2017- موزه ها و روایت های تاریخی بحث برانگیز: روایت ناگفتنی ها در موزه ها

2018- موزه‌های درهم‌ تنیده: رویکردهای نو، مردم نو

2019- موزه ها به مثابه قطب های فرهنگی: آینده سنت

روز جهانی موزه 2019

 روز جهانی موزه در سال 2020

در سال جاری روز جهانی موزه با شعار "موزه ها برای برابری: تنوع و فراگیری" بزرگ داشته می شود.

در توضیح این شعار آمده است:

روز جهانی موزه در سال 2020 چنین نامگذاری شده است تا به نقطه عطفی برای تجلیل از تنوع چشم اندازهایی که جوامع و کارکنان موزه ها را تشکیل می دهند، تبدیل شود و ابزاری برای تلاش در جهت شناسایی و غلبه بر تعصب در آنچه موزه ها به نمایش می گذارند و یا داستان هایی که روایت می کنند، باشد.

پتانسیل موزه ها برای ایجاد تجربیات معنی دار برای مردم با  خاستگاه ها و پیشینه های مختلف، برای ارزش اجتماعی آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.موزه ها به عنوان عوامل ایجاد تغییر و به عنوان نهادی معتبر  باید ارتباط خود را با جامعه از طریق مشاركت سازنده در واقعیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نشان دهند.

چالش های فراگیری و تنوع و دشواری هدایت مسائل پیچیده اجتماعی در محیط های در حال قطبی شدن امروز، مسائل مهمی هستند؛ اگرچه این چالش ها و مشکلات مختص موزه ها و مؤسسات فرهنگی نیست، اما موزه ها نقش مهمی در آن دارند.

انتظار روزافزون مردم برای تحولات اجتماعی باعث افزایش گفتگو پیرامون پتانسیل موزه ها برای منافع اجتماعی و تحقق این موضوع در قالب نمایشگاه ها، همایش ها، اجراها، برنامه های آموزشی و فعالیت های مبتکرانه شده است. با این حال ، برای غلبه بر رفتارهای آگاهانه و ناخودآگاه که می توانند موجب بروز اختلافات بین موزه ها و بین موزه ها و بازدیدکنندگان آنها شود، راه زیادی در پیش داریم.

باید توجه داشت که این اختلافات می تواند به بسیاری از مباحث از جمله قومیت، جنسیت، گرایش جنسی و هویت، پیشینه اقتصادی - اجتماعی، سطح تحصیلات، توانایی جسمی، وابستگی سیاسی و اعتقادات مذهبی مربوط شود.

نکته مهم درباره این روز در سال 2020، گرامیداشت آن به صورت دیجیتالی است. هیچ همایشی در سراسر جهان به دلیل شیوع کرونا برگزار نمی شود و روز جهانی موزه در حالی مورد توجه قرار دارد که موزه ها در جهان به دلیل پاندمی کرونا بسته هستند و نمی توانند برنامه ویژه ای داشته باشند. 

روز جهانی موزه 2020

 موزه چیست؟

بر اساس یک تعریف کلی موزه به مکان خاصی اتلاق می شود که مجموعه ای از آثار باستانی و صنعتی و اشیای با ارزش را به نمایش گذاشته است و عموم مردم را به دیدن آنها دعوت می کند. حال اگر بخواهیم با نگاهی تخصصی تر به موزه بنگریم، می توانیم به بهترین تعریف آن که توسط شورای بین المللی موزه ارایه شده است مراجعه کنیم:

موزه موسسه ای است دایمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، تحقیق در آثار و شواهد به‌جای‌مانده از انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره معنوی است.

امروزه موزه ها طیف وسیعی از آثار را در معرض نمایش گذاشته اند و بسته به آثار درون خود به انواع مختلفی همچون تاریخی، علمی و تخصصی، هنر، تمبرشناسی، فناوری، گیاه شناسی و چندین نوع دیگر تقسیم می شوند.

موزه به چه معناست؟

کلمه موزه ریشه ای یونانی دارد و از  کلمه ”Mousein ” آمده که نام تپه ای تاریخی در این کشور است. در دوران كلاسیک، واژه موزه به جایگاه نُه خدای یونانی كه رب‌النوع های هنر و اندیشه بودند اشاره داشت. این کلمه از یونان به کشورهای مختلف و فرهنگ های گوناگون راه یافت و امروزه از تلفظ فرانسوی آن در فارسی استفاده می شود.

موزه

شورای بین المللی موزه

شورای بین المللی موزه ها (International Council of Museums) یا ایکوم (ICOM)، سازمانی حرفه ای و غیردولتی است که زیر نظر یونسکو فعالیت می کند و جزوی از خانواده بزرگ ميراث و فرهنگ جهانی به شمار می رود. 

به واسطه حضور این سازمان، کارشناسان می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و در سایه گفتگوهای بین المللی از تجربیات یکدیگر بهره مند شوند. این سازمان در سال 1946 به وجود آمد و امروزه با بیش از 35000 عضو از 135 کشور جهان به فعالیت خود ادامه می دهد. مقر ایکوم در پاریس است و در ایران نیز سازمانی تحت عنوان كميته ملی ايكوم ايران در راستای اهداف این سازمان فعالیت می کند.

ایکوم

پربازدید ترین موزه های جهان

در ادامه 10 موزه پربازدید جهان در سال های اخیر را به شما معرفی می کنیم:

نام موزه

مکان

میزان بازدید

شهر ممنوعه

پکن، چین

16,699,538

لوور

پاریس، فرانسه

8,100,000

موزه ملی چین

پکن، چین

8,062,625

موزه ملی هوافضای اسمیتسونین

واشینگتن، آمریکا

7,000,000

کاخ ورسای

ورسای، فرانسه

6,701,193

موزه متروپولیتن

نیویورک، آمریکا

6,692,909

موزه علوم و فنون شانگهای

شانگهای، چین

6,316,000

موزه واتیکان

دولت شهر واتیکان

6,427,277

موزه ملی تاریخ طبیعی

واشینگتن دی سی، آمریکا

6,000,000

موزه بریتانیا

لندن، انگلیس

5,906,716

شهر ممنوعه

موزه اسمیت سونین

لوور

کاخ ورسای

موزه ملی چین

تاریخچه موزه در جهان

در اواخر قرن سوم قبل از میلاد بطلمیوس اول -فرمانروای مصر- اولین موزه را در شهر اسكندریه (دومین شهر بزرگ مصر) ایجاد کرد. بنای این موزه در قسمتی از كاخ سلطنتی قرار داشت و به عنوان کتابخانه نیز از آن استفاده می شد. بطلمیوس، نسخه‌های منحصر به فردی از کتب مختلف را گردآوری كرده بود و همین امر سبب شد اندیشمندان زیادی برای دیدن و خواندن کتاب ها راهی این محل شوند.

سپس یكی از امپراتوران روم به نام كلود به تقلید از بطلمیوس اول موزه ای دیگر بنا نهاد تا بتواند دانشمندان را در آنجا گرد هم آورد. در قرون وسطا واژه موزه به محل هایی اشاره داشت که مجموعه هایی ارزشمند از اشیای كم یاب و جالب تاریخی در آن ها نگهداری می شد.

کم کم علوم زیبایی شناسی روی کار آمدند و باعث تقویت قدرت هنری مردم شدند. رومی‌ ها با تکیه بر خلاقیت و هنر و نبوغ خود دست به گردآوری کلکسیون های منحصر به فردی زدند اما به دلیل سهل انگاری نسل های بعد و غارت و چپاول اموال، بسیاری از آنها از بین رفت تا اینکه در دوره رنسانس دوباره حفاظت از این میراث از سر گرفته شد و کلکسیون کردن کارهای هنری به ویژه در اروپای شمالی طرفدارانی پیدا کرد.

پیش از قرن 15 میلادی، کلکسیون ها به دو صورت جمع آوری می شدند:

1- جمع‌آوری اشیا با هدف مذهبی و اعتقادی جهت گنجینه‌های صومعه‌ها.

2- گردآوری آثار برای پاسخ به تمایلات درونی مانند كلكسیون هایی كه شاهزادگان و اسقف های اعظم برای قصرهای شان تهیه می کردند.

شرایط لازم برای ایجاد موزه به شکل امروزی در اواخر دوره رنسانس در ایتالیا پدید آمد و پاپ سیكتوس چهارم -یکی از پاپ های کلیسای کاتولیک- اولین موزه با مفهوم امروزی آن را در سال 1471 میلادی ایجاد کرد و پس از آن در اروپا موزه های دیگری به شرح زیر تاسیس شدند:

* موزه گزارینی (Cesarini) در سال 1500 میلادی

* موزه فونز (Fonese) در سال 1546 میلادی

* موزه آفیتیزن (Afitizen) در سال 1581 میلادی

حدود 100 سال بعد موزه آشمولین (Ashmolean) در آكسفورد احداث شد و در سال 1750 میلادی اولین موزه در آمریکا در دانشگاه هاروارد و با عنوان اتاق عجایب به وجود آمد. در سال 1759 میلادی ویلیام هشتم در آلمان موزه کسل (Kassel) را بنا نهاد و همزمان موزه بریتانیا (British museum) در انگلیس پا گرفت.

پایتخت های اروپایی از اواسط قرن هجدهم میزبان موزه ها و گالری های متعدد شدند و کم کم اكثر كشورها با همكاری یكدیگر اقدام به تاسیس موزه هایی جهت تبادل آثار باستانی و هنری خویش کردند.

در تاریخ 30 آگوست 1792 میلادی در فرانسه موزه ها جنبه عمومی و ملی پیدا کردند و همزمان موزه لوور (Louver) به عنوان مکانی برای استفاده عموم افتتاح و تبدیل به سنگ بنای موزه ها در قرن 19 میلادی شد.

پس از لوور، لویی فیلیپ -از اشراف فرانسوی- در ورسای موزه تاریخ فرانسه (Museedi Histoirede France) را ایجاد کرد و وقایع و شخصیت های برجسته تاریخ این كشور را در طی بیش از 100 سال به كمک تصاویر به نمایش گذاشت.

نمایشگاه عمومی بِرلَن در سال 1815 میلادی غنایم مربوط به جنگ های ناپلئون بناپارت را به مردم نشان داد و 7 سال بعد طرح با ارزش احیای یونان برای موزه التس (Altes) ارایه شد.

در سال 1877 میلادی سر واکر (Sir Walker) گالری واکر را در انگلیس افتتاح کرد و همزمان با آن گالری فریر (Freeer) در واشنگتن شکل گرفت. این گالری ها آغازی برای سیر تحول موزه ها با سبک نوین بودند و در طی دهه اول قرن بیستم مفهومی با عنوان "ارایه‌ توام با رعایت زیبایی شناسی" حتا در موزه های بدون ارتباط با هنر اهمیت خاصی پیدا کرد.
 از دهه 1950 میلادی تحولات چشم گیری در نمایش اشیای موزه ها پدید آمد و در سایه پیشرفت های علمی و فنی نمایش این آثار، شکل متنوع تری به خود گرفتند.
نمایشگاه های موقت و سیار نیز تغییراتی پیدا کردند و مفصل شدند. موزه های مدرنی همچون تالار ملی ویكتوریا در ملبورن به وجود آمد که از حجم های نجومی تشكیل یافته و به گونه ای طراحی شده بود كه پوشش كف ها و دیوارها و سقف ها در ظرف چند ساعت تعویض شوند.

امروزه نیز این سیر تحول ادامه دارد و شاهد ایجاد موزه هایی متفاوت در سراسر جهان هستیم که هر یک سعی می کنند پیشرفته ترین ابزارها را برای افزایش کیفیت خود به کار گیرند.

تاریخچه موزه

تاریخچه موزه

تاریخچه موزه در ایران

در ایران در گذشته، جمع آوری و نگهداری اشیای ارزشمند بیشتر حالت خصوصی داشت و بر حسب علاقه شخصی انجام می شد. مانند نمونه هایی که در دوران هخامنشی و با شکل‌گیری حکومت مستقل ایران در کشورمان وجود داشته اما متعلق به اشخاص و تنها مورد استفاده حکام و امرای وقت بوده اند.

شکل گیری موزه به مفهوم امروزی در ایران را می توان مربوط به 120 سال پیش دانست که اولین نمونه آن در زمان حکومت محمد علی شاه ایجاد شد. در این زمان قسمتی از کاخ گلستان را به موزه ابزار و اشیای قیمتی و سلطنتی اختصاص داده بودند که مورد بازدید اعیان و اشراف قرار می گرفت.

در دو قرن گذشته اشیای بسیاری در نتیجه حفاری ها و کاوش ها کشف شد که همه یا روانه موزه های خارج از کشور می شدند و یا بر اثر سهل انگاری مسوولان از بین می رفتند. همین مساله باعث شد تا برخی از مسوولان به فکر بیفتند و چاره ای برای آن بیاندیشند. بر این اساس در سال 1295 خورشیدی همزمان با دوره ای که مرتضی خان ممتاز‌الملک عهده دار مقام وزارت معارف و اوقاف بود اداره ای تحت عنوان شعبه عتیقات در این وزارتخانه تشکیل شد که بعدها به دایره عتیقات تغییر یافت و زیر نظر سازمان اداره کل معارف به فعالیت خود ادامه داد.

در سال 1299 خورشیدی قانون آثار عتیقه به تصویب رسید که امتیاز انحصاری چندین ساله فرانسوی ها پیرامون حفاری زمین را لغو کرد و بر اساس آن تمام حفاری ها و کاوش ها باید تحت نظر مستقیم دولت انجام می شد. در ازای لغو امتیاز فرانسوی ها دولت ایران متعهد شد که در تهران یک موزه آثار عتیقه و یک کتابخانه ملی احداث کرده و ریاست آن را تا سه نوبت و هر نوبت پنج سال به فرانسویان واگذار کند. در راستای اجرای این طرح، آندره‌گدار معمار و مهندس فرانسوی مدیریت موزه و کتابخانه ملی را بر عهده گرفت.

مرتضی خان ممتاز‌الملک که از وی به عنوان موسس اولین موزه ملی ایران یاد می شود، برای تشکیل یک موزه غنی و با ارزش در تهران تلاش های بسیاری کرد و موفق شد موزه ملی ایران را با 270 قلم عتیقه در یکی از اتاق های بزرگ عمارت قدیم وزارت معارف تاسیس کند.

پس از خریداری و اهدای کاخ مسعودیه (حوالی میدان بهارستان) این موزه در سال 1304 خورشیدی، به تالار آیینه در آن کاخ منتقل شد. رضاشاه در راستای رشد و اعتلای هنرهای سنتی فرمان داد تا موزه هنرهای ملی را در حوض خانه باغ نگارستان ایجاد کنند و در کنار آن کارگاه های بومی جهت ساخت و ارایه آثار احداث شود.

در سال 1310 خورشیدی در نتیجه کشف آثار باستانی در تخت جمشید، موزه تخت جمشید جهت نگهداری این اشیا ایجاد شد. بنای موزه مردم شناسی ایران نیز در سال 1314 خورشیدی آغاز شد و پس از 20 سال در خیابان ارامنه (بوعلی) گشایش یافت. آثار این موزه را در سال 1347 جهت نمایش بهتر به کاخ ابیض جنب کاخ گلستان که عنوان کهنسال‌ترین موزه کشور را به خود اختصاص داده است، انتقال دادند.

در سال 1335 موزه قزوین در کلاه فرنگی شاه طهماسب (بنای چهلستون قزوین) پا گرفت و در ادامه در سال 1337 موزه چهلستون اصفهان در کاخ چهلستون تاسیس شد. در سال 1338 موزه هنرهای تزیینی گشایش یافت و در سال 1339 موزه جواهرات سلطنتی در طبقه زیرین ساختمان بانک ملی شکل گرفت. به همین ترتیب در سال های بعد موزه هایی با موضوعات تاریخی و مردم‌شناسی افتتاح شدند:

موزه تبریز و گرگان در سال 1341

موزه شوش در سال 1345

موزه ارومیه در سال 1346

موزه رشت در سال 1349

موزه حمام گنجعلی ‌خان کرمان در سال 1350

موزه مجموعه فرهنگی آزادی در سال 1350

موزه خانه صبا در منزل مسکونی شادروان صبا در سال 1352

 سال 1355 را می توان زمان اوج احداث بناهای موزه ای در ایران دانست که ساخت بناهایی با کاربری صرفا موزه را در آن شاهد هستیم و از دستاوردهای آن می توان به موزه هنرهای معاصر، فرش، فرهنگسرای نیاوران اشاره کرد.

از سال 1359 به بعد تغییرات چشم گیری در موزه های ایران حاصل شد و موزه هایی همچون صبا در تهران، هفت تپه، قزوین، کاخ رودسر، دژ شاهپور در خرم‌آباد و ... را در این دوره ایجاد کردند.

موزه ملی ایران

سخن آخر

موزه ها سرمایه هایی ارزشمند برای هر جامعه هستند؛ مکان هایی که می توان در آنها به مرور تاریخ یک سرزمین پرداخت و چیزهای بسیاری آموخت. موزه بخشی از فرهنگ هر کشور است که باید توجه بیشتری به آن شود. روز موزه بهانه ای ست تا سری به این مکان ها بزنید و از تماشای عناصر فرهنگی و تاریخی میهن مان لذت ببرید.

کدام یک از موزه های ایران را دیده اید؟

آیا تجربه بازدید از موزه های خارج از کشور را داشته اید؟

به نظر شما برای افزایش بازدید از موزه ها چه کارهایی می توان انجام داد؟

منتظر دیدگاه های شما عزیزان هستیم...

...

آیا این مطلب مفید بود؟

0 دیدگاه

جدید ترین دیدگاه

اپلیکیشن کارناوال

با نصب اپلیکیشن کارناوال، کنترل سفر را این بار شما به دست بگیرید. در این اپلیکیشن شما دنیایی از امکانات و خدمات را همیشه و همه جا در جیب خود دارید؛ آشنایی با جاذبه ها و فرهنگ شهرها و کشورهای مختلف، رزرو آنلاین بلیت هواپیما و یا حتی رزرو انواع اقامت بسته به سلیقه و بودجه ای که دارید. اپلیکیشن کارناوال یعنی کنترل سفر در دست شما.

Android

IOS

مجوزها و نمادها

هدف اصلی کارناوال این است که بهترین خدمات گردشگری را به صورت آنلاین به کاربران خود ارائه دهد. هر آن چیزی که برای سفر خود نیاز دارید را از کارناوال بخواهید؛ از آشنایی با جاذبه ها، سوغات و غذاهای محلی تا رزرو آنلاین بلیت هواپیما و انواع اقامتگاه. در هر جا و در هر ساعت از شبانه روز، می توانید به صورت آنلاین خدمات سفر خود را رزرو کنید و یا هر سوالی دارید از ما بپرسید. کارناوال کنترل سفر شماست!

کلیه حقوق مادی و معنوی کارناوال برای شرکت کاروان سفر های هیرمان محفوظ است. استفاده از محتوای سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط امکان پذیر است.