کاخ آپادانا شوش | قصر زمستانی پادشاهان هخامنشی

در سفر به شوش با تمدنی چند هزار ساله به کاخ آپادانا شوش می‌رویم تا با نقش شیر کاخ آپادانای شوش و کاخ هدیش شوش آشنا شویم و از بهترین فصل سفر برای بازدید از آن برایتان بگوییم. با ما همراه باشید تا این بنای کهن را بیشتر از قبل بشناسید.

چرا کاخ آپادانا شوش؟

• کاخ آپادانا، در شهر شوش، یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های شناخته‌شده ایران قرار دارد.
• شهر باستانی شوش نشان‌دهنده عظمت و شکوه امپراتوری هخامنشی بوده است. 
• در دوران باستان این کاخ را به‌عنوان یکی از زیباترین کاخ‌های جهان می‌شناختند.
• کاخ آپادانای شوش نیز همانند تخت جمشید بر روی سکو (صفه) مصنوعی ساخته شده است. 
• قدمت این کاخ از تخت جمشید بیشتر است و بیشتر آثار آن در موزه‌های مهم مانند لوور نگهداری می‌شوند.

کاخ آپادانا شوش | قصر زمستانی پادشاهان هخامنشی

شوش پایتخت حکومت‌های باستانی همچون ایلامیان و هخامنشیان است که قدمت آن احتمالا به  4000 سال پیش از میلاد باز می‌گردد. کاخ آپادانای (1) شوش همانند تخت جمشید از بناهای به‌جای مانده از دوران هخامنشی است که به فرمان داریوش کبیر (بزرگ، اول) احداث شد و قصر زمستانی آنان به شمار می‌رفت. آپادانای شوش در دوره داریوش کبیر، حکومت اردشیر اول و اردشیر دوم در عظمت و شکوه بود اما بخش‌های مهمی از آن در زمان اردشیر اول دچار آتش‌سوزی شد و پس از آن در زمان اردشیر دوم بازسازی آن انجام گرفت. این کاخ با دیوارهایی از خشت و ستون‌های سنگی خود، در گذشته اتاق‌ها و تالارهای بسیاری داشته که تاکنون ۱۱۰ اتاق و تالار آن کشف شده است. کاخ آپادانا شوش در زمان شکوه خود پر از مجسمه‌های بزرگ شیر بالدار و دیوارهای آجرکاری رنگی از سربازان هخامنشی بوده است که در حال حاضر در موزه‌های برتر جهان نگهداری می‌شوند. بخش عظیمی از این میراث در موزه لوور فرانسه در بخش ایران باستان در معرض دید عموم قرار دارد. این بنا در حفاری‌های بین سال‌های ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ از زیر خاک بیرون آورده ‌شد و پس از ۷۰ سال در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

ثبت ملی: در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره 3981 به ثبت رسیده است.

ثبت جهانی: محوطه شوش (کاخ شاوور، کاخ آپادانا، دروازه شرقی، کاخ هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه‌های آکروپل و قلعه فرانسوی‌ها) در سال ۲۰۱۵ میلادی با شماره 1455 در شهر بن آلمان به ثبت جهانی رسید.

پاورقی

1.در تمدن باستان به همه بناهایی که از تالارهایی با چندین ستون تشکیل شده بود آپادانا می‌گفتند. آپادانا محل اصلی برگزاری گردهمایی‌ها، مجامع عمومی و ضیافت‌ها بود. بهترین نمونه‌های آپاداناها را در تخت جمشید و کاخ شوش می‌توان یافت. آپا در فارسی کهن به معنی بالا و آپا دانا می‌تواند به معنی دانایی برتر و بالاتر است. کاخ آپادانا را بارگاه یا آپادانه هم می‌نامند.

بخش های کاخ آپادانای شوش

این کاخ که آن را بارگاه یا آپادانه نیز می‌نامند با 10434 متر مربع مساحت، بنایی کوشک مانند با 3 ایوان است که هر کدام با چند ردیف ستون در جبهه شمالی، شرقی و غربی قرار دارند؛ تالار مرکزی با ابعاد 58 در 58 متر دارای 36 ستون با ارتفاع حدودا 20 متر است.

صفه یا سکو

آنچه در معماری هخامنشی به چشم می‌خورد ساخت کاخ بر روی سکو یا یک سطح مسطح است که در کاخ آپادانا شوش این سکوی صخره‌ای را معماران بابِلی با خشت خام ساخته‌اند و ابعاد آن با سکوی تخت جمشید برابر است. کاخ‌هایی که در مجموعه تخت جمشید، احداث شده‌اند، روی صفه‌ای (سکو) از جنس سنگ قرار گرفته که به دامنه کوه رحمت شهرت دارد. مسطح و هموار کردن سکوی صخره‌ای که کاخ آپادانا بر آن قرار دارد بسیار سخت بوده است و انجام این‌کار هنر معماری دوران حکومت هخامنشیان و استادی معماران و سازندگان این بنای عظیم تاریخی را نشان می‌دهد.

این سکو در شهری محروم از سنگ و با استفاده از آجرهای خام (خشت) ساخته شده است. براساس آنچه در کتیبه داریوش آمده وی دستور داده بوده برای پی‌ها زمین را کاملا گود کنند و خاک آن را بردارند. سنگ ستون‌های کاخ آپادانای شوش نیز از روستایی به نام ابیراد واقع در ایلام آورده شده است. همچنین توده‌های بزرگ سنگ را که به‌شکل الوار تراشیده شده بودند با کمک طراده‌هایی (نوعی قایق) که گاوهای کوهی تنومد آن‌ها را می‌کشیدند حمل کرده‌اند.

بخش‌های مهمی از کاخ آپادانای شوش در زمان اردشیر اول (۴۶۱ پیش از میلاد مسیح) دچار آتش‌سوزی شد و در زمان اردشیر دوم (۳۵۹ پیش از میلاد مسیح) بازسازی آن انجام گرفت. متاسفانه با هجوم وحشیانه اسکندر 330 سال پیش از میلاد مسیح، این کاخ بار دیگر به‌شدت آسیب دید.

ستون های کاخ آپادانا

آپادانا ستون‌هایی مدوری دارد که پایه‌های آن با گل 12پر لوتوس یا نیلوفر آبی تزئین شده‌ و در بالای این ستون‌های 18 متری، سرستون‌هایی بزرگی به شکل دو گاو شاخدار قرار گرفته است. این ستون‌های بدون ملات با بست‌های سربی به‌هم متصل می‌شدند. تالار بار عام، اتاق‌ها، حرم‌سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین سه حیاط مرکزی از بخش‌های این کاخ بودند؛ کاخ آپادانای شوش در مجموع ۶ حیاط داشته که تهویه و روشنایی اتاق‌ها و ساختمان‌های مختلف از طریق این حیاط‌ها انجام می‌گرفته است.

آجرهای لعابدار

ویژگی متمایز کننده کاخ شوش از دیگر سایت‌های تاریخی، نقوش سربازان هخامنشی یا سپاه جاویدان به شکل برجسته، گل نیلوفر آبی یا همان لوتوس و شیر شاخدار است که تمامی این نقوش با آجر لعابدار (پیتورسک) ساخته شده‌اند.

حیاط ها

وارد مجموعه که می‌شوید چیزی از عظمت و شکوه یک کاخ نخواهید دید، تنها بقایایی از بنا را نظاره‌گر خواهید بود. این کاخ شش حیاط داشته, سه حیاط بزرگ در دو محور شرقی-غربی که با یک راهرو در داخل کاخ به محور شمالی وصل می‌شده است. حیاط‌های کوچک نیز در بخش شمالی کاخ قرار داشتند که در تهویه و روشنایی اتاق‌ها و قسمت‌های داخلی کاخ موثر بودند، این حیاط‌ها با آجرهایی اخرایی رنگ فرش شده‌اند. براساس تحقیقات باستان‌شناسان حیاط بزرگ شرقی کاربردی نظامی داشته و محلی برای تجمع سربازان و نگهبانان کاخ به ‌شمار می‌رفته  و در آن سوراخ‌هایی تعبیه شده که به احتمال زیاد محل دکل‌ها و پرچم‌ها بوده است. از همین حیاط، مسیر غرب به شرق را که پیش بگیرید به حیاط بعدی می‌رسید، حیاطی پر از علف، که ناشی از بارندگی‌های زیاد است. فرانسوی‌ها در حفاری‌های سال 1351 دروازه اصلی کاخ آپادانا در سمت شرقی که محل ورود به کاخ است را کشف کردند؛ در سمت غربی هم دروازه خروجی کاخ قرار دارد. براساس گفته باستان‌شناسان در گذشته مجسمه داریوش در سمت چپ دروازه و مجسمه خشایارشاه در سمت راست آن قرار داشته است.

بخش‌ های دیگر محوطه شوش

• موزه شوش: موزه شوش حدود نیم قرن پیش با همکاری استانداری خوزستان، هیات باستان‌شناسی فرانسوی و معماران شهر دزفول با هدف به نمایش گذاشتن آثار کشف شده از 160 سال حفاری باستان‌شناسی این شهر ساخته شد. این موزه در باغ بزرگی قرار دارد که در آن برخی از آثار تاریخی مهم ایران، نظیر سرستون‌های دوره هخامنشی درون محفظه‌های شیشه‌ای در معرض نمایش قرار گرفته‌اند که می‌توانید قبل از ورود به موزه آن‌ها را مشاهده کنید. 
• کاخ هدیش در شهر شاهی شوش: به‌جز شاه و اطرافیانش افراد دیگری مانند بزرگان و نجیب‌زادگان نیز در شهر شاهی زندگی می‌کردند. پس از آتش گرفتن آپادانا در شهر شاهی کاخی کوچک به نام کاخ هدیش ساخته شد تا مرمت آپادانا به پایان برسد. این کاخ ستون‌هایی از آجر داشت و به‌طور موقت با مصالح ساده‌تر و در مدت زمانی کوتاه ساخته شد.
• تپه آکروپل: بلندترین‌ نقطه شهر شوش تپه ‌آکروپل است و قدمت‌ آن به دوره‌ ماقبل ‌تاریخ باز‌ می‌گردد. آکروپل لغتی یونانی و به‌معنای بلندترین منطقه شهر است. هنگامی که در بالا‌ی این تپه می‌ایستید، نما‌ی کلی شهر شوش را خواهید دید. بیشتر آثار باستانی شوش، در همین تپه آکروپل کشف شده‌اند.
• قلعه شوش (قلعه باستان‌شناسی، قلعه فرانسوی‌ها، کاخ دمورگان): قلعه‌ای که قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد و طرح بنایی شبیه به زندان باستیل فرانسه دارد. این قلعه را ژاک دمورگان، باستان‌شناس فرانسوی بر روی تپه ‌آکروپل ساخته است. دمورگان اولین‌ شخصی است که کاشف نفت در شهر قصر‌ شیرین و رشته‌ کوه‌ها‌ی زاگرس بوده و به‌مدت ۱۵ سال، از سال ۱۲۷۶ تا ۱۲۹۱، هدایت تیم باستان‌شناسی فرانسوی را در شوش به عهده ‌داشته است. از آنجا که فرانسوی‌ها می‌دانستند مدت زیادی در شوش خواهند ماند به محلی برای اقامت و تامین امنیت خود نیاز داشتند. آنها برای ساخت این قلعه از آجرهای کاخ آپادانا هخامنشی و چغازنبیل استفاده کردند، برخی از این آجرها خطوط میخی به زبان‌های ایلامی، بابلی و پارسی باستان دارند که به‌ دلیل وجود این آجرها گاهی به قلعه شوش، موزه آجرشناسی هم می‌گویند. 
• شهر پیشه وران: جایی که محل زندگی پیشه‌وران، صنعتگران و هنرمندانی بوده که در ساخت آپادانا و مجسمه‌های این محوطه نقش داشتند. در این شهر آثار و بقایای دوره اسلام و قبل از آن کشف شده و در کنار سایر تپه‌های باستانی ماقبل تاریخ شوش در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره ۳۹۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شهر پیشه‌وران در بخش شرقی و شمال‌شرقی تپه‌های شوش قرار دارد. 
• کاخ شاوور: کاخ شاوور (شائور، اردشیر دوم) در 18 کیلومتری شمال‌غرب شهر شوش، بیرون از شهر هخامنشی قرار دارد و تنها کاخی است که بیرون از مجموعه آپادانا به‌ چشم می‌خورد. نخستین دیوارنگاره‌های هخامنشی در ایران از همین تالار به‌دست‌آمده است. بقایای این کاخ روبروی آرامگاه دانیال نبی علیه السلام قرار دارد؛ این کاخ در زمان اردشیر دوم بنا گردیده و مدتی نیز محل اسکان و مقر حکومتی بوده است.

تاریخچه کاخ آپادانای شوش

شهر کهن شوش 9000 سال پیش از میلاد مسیح محل سکونت کشاورزان، 5000 سال پیش از میلاد مکان زندگی مردم در قلعه و اولین مکان بر روی زمین است که از 4000 سال پیش از میلاد در آن زندگی شهری ایجاد شده است. قدمت کاخ آپادانای شوش به سال‌های ۵۱۵ تا ۵۲۱ قبل از میلاد و دوران سلطنت هخامنشیان باز می‌گردد. داریوش کبیر پادشاه هخامنشی این کاخ را بر روی عمارت باقی‌مانده از دوران ایلامی‌ها ساخت و آن را به‌عنوان پایتخت زمستانی هخامنشیان در نظر گرفت. 

کتیبه داریوش به خط پارسی کهن با ابعاد 42 در 42 سانتی‌متر از نخستین متون به‌جای‌مانده از این پادشاه هخامنشی است که علاوه بر آنکه فرمان ساخت کاخ آپادانا را نشان می‌دهد، اطلاعاتی از داریوش بزرگ و هخامنشیان نیز به باستان‌شناسان ارائه داده‌ است. پیش از داریوش بزرگ مصالح اصلی برای ساخت‌وساز خشت و گل بود، اما او بناهایی از سنگ ساخت و در شوش و تخت جمشید (پارسه) در استان فارس دو کاخ بنا کرد، که هر دو هفتادودو ستون سنگی داشتند. منطقه باستانی شوش چهار بخش اصلی دارد که چهار قسمت مهم شوش باستان را روایت می‌کنند. تپه آکروپل، تپه آپادانا، شهر پیشه وران، شهر شاهی و کاخ آپادانا در نزدیکی قلعه و موزه شوش، بر روی بلندترین نقطه این شهر یعنی تپه تاریخی آکروپل در محوطه باستانی شوش قرار دارد.

اکتشاف و حفاری

صدها سال پس از حمله اسکندر مقدونی و به آتش کشیدن کاخ، درحالی که همگان نام و خاطره آن کاخ زیبا و باشکوه را فراموش کرده بودند، یک خاخام یهودی که برای زیارت قبر حضرت دانیال نبی (ع) به شوش سفر کرده بود، متوجه تکه سنگ‌های عظیمی شد که در آن نزدیکی روی زمین افتاده بود. او پس از تحقیق فراوان دریافت که این سنگ‌ها آثار به‌جای‌مانده از کاخ شوشان است که توصیف آن در تورات ذکر شده بود. در کتاب تورات (عهد عتیق)، داستان‌های بسیاری از وقایع دوران حکومت پادشاهان هخامنشی روایت شده که از میان آن‌ها می‌توان به جشن خشایارشا در کاخ آپادانای شوش و انتخاب دختر زیباروی یهودی به نام استر (ستاره) به‌عنوان ملکه ایران اشاره داشت. 

اولین کاوش‌های شهر شوش در سال ۱۸۴۹ میلادی (1228 شمسی) شروع شد و باستان‌شناسان موفق به کشف مجموعه تاریخی شوش در سال ۱۸۸۰ میلادی (1259 شمسی) شدند. در دوران ناصرالدین شاه قاجار نیز  فرانسوی‌ها به اهمیت شوش پی بردند و متوجه شدند که این سرزمین همان شهر شوشان افسانه‌ای است و کاووش‌های خود را آغاز کردند.

مجرای دیولافوا و تخریب سرستون ها  

در سال 1880 گروهی باستان‌شناس به سرپرستی مارسل دیولافوا شروع به کاووش کردند که در طی آن بسیاری از سر‌ستون‌های کاخ با اره بریده و به موزه لوور فرانسه منتقل شد. داستان معروف زدن پتک بر گاو سنگی کشف شده و نابود کردن آن که در این محوطه رخ داد، به‌نوعی نشان‌دهنده کینه‌توزی و غارتگری اروپائیان بوده است. براساس خاطرات مادام ژان دیولافوا در حین عملیات کاوش عظمت و وزن زیاد گاوهای سنگی باعث خشم او می‌شود و با پتک به جان سرستون‌ها می‌افتد.

عدم توجه شاهان قاجار به این مسئله و علاقه آن‌ها به دولت و کشور فرانسه موجب شد تا فرانسوی‌ها بخش مهمی از این آثار را غارت کنند و دست به نابودی آنچه باقی‌مانده بود بزنند. اعتراض به این‌کار موجب کدورت میان شاه و فرانسوی‌ها شد که در این میان دولت فرانسه با دعوت شاه قاجار به موزه لوور و نشان دادن آثار نظر مساعد شاه را جلب و قرارداد دیگری برای کاووش‌ها منعقد کرد.

دمورگان و ادامه حفاری های شوش

این‌بار یکی از باستان‌شناسان فرانسوی به‌نام ژان دمورگان این مسیر را ادامه داد، وی در سفرنامه‌ای با نام سفرنامه ‌دمورگان، به نحوه‌ انتقال اشیا، سختی‌های مسیر و دزدی‌های افراد بومی پرداخته ‌است. دمورگان قلعه فرانسوی‌ها  یا همان قلعه شوش را با آجرهای باقی‌مانده از کاخ آپادانای شوش، چغازنبیل و محوطه باستانی هفت تپه بنا کرد؛ این قلعه، موزه‌ای از آجرهای دوره‌‌های هخامنشی، اشکانی، ایلامی و ساسانی است که تعدادی از آن‌ها نقوشی به خط میخی یا لعابدار دارند. با توجه به سرنوشت تلخی که بر این کاخ گذشته و آسیب‌های فراوانی که دیده امروزه چیزی از آن باقی‌نمانده است. درباره علل ویرانی کاخ بحث‌های متفاوتی وجود دارد؛ هیات باستان‌شناسی شوش به سرپرستی ژان پرو، باستان‌شناس مشهور فرانسوی، با توجه به ابعاد عظیم کاخ، مصنوعی بودن پی، خشتی بودن و رها شدن آن پس از انقراض هخامنشیان بر این باورند که کاخ به‌شکل طبیعی ویران شده است. چندین فصل حفاری در جبهه غربی تختگاه و یافتن ستون‌های آن موجب شد تا نظریه پیشین رد شود و دلیل نابودی این بنای بزرگ را با توجه به شواهد موجود ناشی از حمله سپاهیان اسکندر مقدونی عنوان کنند.

بارزترین آثار کشف شده

• کتیبه داریوش اول در کاخ آپادانا: از مهمترین آثار کشف شده در این منطقه است که بر روی آن عبارت زیر به چشم می‌خورد:

"اردشیر، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه مردمان، شاه روی این زمین، پسر داریوش‌شاه، داریوش پسر اردشیرشاه، اردشیر پسر خشایارشاه، خشایارشاه پسر داریوش‌شاه، داریوش پسر و پشتاسپه، هخامنشی می‌گوید: داریوش جد من این آپادانا را ساخت، سپس، در زمان پدربزرگم اردشیر، آپادانا سوخت. حال به خواست اهورامزدا آناهیتا و میترا، من فرمان به بازسازی آپادانا دادم. اهورامزدا ،آناهیتا و میترا مرا در برابر تمام بدی‌ها حفظ کنند و نیز آنچه را انجام دادم."

طبق نوشته‌ حک شده در این کتیبه، به نظر می‌رسد این کاخ، در سال‌های بعد از مرگ داریوش و در زمان سلطنت اردشیر اول (نوه‌ داریوش) دچار حریق شده و پس از آن، اردشیر دوم دستور  بازسازی و مرمت آن را داده است.

• مجسمه ملکه ناپیرآسو: از مهم‌ترین کشف‌های باستانی دنیا مجسمه ناپیرآسو در تپه آکروپل است که امروزه شهرتی جهانی دارد. مجسمه ملکه در ابعاد واقعی و به شیوه رئال ساخته شده است و اطلاعات زیادی را از وضعیت لباس و فرهنگ دربار ایلامی به ما می‌دهد. بیشتر وزن مجسمه (در حدود 1750 کیلوگرم) از مس تشکیل شده و روی مس یک لایه برنز قرار دارد،  لایه سوم مجسمه که از طلا و نقره بوده نیز از بین رفته است. ناپیرآسو، همسر اونتاش ناپیراشا، سازنده چغازنبیل بوده است.
• قانون حمورابی: یکی دیگر از آثار مهم کشف شده در تپه آکروپل، کتبیه حمورابی یا قانون حمورابی است که یکی از قدیمی‌ترین متون قانونی کشف شده تا به امروز محسوب می‌شود. قانون اورنامو، به زبان سومری قدیمی‌تر از قانون حمورابی است، اما به اندازه آن مفصل نیست.
• پیکره داریوش کبیر: باستان‌شناسان فرانسوی به سرپرستی " ژان پرو " در سال 1350 در شوش به حفاری پرداختند و در کنار دروازه ورودی کاخ آپادانا، مجسمه‌ای بی‌سر با پوشش شاهان هخامنشی را یافتند. روی مجسمه در سمت راست کتیبه‌هایی به خط "میخی" به سه زبان "باستان"، "ایلامی" و "اکدی" و در سمت چپ کتیبه‌ای به خط هیروگلیف دیده می‌شود. شاه در این پیکره یک دستش را برسینه و دیگری را مشت کرده است. مجسمه برروی پایه‌ای قرار دارد و برروی آن 24 ملت مختلف و نیز خدایان مصری در حال گره زدن گل های لوتوس و پاپیروس به نشان اتحاد مصر علیا و سفلی به تصویر در آمده‌اند.

اطلاعات تکمیلی

شوش

آشوربانیپال بین سال‌های 465-460 قبل از میلاد شهر شوش را فتح و آن ‌را با خاک یکسان کرد. داریوش اول هخامنشی پس از بازسازی شوش کاخ آپادانا را ساخت و آن را به‌عنوان یکی از مراکز فرمانروایی خود برگزید. این مجموعه‌ تاریخی را عماراتی مانند: کاخ شاوور، کاخ آپادانا، دروازه‌ شرقی، هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه‌ بناهای تاریخی دوران اسلامی، قلعه‌ی فرانسوی‌ها و تپه‌های آکروپول تشکیل می‌دهند.

ایلامی ها اولین ساکنان شوش

در متون مقدس کهن، حضرت نوح پسری داشت به نام سام و ایلام پسر بزرگ سام بود. که احتمال دارد تمدن ایلام را او به وجود آورده باشد. ایلامی‌ها اولین ساکنان شوش بودند که به آن‌ها سوزینا یا اهالی شوش می‌گفتند که ابتدا یکتا پرست بودند، اما بعد از  مدتی از تعالیم نوح فاصله گرفته و به پرستش خدایان گوناگون روی آوردند. وجود آب کافی، گرمای نسبی هوا و خاک حاصلخیز از جمله عواملی بود که باعث سکونت افراد در این منطقه شده بود. ساکنین ابتدایی به تجارت مشغول بودند و رفته‌رفته ثروتمند شدند. این ثروت نیازمند قانون، امنیت و حکومت مرکزی بود، به همین دلیل یکی از نخستین سلسله‌های شاهی تاریخ، در شوش به وجود آمد. شوش دو دوران طلایی شوش دوران شیلهاک اینشوشیناک، و دوران داریوش اول هخامنشی بوده است. سایت تاریخی شوش در دشت شوشیان واقع شده و به‌وسیله رودخانه‌ کرخه، کارون و دز که از غرب و شرق رشته کوه‌های زاگرس جریان دارند سیراب می‌شود.

وجه تسیمه یا معنی شوش

در مورد نام شوش نظرات متفاوتی وجود دارد، برخی شوش را به معنای خوب، خوش‌وخرم و عده‌ای دیگر شوش یا شوشن را به معنای گل سوسن می‌دانند. یونانی‌ها به این شهر سوسا می‌گفتند. ایلامی‌ها نام شوش را به‌شکل شوشون یا شوشان می‌نوشتند و این نام برگرفته از نام الهه ایلامی یعنی اینشوشیناک بوده است. در متون قدیمی، شوش شهر بسیار مهمی بوده که افراد بزرگ و با نفوذی در آن زندگی می‌کردند و از آن‌ها در تورات و انجیل یاد شده است. دانیال نبی و نحمیای پیامبر (رهبر یهودیه) هر دو از رسولان اهل شوش بودند؛ نام شوش در تورات بیشتر در داستان ایشتار یا آستار به‌کاررفته است.

سخن آخر

دیدن کاخ آپادانا شوش بیشتر از آنکه عظمت بنایی در تاریخ‌مان را یادآوری کند، جای خالی آن را به ما نشان می‌دهد که حالا باید برای دیدن بخش‌هایی مهمی از آن راهی موزه‌های خارجی شویم. مفهوم تاریخ به تاراج رفته با دیدن این بنا نمود پیدا می‌کند. شما با حال‌وهوای این محوطه چگونه ارتباط برقرار کردید و چه تجربه‌ای از بازدید این بنا دارید؟ نظرها و تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.