معبد بوروبودور اندونزی | بزرگ ترین معبد بودایی جهان

 چندی پیش در کارناوال به معرفی برترین جاذبه های گردشگری آسیا پرداختیم و حال نوبت آن است تا بیش تر با این مکان های معروف و گردشگرپذیر آشنا شویم. لشکر سفالین چین را با هم از نزدیک دیدیم و این بار می رویم سراغ بزرگ ترین معبد بودایی جهان: معبد بوروبودور در اندونزی.

معبد بوروبودور اندونزی، مکانی خارق العاده است که برای شما این امکان را فراهم می کند تا در تاریخ سفر کنید و به سالیان بسیار پیش تر بازگشته و از ترکیب جالب توجه تاریخ، فرهنگ، معنویت و زیبایی طبیعی لذت ببرید. بازدیدکنندگان بسیاری سالانه به این معبد می روند تا داستان هایش را بشنوند، شکوه و عظمتش را از نزدیک لمس کنند و ببینند چگونه پس از 1200 سال وقایع طبیعی و انسانی سالم مانده است. 

برای بازدید از بوروبودور باید ابتدا به کشور اندونزی برویم و مسیرمان را به سوی جاوا مرکزی ادامه دهیم. از شهر جاوا فاصله می گیریم و کم کم به طبیعت مدهوش کننده بوروبودور نزدیک می شویم. خود را آماده کنید تا در میان اعجاز طبیعت، سفری معنوی را برای خود رقم بزنید و این بار روح تان را به سبک دیگری سبک کنید.

بالا رفتن از معبد بوروبودور، خود نوعی زیارت محسوب می شود و به منظور تجربه ای جسمانی و معنوی و در راستای مرام و اصول بودایی صورت می گیرد. به هنگام یک صعود از سر ایمان قلبی و از سطحی به سطح دیگر، زائران با داستان ها و خردی که نقوش برجسته بنا روایت می کنند، از یک سطح نمادین هوشیاری به سطح بالاتری از هوشیاری هدایت می شوند. 

همراه کارناوال شوید و از این اعجاب باستانی دیدن کنید. 

چرا معبد بوروبودور؟

---

1) بوروبودور عظیم ترین معبد بودایی در جهان است.

2) معبد بوروبودور علاوه بر آن که یکی از جاذبه های برتر و پربازدید آسیاست، یکی از مهم ترین و ارزشمندترین مکان ها برای بودایی ها محسوب می شود.

3) این معبد وسیع و شگفت انگیز ترکیبی از یک گنبد اصلی و 72 گنبد در اطراف آن است.

4) در سرتاسر معبد نقوش برجسته و سنگ نگاره هایی دیده می شود که زندگی بودا را شرح داده است.

5) معبد باشکوه بوروبودور با ترکیبی از معماری و نمادهای بودایی و هندو ساخته است.

نگاهی به معبد بوروبودور | Borobudur Temple

معبد بوروبودور بزرگ ترین مجموعه بودایی در دنیا و یک سازه اعجاب انگیز در میان نامزدهای اسکار گردشگری آسیا است که بر فراز تپه ای سر سبز و در منطقه ای دور از شهر جاوا قرار دارد. این معبد با جنگل های سرسبز و حلقه ای از کوه های آتش فشان احاطه شده است. حدود ۱۲۰۰ سال پیش، سازندگان و کارگران معبد، ۲ میلیون سنگ را از رودخانه ها و جریان های محلی حمل کردند و با فشار زیاد آن ها را بر روی هم سوار کردند. سنگ ها بدون استفاده از ساروج بر روی هم ساخته شدند و سازه ای پلکانی، هرمی و به ارتفاع ۲۹ متر ساخته شد. جالب است بدانید که بیش از ۵۰۰ مجسمه بودایی در اطراف این معبد به چشم می خورد. تراس پایینی معبد با نرده هایی احاطه شده که دید را محدود می کند و در همین قسمت نزدیک به ۳۰۰۰ حجاری و نقوش برجسته از زندگی و آموزه های بودا وجود دارد که تمام این نقوش در کنار هم، مجموعه ای عظیم از مجسمه های بودایی در دنیا پدید می آورد. 

معماری، جزئیات ساختاری و شکوه این معبد از ویژگی های منحصر به فرد بوروبودور اند. در پس زمینه این معبد کوه های آتش فشانی به چشم می خورند که بر زیبایی منظره معبد می افزایند. این معبد از سه بخش ساخته شده که پایه ای هرمی با پنج تراس مربعی هم مرکز دارد، در قسمت بدنه سه صفحه دایره ای به چشم می خورد و در قسمت بالا به گنبدی عظیم مزین است.  تمام دیوارها و نرده های معبد به نقش های برجسته آراسته شده است. در اطراف صفحه های دایره ای، ۷۲ گنبد دیده می‌شود که بر بالای هر کدام یک مجسمه بودایی قرار دارد. وسعت محوطه معبد بوروبودور در یونسکو ۲,۵۰۰ متر مربع  و در دانشنامه معتبر بریتانیکا نیز  56,600 متر مربع ذکر شده است. خوب است بدانید امروزه معبد بوروبودور جزء میراث جهانی یونسکو محسوب می‌شود.

ویدئویی هوایی و جذاب از معبد بوروبودور را تماشا کنید

تاریخچه معبد بوروبودور 

معبد بوروبودور از زمان ساختش تا به امروز فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشت که در زیر به طور کامل از هر دوره صحبت کرده ایم.

ساخت معبد

در طی سال های 600 تا 800 میلادی دوره طلایی ساخت معابد در محدوده سرزمین هندوستان، منطقه سیلون و جنوب شرقی آسیا بود. در همین زمان پادشاهان هندو و بودایی رشد کرده و بناهای زیاد و باشکوهی به منظور ستایش خدایان ساختند. پس از گذشت دوران اوج این بناها، بسیاری بدون توجه رها شدند، به دست فراموشی سپرده شده و در معرض جنگ های نظامی و وقایع طبیعی قرار گرفتند. پس از گذشت زمانی طولانی، طبیعت با این بناها در هم آمیخته شد و این معابد برای بیش از هزار سال متروکه ماندند. یکی از چشمگیر ترین معابد بودایی ساخته شده در آن دوره، معبد بوروبودور است که در جاوا شرقی و در « دشت کِدو » قرار دارد. این معبد در دل طبیعتی چشم نواز و آرامش بخش و در میان تراس های برنج قرار داشته و با کوه های آتش فشانی احاطه شده است. 

متأسفانه هیچ منبع نوشتاری در مورد زمان دقیق ساخت معبد بوروبودور و هدف آن وجود ندارد. با این حال با بررسی نقوش برجسته موجود بر روی معبد و کتیبه های سلطنتی به جا مانده، گمان می رود که تاریخ ساخت معبد به قرن 8 و 9 میلادی بر می گردد. به طور دقیق تر ساخت این معبد مربوط می شود به حول و حوش سال های 778 تا 850؛ زمانی که سلسله پادشاهی سیلاندر ( Sailendra dynasty ) در اوج خود بود و در مطقه ماتارام در جاوا مرکزی حکومت می کرد. همچنین کارشناسان می گویند ساخت معبد بوروبودور 75 سال به درازا کشیده است، به طوری که در نهایت در طی پادشاهی سامارتونگا و در سال 825 به پایان رسید. در مورد ماهیت مذهبی پادشاهان آن زمان اطلاعات دقیقی در دست نیست و دقیقا مشخص نیست که پیرو بودا یا هندوئیسم بوده اند. خاندان سیلاندر به عنوان طرفداران و پیروان پر و پاقرص بودا شناخته می شوند در حالی که کتیبه های سنگی یافت شده در روستای سوجومرتو نشان از هندو بودن این سلسله دارد. در واقع در همین دوران بود که بناهای هندو و بودایی بسیاری در دشت ها و کوه های اطراف ساخته شد، که از آن جمله بناهای بودایی، معبد بوروبودور است. 

ترک معبد بوروبودور 

قرن ها بود که معبد بوروبودور در میان لایه ی از خاکسترهای آتشفشانی و گیاهان سبز و رونده جنگل نهان شده و دلیل متروک ماندنش خود به عنوان سوال و رازی باقی مانده بود. حتی زمان اوج استفاده از این معبد و آن که چه زمانی عبادت کنندگان بودایی آن را ترک گفته اند، معلوم نیست. در میان سال های 928 تا 1006 و پس از چندین فوران آتشفشانی، پادشاه امپیو سیندوک پایتخت پادشاهی سیدانک را به منطقه شرق جاوا منتقل کرد. گرچه هنوز هم معلوم نیست این اتفاق در ترک و رهاسازی معبد بوروبودور مؤثر بوده یا نه، اما چندین منبع معتبر این دوره را مهم ترین دوره ترک بوروبودور می دانند. 

از معبد بوروبودور به صورت مبهمی در سال 1365 در چندین کتاب و منبع بودایی سخن گفته شده. همچنین گفته می شود پس از آن که بسیاری در اواخر قرن 15 میلادی به اسلام گرویدند، تعداد زیادی از مجسمه های بودایی معبد شکسته شدند. به هر حال معبد هیچ گاه به طور کامل رها نشد و در واقع اعتقادات مذهبی مردم در مورد معبد بوروبودور به اعتقاداتی خرافی بدل شد. به طوری که عموم مردم اعتقاد داشتند معبد بوروبودور موجب بدشانسی و بدبختی است. این اعتقاد مردم در نوشته های دو کتاب تاریخی اندونزیایی ریشه دارد که در آن ها علت چندین اتفاق ناخوشایند و بدیمن را به معبد بوروبودور منسوب کرده بودند. بر اساس این کتاب ها، معبد بوروبودور عامل شوم و مصیبت آمیزی برای مردم بوده چرا که عاملین شورش سال 1709 علیه پاکوبوئونوی اول ( Pakubuwono I )، پادشاه ماتارام تقصیر این معبد بوده است. البته پس از شورش از سمت بوداییان، این تپه محاصره شده، شورشیان توسط ارتش پادشاه شکست خورده و به مرگ محکوم شدند. بدشگونی های معبد به همین جا ختم نشد.

 معبد بوروبودور به قدری در نظر مردمان شوم و منحوس بود که ورود به معبد بوروبودور ممنوع اعلام شده بود. با این حال یکی از پادشاهان در سال 1757 وارد معبد بوروبودور شد و یکی از مجسمه های معبد موسوم به شوالیه را با خود بیرون برد. پس از آن بود که پادشاه مریض شد و چند روز بعد دار فانی را وداع گفت. 

بازیابی معبد بوروبودور 

در طی سال های 1811 تا 1816 اندونزی به استعمار کشور انگلستان در آمد و فردی به نام توماس استمفورد رافلز مسئولیت مدیریت حکومت منطقه را داشت.  استمفورد علاقه ویژه ای به تاریخ جاوا داشت و از همین روی به جمع آوری اشیاء عتیقه منطقه و ارتباط با ساکنین جزیره مشغول شد. وی در یکی از سفرهای خود در سال 1814 از وجود بنای یادبود وسیعی در دل جنگل و در نزدیکی روستایی به نام بومیسگورو مطلع شد. از آن جا که خود امکان سفر و بازدید از معبد را نداشت، مهندسی هلندی به نام کورنلیوس را به قصد کشف و بازدید معبد فرستاد. 

در دو ماه کورنلیوس و 200 مرد کارگر درختان بسیاری را قطع کردند و گیاهان بسیاری سوزاندند تا در نهایت توانستند معبد را باز یابند. از آن جا که خطر سقوط وجود داشت، کورنلیوس نتوانست تمام راهروها را از زیر خاک درآورد. او کشف خود را به همراه نقشه هایی متعدد به رافلز اعلام کرد و نام رافلز به عنوان کسی که این مکان را کشف کرد و توجه جهان را به آن جلب نمود، شناخته شد. 

هارتمن کسی بود که راه کورنلیوس را ادامه داد، او سرپرست هلندی دشت کِدو بود و توانست تمام مجموعه را از زیر خاک بیرون بکشد. از آن جا که هارتمن به سبب علاقه شخصی، مشغول کشف و بازیابی معبد بوروبودور شده بود، از دست آوردهای خود گزارشی رسمی ارائه نداد. او در سال 1842 به جستوجو در گنبد بزرگ معبد پرداخت. از همین روی داستانی سر زبان ها افتاده که او توانست در گنبد اصلی معبد بوروبودور مجسمه ای بزرگ از بودا بیابد. اما واقعا آن چه که هارتمن در گنبد یافت، نامشخص بوده و در حال حاضر گنبد اصلی معبد بوروبودور خالی است. 

تا مدت ها گمان می رفت که ساختمان معبد وضعیت بی ثبات و خطرناکی دارد و در نتیجه مسئولین تصمیم داشتند که مجسمه ها را به موزه منتقل کنند. تا این که در سال 1882 مسئولین با بررسی دقیق و علمی به این نتیجه رسیدند که این تصور اشتباه است و معبد کاملا سالم و دست نخورده است و احتیاجی به جا به جایی شمایل و پیکره ها نیست.

با همه این ها مدت ها طول کشید تا قدر و منزلت این معبد وسیع شناخته شود و تا سالیان دراز مقصد مورد علاقه دزدان عتیقه و اشیاء باستانی بود. در همین زمان بسیاری از مجسمه های معبد بوروبودور به غارت رفتند و یا تحت تملک اشخاص قدرتمند و سیاست مداران قرار گرفتند. به گونه ای که پادشاه منطقه تایلند در سال 1896 با بازدید از بوروبودور درخواست بردن تعدادی از مجسمه ها و اجزاء معبد را به خانه خود داشت. در خواست او پذیرفته شد و حدود 30 قطعه از مجسمه ها، 5 تصویر بودا، 8 مجسمه، چندین شمایل دیواری و نمادین از راهرو ها و پلکان معبد و یک مجسمه محافظ با او به تایلند برده شدند. بسیاری از این هدایا هم اکنون در موزه موزه ملی بانکوک در معرض دید عموم قرار دارند. 

بازسازی معبد بوروبودور 

در سال 1885 زمانی که رئیس جامعه باستان شناسی اندونزی توانست نقوش و داستان های پایه پنهان معبد را کشف کند، معبد بوروبودور با توجه بسیاری رو به رو شد. نخستین عکس ها از این بخش پایه نیز در سال های 1890 تا 1891 به ثبت رسیدند. پس از آن بود که مسئولین مربوطه بر آن شدند تا اقدامات امنیتی را برای حفاظت از معبد انجام دهند. بنابراین تیمی متشکل از یک تاریخ شناس هنری، یک مهندس افسر ارتش هلند و یک مهندس سازه برای معبد بوروبودور مشخص شدند. این هیئت یک برنامه سه گانه به دولت ارائه داد که در بخش اول برنامه اقداماتی چون: برطرف سازی خطرات فوری، حذف سنگ های بی ثباتی که باقی بخش ها را در معرض خطر نابودی قرار داده، تحکیم نرده های نخستین، بازسازی چندین طاقچه، گذرگاه طاقی، گنبدهای فرعی و یک گنبد اصلی انجام می شد. 

بخش دوم برنامه بازسازی بنا بود. پس از حذف نرده های حیاط، تعمیرات درخوری برای محوطه صورت گرفته و زهکشی زمین معبد، با بازسازی طبقات و فواره ها بهبود یابد. در طی بخش سوم برنامه، تمام بخش های سنگی معبد که از جای خود درآمده اند و یا تخریب و بدشکل شده اند، حذف شده و گنبد اصلی معبد نیز مورد بازسازی قرار گرفت. 

کل بازسازی معبد بوروبودور در طی سال های 1907 تا 1911 و با مسئولیت ون ارپ انجام شد، حدود 27,200 دلار هزینه برداشت و  بر اساس «بازسازی سبکی» صورت گرفت. 

نخستین ماه های بازسازی با حفر زمین های اطراف معبد همراه بود تا سر مجسمه های بودا و تابلوهای نقش برجسته را کشف کنند. بر اساس دستور و طرح مسئول بازسازی، ابتدا قطعات سه سطح دوار بالایی و گنبدهای کوچک جدا شدند و سپس بازسازی انجام گرفت. در همین حین او راه های بیش تری برای بازسازی معبد پیدا کرد و در نهایت طرحی پیشنهادی ارائه داد که 19,329 دلار دیگر هزینه بر داشت. در نهایت و پس از انجام بازسازی ها، معبد بوروبودور به شکوه و عظمت سابق خود بازگشته. یکی دیگر از کارهایی که ارپ انجام داد، ساخت سایبان سه لایه در بالای گنبد بود. که البته بعدها قطعات آن جدا شد و او اذعان داشت که تمام سنگ ها و قطعات اصلی سایبان کافی نبودند. این اظهار نظر به این معنی ست که طراحی ساختمان اصلی معبد بوروبودور هنوز ناشناخته است. امروزه این قطعات جدا شده در موزه ای در چند صد کیلومتری و نزدیکی معبد بوروبودور نگه داری می شود. 

از آن جا که بودجه محدود بود، در ابتدا بازسازی بر روی تمیز کردن مجسمه ها مترکز شد، اما ون ارپ نتوانست مشکلات زهکشی را برطرف کند. همچنین در طی 15 سال دیوارهای مجموعه خم شدند و ترک هایی بر روی نقوش برجسته پدیدار شد. ارپ برای رفع مشکل از بتن استفاده کرد که این حرکت خود مسبب مشکلات بعدی شد، به گونه ای که معبد بوروبودور بازسازی کاملا جدید را نیاز داشت. از آن پس بازسازی های کوچکی انجام شد که البته هیچ کدام کافی نبودند. 

پس از آن عواملی چون جنگ جهانی دوم و عوامل طبیعی موجب افزایش مشکلات و آسیب های معبد بوروبودور شدند. تا مدت ها معبد بوروبودور به حال خود رها بود و عده ای سعی بر مراقبت داشتند تا آن که در نهایت در سال 1973 دولت اندونزی و یونسکو مسئولیت بازسازی معبد را به عهده گرفتند. بازسازی در سال 1975 آغاز و تا سال 1982 ادامه یافت. در طی این بازسازی بیش از یک میلیون قطعه سنگی جدا و جابه جا شدند. همانند یک پازل هزار قطعه بزرگ، تعداد بسیار زیادی قطعه در اختیار متخصصین بود که پس از شناسایی، دسته بندی شده، مورد بازسازی قرار گرفته و برای قرار گرفتن در مکان اصلی خود آماده شدند. 

بنیاد و شالوده معبد تحکیم شده و تمام 1,460 تابلو و سنگ برجسته تمیز و ترمیم شدند. همچنین پنج تراس مربعی معبد ترمیم شده و زهکشی مناسبی با ساخت کانال هایی در زیر زمین، تعبیه شد. در کل در این بازسازی 600 نفر مشغول کار بودند و مبلغی در حدود 6,901,243 دلار آمریکا خرج شد. پس از آن که برنامه ترمیم به اتمام رسید، معبد بوروبودور در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

معماری معبد بوروبودور 

حفاری های باستان شناسی در منطقه بوروبودور و به هنگام دوره بازسازی نشان می دهد که پیروان هندوئیسم یا عقاید پیش هندی پیش از معبو بوروبودور اقدام به ساخت سازه بزرگی بر روی تپه بوروبودور کرده بودند. از آن جا که پایه و اساس ساختمان بوروبودور همانند دیگر سازه های مذهبی هندو و بودایی نیست، بنابراین سازه اولیه بیشتر جاواییِ بومی تا بودایی و هندو در نظر گرفته می شود. 

طراحی معبد بوروبودور

بوروبودور به عنوان یک گنبد بزرگ و تک ساخته شد و هنگامی که از بالا به آن نگاه می شود، همانند یک «ماندالا» بزرگ و غول پیکر بودایی به چشم می خورد و این معبد همچنین نمایشگری از کیهان شناسی بودایی و طبیعت ذهن است. (در ادیان هندی، ماندالا نمادی روحی و مذهبی است که دنیا را به تصویر می کشد.)

پایه اصلی بنا مربعی بوده که هر ضلع آن 118 متر طول داشته و بر روی آن 9 سطح متفاوت وجود دارد که 6 سطح پایینی مربعی و سه سطح بالایی مدور هستند. بر روی سطح بالایی معبد بوروبودور در اطراف گنبد اصلی، 72 گنبد کوچک تر دیده می شوند. هر گنبد شکلی زنگوله ای دارد و به دهانه های تزئینی متعددی آراسته شده است. تندیس های بودایی هر کدام درون قسمت بسته هر دهانه نشسته اند. 

طراحی بوروبودور به صورت یک هرم پله دار می باشد. پیش از ساخت بوروبودور، یکی از فرهنگ های عظیم پیش از تاریخ اندونزی، چندین سازه هرمی، پله دار و سنگی را بر روی تپه هایی در غرب جاوا و کیسولوک ساخته بودند. این سازه ها به نام پاندن بیرانداک ( punden berundak ) شناخته می شوند. ساخت این هرم های سنگی بر اساس باورهای بومی بوده که کوهستان ها و مکان های مرتفع خانه و مسکن ارواح اجدادی می باشند. هرم سنگی پاندن بیرانداک طراحی اولیه معبد بوروبودور است که باور بر این است که ادامه ای است بر سنت های قدیم تری که مطابق اندیشه ها و نمادهای بودایی ست. 

سه بخش اصلی سازه بوروبودور نمادیست از سه قلمرو کیهان شناسی بودایی :

کامادهاتو (جهان خواسته ها و امیال)

روپادهاتو (جهان اشکال)

و در نهایت آروپادهاتو (جهان بی شکل)

بودایی ها معتقدند که انسان های عادی زندگی خود را از پایین ترین سطح یعنی قلمروی امیال شروع می کنند. دسته دوم کسانی هستند که پا بر روی تمام امیال گذاشته و در ترک آن ها مداومت داشته اند، این افراد تنها در سطح فرم بوده، و تنها اشکال و دنیای مادی را می بینند اما به درونش کشیده نمی شوند. در نهایت دسته سوم است که شامل بودایی های کامل می شود، افرادی که از جهان اشکال هم فراتر رفته و واقعیت را به صورت خالصی تجربه کرده اند. در واقع این افراد به اساسی ترین سطح، اقیانوس بی شکل نیروانا دست یافته اند. 

این سه اصل به صورت نمادین در شکل معبد بوروبودور به نمایش گذاشته شده اند، کامادهاتو در قسمت پایه، روپادهاتو بدر 5 سطح مربعی بعدی و آروپادهاتو در سه سطح مدور معبد و گنبد اصلی و مرکزی به چشم می خورند. جالب است بدانید که ویژگی های معماری در سه سطح سازه بوروبودور دارای تفاوت های استعاری هستند. به طور مثال سطح مربعی و پر از تزئینات روپادهاتو به سطوح مدور و ساده آروپادهاتو بدل می شود، یعنی نشان می دهد چگونه دنیای اشکال، جایی که آدمی هنوز با اشکال و اسامی سروکار دارد به دنیای بی شکلی تغییر پیدا می کند. 

عبادت جمعی در بوروبودور به صورت پیاده روی زیارتی برگزار می شود. در این پیاده روی زائران توسط مجموعه ای از پلکان و راهرو ها به سطوح بالاتر هدایت می شوند. هر سطح نشانگری از یک سطح هدایت و روشنی است. راهی که زائران را هدایت می کند، طوری طراحی شده که به صورت نمادین اصول کیهان شناسی بودایی را به تصویر می کشد.

در سال 1885 به صورت اتفاقی ساختار پنهانی به نام «جای پای پنهان» در زیر پایه معبد کشف شد. جای پای پنهان شامل 160 نقش برجسته است که به صورت داستانی اصل کامادهاتو را روایت می کند. باقی نقوش برجسته تابلوهایی با توضیحات کوتاه اند که ظاهرا دستورات و راهنمایی هایی را برای مجسمه سازان و تصویرگران صحنه حک کرده است. پایه اصلی معبد بوروبودور توسط پایه ای محافظ پوشانده شده که هنوز دلیل این حرکت مشخص نشده است. 

در ابتدا تصور می شد که پایه واقعی از آن رو پوشانده شده تا از نشست خطرناک این اثر تاریخی به درون تپه جلوگیری شود. همچنین طبق نظریه دیگری پایه محافظ از آن جهت اضافه شده زیرا جای پای پنهان اصلی به اشتباه طراحی شده بوده. این نظریه بر اساس کتاب تاریخی هندی ها در باب معماری و برنامه ریزی شهری ارائه شده است. صرف نظر از آن که چرا پایه محافظ ساخته شده، باید بدانید خود از جزئیات و طراحی بسیار دقیقی ساخته شده که تمامی این نقوش بر اساس زیبایی شناسی و سنجش های مذهبی خلق شده اند. 

سنگ نگاره های بوروبودور

سنگ نگاره ها و نقوش برجسته سنگی معبد بوروبودور یکی از بزرگ ترین و کامل ترین مجموعه نقوش برجسته بودایی دنیا در نظر گرفته می شود، به گونه ای که می توانید تمام زندگی و آموزه های بودا و مسیر پیشرفتش به سوی نیروانا را در این مجموعه ببینید. اگر می خواهید به هنگام بازدید از معبد بوروبودور معانی سنگ نگاره ها و نقوش برجسته دیواری معبد را بیابید، بهترین کار همراه شدن با یک راهنما برای توضیح این داستان هاست. 

از آن جا که طول و تفسیر این نقش برجسته ها بسیار است، در این جا به طور خلاصه از هر کدام توضیحی ارائه داده و بعدها به طور مفصل در مورد این تصاویر و همچنین مجسمه های بودا که در بخش بالایی معبد قرار دارند، سخن خواهیم گفت.

به طور کلی در معبد بوروبودور 2,760 نقش برجسته در کنار هم داستانی با چهار بخش کلیدی را روایت می کنند که برخی کنده کاری شده و برخی به زبان سانسرکیت نوشته شده اند:

1- قانون کارما یا کارماویبانگا (Karmavibhangga)

این نقوش که در پایه پنهان معبد قرار دارند، عمدتا با ساخت و سازهای بعدی در معبد پوشانده شده اند. این نقوش داستان هایی را روایت می کنند و با به نمایش گذاشتن فعالیت ستوده و نکوهیده، مثالی از کارما طبیعت ارائه می دهند. این نقوش در سال 1980 و به هنگام بازسازی معبد کشف شدند و مجموعه عکس های آن نیز در همین زمان گرفته شدند. امروزه این عکس ها در یکی از موزه های معبد در معرض دید عموم قرار دارد.

2- تولد بودا (Lalitavistara)

پیش از آن که داستان آغاز شود، 27 لوح آماده سازی برای تجسم نهایی و زمینی بودا را به تصویر می کشند. سپس با فرود بودا از بهشت به سوی زمین داستان آغاز می شود و تا نخستین خطبه زمینی وی به عنوان شاهزاده سیذارتا ادامه می یابد.

3- جاتاکاس و آواداناس (Jatakas and avadanas)

جاتاکاس درباره بوداست پیش از آن که به عنوان شاهزاده سیذارتا متولد شود. آواداناس نیز مشابه جاتاکاس بوده اما شکل اصلی، خود بودا نیست. هر دو در مجموعه هایی از سنگ نگاره های مشابه به تصویر کشیده شده اند. 

4- سفرهای سودانا و تلاش برای دست یابی به حقیقت نهایی

این داستانی است که در آخرین فصل روایت می شود و تلاش های خستگی ناپذیر سودانا را برای دست یابی به خرد نهایی و حقیقت غایی را نشان می دهد. 

موزه های بوروبودور 

در پارک باستانی بوروبودور دو موزه به نام های کارماویبنگا ( Karmawibhanga ) و سامودراراکسا ( Samudraraksa ) چشم می خورد که هر دو در چند هزار متری بخش شمالی معبد قرار دارند. خوب است بدانید که هزینه ورودی این موزه ها به هنگام خرید بلیت ورودی بوروبودور پرداخت شده است. 

1- موزه سامودراراکسا ( Samudraraksa )

در این موزه نمونه مشابهی در اندازه واقعی از کشتی بوروبودور به نمایش گذاشته شده است. همچنین فناوری دریایی و شبکه تجاری قرن 8 آسیا و آفریقا، به خصوص تجارت دریایی اقیانوس هند در این موزه در معرض دید عموم قرار داده شده است. در سال 1982، یک محقق تاریخی نیروی دریایی بریتانیا به نام فیلیپ بیل به هنگام بازدید از معبد بوروبودور و مشاهده سنگ نگاره های معبد، متوجه وجود 10 لوح با تصاویری از کشتی ها شد. او حدس زد که این کشتی ها احتمالا به مسیر کشتی رانی معروفی میان اندونزی و آفریقا اشاره داشته باشد. این سنگ نگاره ها فیلیپ بیل را مجاب کرد تا کشتی ای بر اساس همین تصاویر بسازد. امروزه این کشتی شبیه سازی شده در یکی از موزه های بوروبودور، یعنی سامودراراکسا قرار دارد.

2- موزه کارماویبنگا ( Karmawibhanga )

موزه کارماویبانگا نمایشگاه مجموعه ای از اشیاء کشف شده باستانی است که در اطراف معبد بوروبودور یافت شده اند. همچنین در این موزه فرآیند ترمیم و بازسازی بخش های معبد و همچنین عکس هایی از نقوش برجسته پایه پنهان معبد به نمایش گذاشته شده اند. شاید جالب توجه ترین قسمت موزه، نقش برجسته های قانون کارما، نظرات توضیحی در ذیل آن و مجموعه عکس هایی از معبد بوروبودور در قرن 19 میلادی و پیش از بازسازی آن می باشد. 

ساعت بازدید : این موزه ها روزانه از ساعت 6 تا 18 باز بوده و همان طور که گفته شد هزینه ورودی آن به هنگام تهیه بلیت معبد بوروبودور پرداخت شده و دیگر احتیاجی به تهیه بلیت ندارید.

تفریح در بوروبودور

گرچه گشت و گذار در میان نقوش سنگی و باستانی معبد خود تفریح و سرگرمی عمده در بوروبودور به حساب می آیند، اما کارهای دیگری نیز برای سرگرمی در این معبد وسیع بودایی برای شما وجود دارد.

1- تماشای غروب و عکاسی

اگر بعدازظهر شده و شما هنوز در معبد بوروبودور هستید، به بالاترین سطح معبد بروید و به تماشای غروب طلایی و دلربا بپردازید. در این زمان اغلب معبد بسیار آرام و ساکت است و تماشای انوار سرخ و آتشین خورشید در میان مجسمه ها و طبیعت بکر منطقه، بسیار مسحور کننده است. اگر اهل عکاسی هستید، عکاسی از غروب را از دست ندهید.

 2- فستیوال ها در بوروبودور

+ در روز وساک که تولد بوداست، جشنواره بودایی چند روزه و رنگینی برگزار می شود که فعالیت های مختلفی در آن انجام می گیرد. یکی از دیدنی ترین اتفاقات این جشنواره صفوف شمع است که از کندی مندات (معبد دیگری در اندونزی) به بوروبودور می روند. جشن وساک شب هنگام، در زمان ماه کامل و در ماه اردیبهشت برگزار می شود.

اگر به قدر کافی خوش شانس باشید و بازدید شما با این جشنواره در بوروبودور متقارن باشد، حتما به دیدار صف راهبان شمع به دست بروید.

در دیگر اوقات، پیاده روی و طی مسیر از بوروبودور تا کندی مندات نیز تجربه جالبی می باشد. 

+ همچنین هر ساله در ماه ژوئن (خرداد) مدیریت پارک نمایشی از ماهاکاریا بوروبودور را به اجرا می گذارد. این برنامه، نوعی تئاتر باله سنتی و رقص ژاپنی است که در قالب تئاتر، داستان ساخت و مفهوم معبد را تعریف می کند. این نمایش در سالن روباز آکسوبیا برگزار می شود که در آن جا پس زمینه ای از معبد بوروبودور را خواهید دید. هزینه بلیت این نمایش بین 300,000 تا 800,000 روپیه اندونزی می باشد. 

رویدادها در معبد بوروبودور 

پس از اتمام بازسازی، معبد بوروبدور مورد استقبال جمع کثیری از مردم و گردشگران واقع شد و امروزه چندین مراسم در آن برگزار می شود. 

1- مراسم مذهبی 

با بازگشتن معبد بوروبدور به زندگی، بسیاری از پیروان بودایی به این معبد برای راز و نیاز و خلوت بازگشتند. سالی یک بار در ماه می یا ژوئن و به هنگام ماه کامل، بوداییان اندوزی جشنواره مذهبی وساک ( Vesak ) را برگزار می کنند. وساک یکی از تعطیلات ملی در کشور اندونزی محسوب می شود که در سه معبد معروف بودایی برگزار می شود. در این روز ابتدا به معبد مندوت، سپس به پاوون و در نهایت به معبد بروبودور می روند. 

2- بازدید گردشگران 

جالب است بدانید که معبد بوروبودور، تنها منطقه پربازدید گردشگری در اندونزی است. در سال  1974، 260,000 گردشگر از مجموع 36,000 گردشگر، خارجی بودند و در اواسط 1990 تعداد بازدیدکنندگان این معبد به 2.5 میلیون در سال رسید. 

از جمله جوایز و افتخاراتی که معبد بوروبودور به عنوان یک مکان گردشگری دریافت کرده است می توان به:

پاتا، جایزه بزرگ اقیانوس آرام 2004

برنده جایزه طلایی پاتا 2011

برنده جایزه طلایی 2012

اشاره کرد و در نهایت در سال 2012 به عنوان بزرگ ترین مجموعه باستانی و بودایی دنیا در کتاب گینس به ثبت رسید.

همچنین معبد بوروبودور از جمله مکان هایی ست که در لیست نامزدهای ورد ترول اواردز (WTA) قرار داشت و نامش در لیست بهترین مکان های گردشگری در آسیا دیده می شد. 

3- آسیب ها و خطرات 

پس از آنکه معبد بوروبودور مورد توجه جهان واقع شد و تعداد بازدیدکنندگان معبد بوروبودور بسیار افزایش یافت، یونسکو مواردی چون آسیب از سوی بازدیدکنندگان، بلایای طبیعی چون فرسایش خاکی، زمین لرزه، باران های شدید و در نهایت عملیات بازسازی معبد را از جمله عوامل تخریب کننده معبد بوروبودور دانست. 

در سال 2010 پس از فوران آتشفشان مراپی، نزدیک 2.5 سانتی متر خاکستر بر روی مجسمه های معبد نشست. مسئولین منطقه باستانی بوروبودور که نگران اسیدی بودن خاکسترها بودند، به جهت حفاظت چندین روز معبد را بستند تا خاکسترها را پاک کنند. در سال 2014 نیز پس از فوران آتشفشان کلود، معبد بوروبودور به جهت پاکسازی بسته شد. 

چندین بار معبد بوروبور در طی سال های مختلف توسط گروهک های تروریستی هدف بمب گذاری واقع شد. نخستین بار در سال 1985 بود و خوشبختانه آسیب جانی نداشت اما 9 گنبد معبد در بالاترین تراس بوروبودور دچار آسیب دیدگی شدند. در سال 2014 نیز معبدو بوروبودور مورد تهدید گروه داعش واقع شد و پلیس اندونزی برای جلوگیری از هرگونه آسیب جانی و مالی، تدابیر امنیتی شدیدی را اندیشید. 

تا سال 2014 به سبب رفت و آمد بسیار گردشگران آسیب هایی به پلکان سنگی معبد وارد شده بود. در کل معبد بوروبدور شامل 4 پلکان اصلی در جهت های متفاوت بود که شامل بخش شرقی، غربی، شمالی و جنوبی بود. برای جلوگیری از آسیب های بیش تر و بعدی، دو بخش اصلی پلکان معبد در بخش های شرقی و شمالی با سطوح چوبی پوشانده شدند و از آن به بعد، بازدیدکنندگان اجازه دارند تا با صندل های مخصوص وارد معبد شوند. 

حقایقی از معبد بوروبودور

1) نخستین کسی که معبد بوروبودور را به دقت مطالعه و بررسی کرد، اف سی ویلسون، مهندسی هلندی بود. او همچنین چند صد طرح از مجسمه های معبد را طراحی کرد. 

2) نخستین عکس ازمعبد بوروبودور در سال 1872 توسط کاوشگری فنلاندی هلندی گرفته شد. 

3) بنا بر افسانه های جاوایی، دشت کدو به عنوان مکانی مقدس شناخته می شود و لقب باغات جاوا را از آن خودش کرده است 

4) در طی بازسازی معبد بوروبودور در قرن بیستم میلادی، 3 معبد بودایی در این منطه کشف شد که بوروبودور یکی از آن ها بود. تمامی این سه معبد در یک خط راست قرار داشتند. 

5) احتمال می رود بین این سه معبد یک رابطه سنتی و مذهبی برقرار باشد اما تا به حال دلیل آن کشف نشده است.

اطلاعات دسترسی و هزینه بوروبودور 

معبد بوروبودور در جزیره جاوا و 40 کیلومتری شمال غربی شهر یوگیاکارتا ( Yogyakarta ) قرار دارد. بنابراین ابتدا باید به شهر یوگیاکارتا رفته و از آن جا خود را به معبد بوروبودور برسانید.

1- رسیدن به شهر یوگیاکارتا 

روزانه پروازهایی از دو شهر جاکارتا و بالی به مقصد شهر یوگیاکارتا انجام می شود که در طی یک ساعت به مقصد می رسید.

علاوه بر این امکان این وجود دارد تا با مینی بوس فاصله بین شهر بالی تا یوگیاکارتا را طی کنید که البته با توجه به شلوغ بودن راه ها، حدود 24 ساعت در راه خواهید بود. 

از شهر جاکارتا، پایتخت اندونزی نیز روزانه چندین قطار به سمت شهر یوگیاکارتا حرکت می کنند که در حدود 7 تا 10 در راه خواهید بود و هزینه کابین درجه یک با تهویه هوا در حدود 15 دلار می باشد. البته این امکان وجود دارد تا از دیگر شهرها مانند باندونگ و سورابایا نیز با قطار به شهر یوگیاکارتا بروید.

2- رسیدن به معبد بوروبودور 

برای رسیدن به معبد استفاده از ماشین های سواری پیش روی شماست، یک ساعت در راه خواهید بود و می توانید با هزینه 35 دلار یک ماشین را به همراه راننده برای یک روز اجاره کنید. همچنین این امکان وجود دارد که از آزنس های مسافرتی در شهر یوگیاکارتا مینی بوسی را با حدود قیمت 75,000 روپیه اندونزی کرایه کنید. 

هزینه ورود: 

بزرگسالان: 22 دلار، 280,000 روپیه اندونزی

دانش آموزان: 10 دلار، 110,000 روپیه اندونزی

ساعات بازدید: 6 تا 17

آدرس: اندونزی، جاوا مرکزی، مگلانگ، بوروبودور، معبد بوروبودور

Address: Borobudur, Magelang, Central Java, Indonesia

موقیت معبد بوروبودور بر روی نقشه

در پایان بازدیدی مجازی از معبد بوروبودور اندونزی  را تجربه کنید

ویدئویی کامل از معبد بوروبودور اندونزی را با هم به تماشا بنشینیم

سخن آخر

با هم دیدیم و خواندیم از بزرگ ترین معبد بودایی جهان.

همان طور که گفتیم در آینده به طور مفصل درباره سنگ نگاره های داستانی و مجسمه های بودای بوروبودور خواهیم نوشت.

این سفر مجازی به معبد بوروبودور چگونه بود؟

از وجود چنین معبدی در دنیا خبر داشتید؟

تا به حال به این معبد باشکوه رفته اید؟

دیدگاه ها و خاطرات خود را با ما در میان بگذارید.