کارناوال - راهنمای سفر

گنبد جبلیه کرمان

کرمان، خیابان شهدا

4.3

از 5 امتیاز

میانگین نظرات 4 کاربر

گالری تصاویر

مدت پیشنهادی بازدید

30 دقیقه

ساعت دسترسی

امروز یکشنبه 09:00 صبح تا 18:00

هزینه

4000 تومان

همه چیز درباره گنبد جبلیه کرمان

چرا بازدید کنیم؟

نقد و بررسی کارناوال

کجاست؟

نقشه و مسیر

آقام چی گفتن؟

نظرات کاربران

سوالی دارید؟

پرسش و پاسخ

نقد و بررسی کارناوال

کارناوال

نویسنده ارشد کارناوال

انتشار

14 دی 1398

به روز رسانی

14 دی 1398

معرفی /

گنبد جبلیه کرمان | موزه سنگ کرمان

گنبد جبلیه کرمان یکی از جاذبه های تاریخی ایران است که اسرار زیادی را در خود دارد. در این مطلب این سازه را به شما معرفی می کنیم، عکس های گنبد جبلیه کرمان را به شما نشان می دهیم، نگاهی به ویژگی های خاص آن داریم و در نهایت اطلاعات بازدید از گنبد جبلیه کرمان را در اختیارتان قرار می دهیم. همراه مان باشید.

چرا گنبد جبلیه کرمان؟


  • از جاذبه های شاخص کرمان است و به نوعی نماد این شهر محسوب می شود.
  • بنایی مرموز و اسرار آمیز به شمار می رود و همین موضوع بر جذابیتش می افزاید.
  • از نظر تاریخی و فرهنگی برای مردم شهر اهمیت دارد و در محوطه اطراف آن گاهی مراسم نوروزی و ... برگزار می شود و کرمانی ها را دور هم جمع می کند.
  • این بنا موزه سنگ را در خود دارد و کتیبه های ارزشمندی در آن نگهداری می شود.
Photo by : Unknown

آشنایی با گنبد جبلیه کرمان

در شرق کرمان بنایی هشت ضلعی با گنبدی آجری توجه هر تازه واردی را به خود جلب می کند؛ سازه ای سنگی که نامش گنبد جبلیه است و با نام های گنبد گبری و گنبد زیگ و گنبد گنج هم شناخته می شود. این بنای سنگی از سال 1383، موزه سنگ کرمان را نیز در خود دارد و در فضای اطراف آن پارک جبلیه ایجاد شده است. از ویژگی های مهم این بنا، سنگی بودن آن است و احتمالا برای همین جبل‌ سنگی یا جبل‌ سنگ نیز خوانده می شود. مشخص نبودن تاریخچه و کاربری بنا نیز باعث شده تا آن را سازه ای مرموز بدانند که معلوم نیست به چه دلیلی و در چه زمانی سر از این محل درآورده است.

این اثر از از ۲۹ آذر۱۳۱۶ با شماره 296 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

Photo by : Unknown

تاریخچه گنبد جبلیه

هنوز تاریخ دقیقی برای زمان ساخت گنبد جبلیه در دست نیست ولی نام این اثر برای اولین بار در تذکرة‌الاولیاء یا مزارات کرمان محرابی کرمانی آمده که تالیف آن به ۹۲۵ تا ۹۳۹ هجری قمری باز می گردد. برخی از پژوهشگران اروپایی معتقدند این بنا در زمان سلجوقیان ساخته شده است. عده ای دیگر اما این بنا را متعلق به دوره پیش از اسلام می دانند و بیان می کنند که «جبلی» شکل تحریف شده کلمه «گبری» است و در نتیجه تبدیل «گ» به «ج» و تغییرات دیگر به این شکل درآمده است. آنها بر این اساس که به این بنا، گنبد گبر نیز می گویند، آن را از بناهای زرتشتی و گبری و متعلق به دوره پیش از اسلام می دانند. از سوی دیگر سبک و سیاق ساخت بنا آن قدرها هم شبیه آتشکده ها نیست و به همین دلیل برخی دیگر بر این باورند که یا این بنا به اواخر دوره ساسانی تعلق دارد و در اوایل اسلام تعمیر شده و یا اینکه در همان اوایل دوره اسلامی با الهام از معماری ساسانی ساخته شده است. هر چند شواهدی از تعمیر بنا در دوره‌های مختلف وجود دارد که یکی از آنها به دستور محمد بن الیاس در دوره سلجوقی بوده است. 

در اینجا بد نیست اشاره ای هم به نوشته یک ژنرال، نویسنده و جغرافیدان انگلیسی به نام سر پرسی سایکس بکنیم. او در حدود سال ۱۹۰۰ میلادی، کنسولگری انگلیس در کرمان را به راه انداخت و در مورد آن روزهای این بنا این گونه نوشته است:

از قبرستان که رد می‌شوید یک ساختمان هشت ضلعی سنگی خواهید دید که گنبدی به شکل دو هلال بر آن قرار گرفته و قطر داخل آن ۱۸ فوت و هر طرفی نیز ۱۸ فوت و نوک آن آجری و منتهی‌الیه آن دایره‌ای ست. این محل را جبلیه می‌نامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه است.

کاربرد گنبد جبلیه

هنوز مشخص نیست که این بنا به چه دلیل در اینجا ساخته شده است؛ اما چنین احتمالاتی را مطرح می کنند:

  • آتشکده
  • مقبره یکی از زرتشتیان که مورد توجه پیروان زرتشت بوده و در سیل کرمان در سال ۱۳۳۳ خورشیدی تخریب شده است.
  • مزار سید محمد تباشیری 
  • مزار دانیال حکیم مشهور به پیر مراد
  • پرستشگاهی بودایی (استوپا) که در زمان مغولان ساخته شده است.
Photo by : Unknown

معماری گنبد جبلیه

با توجه به آنچه که در منابع مختلف ذکر شده است ارتفاع بنا به 18 تا 20 متر می رسد. در هشت ضلع ساختمان، هشت در وجود داشته که هفت تا از آنها، برای استحکام بنا و جلوگیری از تخریب، با سنگ مسدود شده اند و رفت و آمد فقط از یک در صورت می گیرد. بدنه سازه با سنگ و گنبد با آجر ساخته شده است و در ساخت بخش بیرونی دیوارها از سنگ لاشه و گچ استفاده کرده اند. نکته جالبی که در مورد این بنا وجود دارد این است که می گویند در ساخت گنبد جبلیه از خاکستر، تخم مرغ و شیر شتر به جای آب استفاده کرده اند و همین باعث شده تا استحکامش افزایش یابد. 

به صورت کلی می توان چند بخش را برای ساختار این بنا در نظر گفت:

بخش پایینی

بخش پایینی در واقع همان قسمت هشت ضلعی است که دیوارهای ضخیمی دارد. در هر ضلع این سازه یک طاق نمای بزرگ قوسدار دیده می شود و برای کاهش بار بنا در داخل قوس ها، از نُغُول استفاده شده است؛ لوحی تزیینی با شکل مربع یا مستطیل که در بالای سردرها و حاشیه زیر گنبد به کار می رود. در طرفین طاق نماها نیز دو نغول به چشم می خورد که بالای هم قرار گرفته اند؛ نغول پایینی دارای قوس جناغی است و نغول بالایی شکلی شبیه به مستطیل دارد.

بخش میانی

از بالای قسمت پایینی تا زیر گنبد را بخش میانی بنا تشکیل می دهد. این بخش پس از یک حلقه به عرض 1.5 متر، بر یک قاعده شانزده ضلعی شکل داده شده است و قطری کمتر از قطر اصلی بنا دارد. طاقن ماهای با قوس تیز، نمای این بخش هستند که درست در بالای نورگیرهای مستطیل شکل قسمت اول ایجاد شده اند. در وسط اضلاع نیز، به صورت یک در میان، هشت نورگیر تعبیه شده است.

بخش بالایی

در بخش بالایی گنبد جبلیه شاهد عقب نشینی نمای بنا به عرض یک متر از قسمت دوم هستیم که باعث شده پاگرد یا حلقه ای به وجود آید. این حلقه، سازه را با ۳۲ ضلع و ۲۴ نغول مستطیلی در بر گرفته است.

Seyyed Ali Mortazavi 

گنبد

گنبد تک‌ پوش یا یک لایه این بنا از آجر سفید و به قطر 12 متر ساخته شده است. ارتفاع ساقه سنگی گنبد به 8 متر می رسد و در وسط آن یک نورگیر وجود دارد. بر اساس شواهد، قرار بوده این گنبد دو پوش یا دو لایه باشد؛ اما این اتفاق بنا به دو احتمال رخ نداده است؛ یا پوش بیرونی تخریب و یا اینکه روند ساخت نیمه کاره رها شده است. 

فضای داخلی

داخل بنا بسیار ساده است و تزیینات خاصی ندارد و فقط در قسمت بالایی، برای تبدیل هشت ضلعی به دایره ساقه گنبد، از شانزده طاق نما یا قوس تیزدار استفاده کرده اند. در اینجا هم نغول ها دیده می شوند و تقریبا تنها تزیین این بنا به شمار می روند. گویا در داخل گنبد گچبری هایی نیز وجود داشته که آن ها نیز تخریب شده اند.  

موزه سنگ کرمان

موزه سنگ کرمان مجموعه ای از بیش از 100 قطعه سنگ حجاری شده است که به دوره های مختلف تاریخی تعلق دارند. این موزه در ابتدا با عنوان «گنجینه جبلیه (کتیبه‌های تاریخی)» شناخته می شد. از جمله آثار مهم این موزه می توان به این موارد اشاره کرد:

  • سنگ مقبره خواجه اتابک مربوط به دوران سلجوقی
  • کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر که به سنگ هزار ساله رابر شهرت دارد و یکی از قدیمی ترین کتیبه های موجود در موزه است. این کتیبه به بنای یادبود یک مسجد در ارتفاعات شمال شهر رابر کرمان تعلق داشته و بر روی قطعه سنگی طبیعی و به خط کوفی نقش شده است. 
  • کوچکترین سنگ قبر کشف شده در استان کرمان که در سال ۱۳۷۷ توسط یک کشاورز کشف شد. این سنگ ۲۶ در ۲۲ سانتیمتری کتیبه ای با دو بخشِ است: نوار حاشیه شامل آیات قرآنی و بخشی از سوره آل عمران و نوشتار وسط شامل نام متوفی و سال وفات. 
  • سنگ قبر میرزا آقاخان، پسر میرزا احمد علی خان وزیری نویسنده تاریخ کرمان
  • وقف نامه آتشکده روستای قناتغستان کرمان که قدمتش به سال ۱۲۸۲ هجری قمری باز می گردد و بعد از تخریب آتشکده بر جای مانده است.
Photo by : Unknown

مسیر دسترسی به گنبد جبلیه کرمان

آدرس: کرمان، خیابان شهدا

ساعت و هزینه بازدید از گنبد جبلیه کرمان

زمان بازدید: 09:00 تا 18:00

هزینه بازدید: 4000 تومان برای گردشگران ایرانی و 30000 تومان برای گردشگران خارجی

دیدنی های اطراف

پارک جنگلی پردیسان قائم | 350 متر

تخت درگاه قلی‌ بیگ | 2.3 کیلومتر

موزه دیرینه شناسی کرمان | 2.9 کیلومتر

سخن آخر

آیا تا به حال به کرمان سفر کرده اید؟

آیا نام گنبد جبلیه را شنیده بودید؟ نظرتان در مورد این اثر چیست؟ آیا داستان های محلی را درباره این بنا شنیده اید؟

آیا آن چنان که باید به این بنا توجه می شود؟  موزه ای در این بنا وجود دارد، چگونه است؟

نظرات و تجربه های خود را با ما به اشتراک بگذارید.

شما می توانید با عضویت در سایت کارناوال، تصاویر و نوشته های تان را در مورد سفر با دیگر دوستان به اشتراک بگذارید و آنها را در لحظات شیرین گشت و گذارتان شریک کنید:

ورود به صفحه کارناوالی شـــــــــــــو

نتیجه نقد و بررسی کارناوال

4.5

بررسی شده توسط کارناوال

ارزش معماری(عالی) 5
ارزش بازدید(خوب) 4

نقاط قوت

  • از جاذبه های شاخص و نمادین کرمان
  • محل دور هم جمع شدن کرمانی ها و برگزاری مراسم خاص
  • فرصت بازدید از موزه سنگ

نقاط ضعف

  • تبلیغات و اطلاع رسانی ضعیف

نقد و بررسی کاربران

میانگین امتیاز کاربران

از مجموع 4 رای

4.3

آیا بازدید از گنبد جبلیه کرمان را به دیگران پیشنهاد می‌کنید؟
کیفیت عملکرد راهنما(خوب) 4.3
ارزش بازدید(خوب) 4.3
امکانات ویژه بازدید(خوب) 4.3

گنبد جبلیه کرمان را دیده‌اید؟

تجربه و نظر خود را با دیگران به اشتراک بگذارید

سوالی دارید؟

از کارشناسان و کاربران کارناوال بپرسید

جدیدترین نقد

5

فضاى بيرونش رو بيشتر از خوده گنبد دوس داشتم

تجربه سفر undefined به گنبد جبلیه کرمان

انتشار: 01 اردیبهشت 1399

آیا این دیدگاه مفید بود؟
arman bafti

4

مکان خوبیه ولی نیاز به مرمت درست و نگهداری اصولی داره . به ویژه بخش داخلی .

تجربه سفر arman bafti به گنبد جبلیه کرمان

انتشار: 20 بهمن 1398

آیا این دیدگاه مفید بود؟
mehran ahmadi

4

بنازم به معماری های کهن ایران .

تجربه سفر mehran ahmadi به گنبد جبلیه کرمان

انتشار: 20 بهمن 1398

آیا این دیدگاه مفید بود؟

پرسش و پاسخ

پرسش جدید

اپلیکیشن کارناوال

با وب اپلیکیشن (PWA) کارناوال، کنترل سفر دست شماست.
در این اپلیکیشن شما دنیایی از امکانات و خدمات را همیشه و همه جا در جیب خود دارید؛ آشنایی با جاذبه‌های گردشگری، رزرو آنلاین بلیط هواپیما، رزرو هتل، ویلا و اقامتگاه بوم‌گردی، رزرو آنلاین تورهای داخلی و خارجی و سایر خدمات توریستی گردشگری همه در اپلیکیشن کارناوال .

تماس با کارناوال

پشتیبانی 8 صبح تا 1 بامداد:

هدف اصلی کارناوال این است که بهترین خدمات گردشگری را به صورت آنلاین به کاربران خود ارائه دهد. هر آن چیزی که برای سفر خود نیاز دارید را از کارناوال بخواهید؛ از آشنایی با جاذبه ها، سوغات و غذاهای محلی تا رزرو آنلاین بلیط هواپیما و انواع اقامتگاه. در هر جا و در هر ساعت از شبانه روز، می توانید به صورت آنلاین خدمات سفر خود را رزرو کنید و یا هر سوالی دارید از ما بپرسید. کارناوال کنترل سفر شماست!

کلیه حقوق مادی و معنوی کارناوال برای شرکت کاروان سفر های نیکسام محفوظ است. استفاده از محتوای سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط امکان پذیر است.

خانهعکاسخانه

کنترل سفر دست شماست