روستای قلعه بالا شاهرود

کوله‌بار سفر را می‌بندیم و راهی یکی دیگر از روستاهای ایران می‌شویم روستای قلعه بالا در استان سمنان که آن را دروازه ورود به پارک ملی خارتوران می‌دانند. روستای تاریخی قلعه بالا در شاهرود از جاذبه‌های دیدنی این خطه است که مانند نگینی می‌درخشد. برای دیدن عکس روستای قلعه بالا و آشنایی بیشتر با این روستای پلکانی تا انتهای این سفر همراه ما باشید.

چرا روستای قلعه بالا شاهرود؟

• از روستاهای پلکانی کویر ایران با معماری منحصربه‌فرد است.
• در منطقه حفاظت شده خارتوران قرار دارد.
• چشمه‌های جوشانی دارد که از دل زمین‌های کویری بیرون آمده‌اند.
• به دلیل نداشتن آلودگی نوری و قرار داشتن در منطقه‌ای کویری فرصتی مناسب برای عکاسی آسمان شب است.
• روستا چشم‌اندازی فوق‌العاده به دشت بیارجمند دارد.
• از قلعه بالا به‌عنوان روستای هدف گردشگری در بخش بیارجمند شاهرود یاد می‌کنند. 

روستای قلعه بالا | درب ورود به آفریقای ایران

روستای پلکانی قلعه بالا در 140 کیلومتری جنوب شهرستان شاهرود و در نزدیکی پارک ملی خارتوران که به آفریقای ایران مشهور است قرار دارد. شاید دیدن این روستا شما را به یاد روستای زیبای ماسوله بیندازد با این تفاوت که یکی در دل کویر و دیگری در منطقه‌ای سرسبز قرار گرفته است. قرارگیری قلعه بالا در ارتفاعات و اشراف آن بر دشت بیارجمند که چشم‌اندازی بی‌نظیر را خلق می‌کند موجب شده تا به آن لقب نگین سبز توران بدهند. اینجا منطقه‌ای جذاب برای گردشگران و عکاسان است؛ در شمال‌شرقی روستا تپه‌های ماسه‌ای و در جنوب‌غربی آن زمین‌های نمکی قرار دارد که هر کدام شرایط مساعدی را برای رشد گیاهان خاص فراهم کرده است. در قلعه بالا شب‌های زیبا و پرستاره چشم انتظار شماست، نغمه‌ها و سرودهای خاص که در مراسم‌ها و مناسبت‌های مختلف مانند عروسی و جشن‌های محلی خوانده می‌شوند نیز یکی دیگر از جذابیت‌های این روستا محسوب می‌شود. تا انتهای این سفر کوتاه همراهمان باشید تا با قلعه بالا، دروازه ورود به خارتوران، بیشتر آشنا شوید.

خارتوران کجاست؟

پارک ملی خارتوران زیست بومی وسیع به مساحت 1.470.000 هکتار است که یکی از سه منطقه حفاظت شده و دیدنی‌های طبیعی ایران است. این منطقه پس از پناهگاه حیات‌وحش نایبندان در طبس دومین مجموعه حفاظت شده وسیع ایران و دومین منطقه بیوسفر جهان پس از پارک ملی سرگنتی تانزانیا به شمار می‌رود. خارتوران که به آن لقب آفریقای ایران را نیز داده‌اند، مامن بیش از 250 گونه مختلف جانداران اعم از پرندگان، پستانداران، دوزیستان و خزندگان است. یوزپلنگ آسیایی، گربه پالاس، غزال ایرانی، گربه شنی، روباه قرمز برخی از جانوران ساکن این پارک‌اند که گورخر ایرانی و یوزپلنگ آسیایی از شاخص‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند. از سال 1351 تلاش برای حفاظت این ناحیه آغاز و در سال 1355 بخشی از آن به پناهگاه حیات‌وحش تبدیل شد و بخش دیگر این پارک نیز از طرف یونسکو عنوان ذخیرگاه زیست‌کره را از آن خود کرد؛ در سال 1381 نیز قسمت‌های مرکزی خارتوران به پارک ملی تبدیل شد.

تاریخچه روستای قلعه بالا

پیشینه این روستا به قرن چهارم هجری قمری باز می‌گردد و در کتاب محمد بن احمد شمس‌الدین المقدسی جغرافی‌دان که مربوط به همان قرن است نام این روستا دیده می‌شود. در این کتاب روستا مملو از تاکستان‌ها، دژ، بارو و اراضی کشاورزی توصیف شده است، مردم روستا به دامپروی مشغول‌اند و همانند سایر روستاهای کویری منبع تامین آب آن قنات است. بر اساس داستان‌هایی که نقل می‌شود غار ملاحدین یا ملحدو که در بلندی‌های جنوب روستا قرار دارد محل اختفای گروهی از افراد فرقه اسماعیلیه به رهبری حسن صباح بوده است، که برای نجات از دست دشمنان به این غار پناهنده شده بودند.

معماری روستای قلعه بالا

قرارگیری این روستا در منطقه‌ای کوهپایه‌ای باعث شده تا خانه‌ها و زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها به صورت پلکانی بنا شوند. در واقع سقف خانه‌هایی که در ارتفاع پایین قرار دارند حیاط خانه‌های بالایی‌اند؛ در ساخت خانه‌ها از مصالح بومی استفاده شده و بافت کرم رنگ خانه‌ها نیز به علت استفاده از کاهگل در آن‌ها است. چینش و رنگ خانه‌های سنتی روستا تصویر زیبایی را خلق کرده که برای گردشگران این منطقه جذابیت خاصی دارد.

امکانات و اقامت در روستای قلعه بالا

برای اقامت می‌توانید روی اقامتگاه‌های بومگردی روستا حساب باز کنید. امکانات قلعه بالا نسبتا خوب است اما ترجیحا لوازم ضروری خود را پیش از سفر تهیه کنید و همراه خود ببرید.

فصل سفر به روستای قلعه بالا

بهترین زمان برای سفر به روستای زیبای قلعه بالا فصل‌های اوایل بهار، پاییز و اواخر زمستان است.

بهار و تابستان: اوایل بهار و پیش از آغاز گرما زمان مناسبی برای سفر به این منطقه است؛ به دلیل اقلیم کویری و گرم بودن هوا در تابستان سفر در این فصل چندان توصیه نمی‌شود.

پاییز و زمستان: پاییز آب‌وهوای مناسبی برای دیدن این روستا است، اگر شانس یارتان باشد می‌توانید منظره‌ فلفل‌های پهن‌شده روی صخره‌ها را ببینید. این منطقه زمستان‌های سرد و خشکی دارد و بهتر است سفر خود را به فصول دیگری موکول کنید یا در اواخر زمستان به این روستا سفر کنید.

اطلاعات تکمیلی

مردمان این روستا به قالی‌بافی، تنه‌بافی، سوزن‌دوزی و پرورش کرم ابریشم، تولید محصولات کشاورزی و دامپروری اشتغال دارند. محصولاتی همچون گندم، جو، فلفل، شلغم، انار، گردو، زردآلو، انجیر زرد و انگور از تولیدات این روستا است. تخمه آفتاب گردان، زیره سبز، فلفل و کنجد از سوغات معروف این روستا به شمار می‌روند که از کیفیت بالایی نیز برخوردارند.

سخن آخر

به یکی دیگر از روستاهای پلکانی ایران سفری کوتاه اما جذاب داشتیم؛ روستایی کویری که با ویژگی‌های منحصربه‌فردش علاقه‌مندان بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. اگر تاکنون به این روستا سفر کرده‌اید و آسمان شب آن را نظاره‌گر بودید این تجربه را با ما و همراهان همیشگی کارناوال در میان بگذارید.