شرکت های هواپیمایی با سفر مردم چه می کنند

به نقل از خبرگزاری ایسنا، فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی و خارجی از 40 تا 70 درصد کاهش یافته و هم بر سفرهای توریستی و هم سفرهای تجاری تاثیر منفی گذاشته است. افرادی که پیش از این از صندلی های "بیزینس و فرست کلاس" استفاده می کردند حالا مجبورند به صندلی های بخش اکونومی رضایت دهند. 

بر اساس گزارشی که ایسنا در همین زمینه منتشر کرده است، آمارها نشان می دهد سالهای 95 و 96 اوج سفرهای خارجی ایرانی ها محسوب می شد و در این سال ها در کل 19.5 میلیون سفر خارجی در حساب ایرانی ها به ثبت رسید. عددی که انتقاد بسیاری را برانگیخت و باعث شد تا قوانین بسیار سختگیرانه ای برای کاهش این سفرها اعمال شود. از جمله این کارها افزایش سه تا شش برابری عوارض خروج از کشور و فروش محدود ارز مسافرتی بود. اما آنچه باعث شد تا سفرهای خارجی به شدت افت پیدا کند، نوسان های شدید ارزی و گرانی بلیت هواپیما و خدمات سفر بود. با وجود آنکه سیاست دولت حمایت از سفرهای داخلی و تمرکززدایی از سفرهای خارجی عنوان شده بود اما برنامه ای برای جایگزینی سفرهای خارجی ارایه نشد و سفرهای داخلی تحت تاثیر گرانی ارز به شدت کاهش پیدا کرد. حتا نامه نگاری های رییس جمهور و معاونش برای کنترل قیمت خدمات به ویژه بلیت هواپیما اثری نداشت.  

سفر به مشهد هم سخت شده است

آن طور که اکبر غمخوار -عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران- می گوید، فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی 70 درصد کاهش داشته است. او در این زمینه چنین می گوید: 

شرکت‌های هواپیمایی با وجود دستورهای متعدد مسئولان، هنوز حاضر نشده‌اند قیمت‌ها را تغییر بدهند. هزینه بلیت رفت و برگشت برای هر نفر در مسیر پرترددی مانند تهران ـ مشهد بیشتر از ۳۲۰ هزار تومان است که در روزهای عادی بدون ازدحام سفر تا ۶۵۰ هزار تومان هم می‌رسد. دیگر وسع یک خانواده از قشر متوسط جامعه نمی‌رسد که حتا به مشهد سفر کند.

وی در ادامه به مشکل کاهش سفرهای داخلی ایرانی ها می پردازد و می گوید: 

ما درباره کاهش سفرهای خارجی ایرانی‌ها صحبت نمی‌کنیم، مساله کاهش سفرهای داخلی است که سیاست دولت افزایش آن‌ و جایگزینی با سفرهای خارجی بوده است، ولی ظاهرا هیچ نگرانی و یا برنامه‌ای برای تغییر این وضعیت وجود ندارد.

آقای غمخوار به دفاعیات سازمان هواپیمایی در آزادسازی نرخ بلیت هواپیما تاکید می کند و ادامه می دهد:

آژانس‌های مسافرتی و حتا مردم با آزادسازی موافقند ولی با رهاسازی، نه. شرایط حال حاضر شرکت‌های هواپیمایی به هیچ وجه شبیه آزادسازی نیست.

حذف سفرهای خارجی به مرفهین جامعه هم سرایت کرد

علی اصغر توکلی -بازرس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران- اما در صحبت هایی متفاوت می گوید عامل کاهش سفرهای داخلی و خارجی را نباید در گرانی و نوسانات ارز جستجو کرد بلکه باید علت آن را در فرهنگ سفر ایرانی ها دید: 

سفر آخرین اولویت خانوار ایرانی است، یعنی اگر همه‌ چیز زندگی فراهم باشد، دست‌ آخر برای سفر برنامه‌ریزی می‌شود. فرهنگ ایرانی‌ها در این‌باره مشابه اروپایی‌ها نیست که زمانی را در عمر کاری و یا طول زندگی خود به سفر اختصاص دهند، به خاطر آن از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی کنند و مرخصی بگیرند. درحالی‌که در برخی کشورها حتا مرخصی‌ های اجباری داده می‌شود تا کارمندان برای تجدید قوا چند روزی به سفر بروند. این موضوع تقریبا در دنیا اثبات شده که فراهم کردن چنین انگیزه و امکانی برای کارمندان در رونق کسب و کار اثر مثبت دارد، فرهنگی که متاسفانه هنوز در ایران جا نیفتاده است و هنوز که هنوز است خانواده ایرانی آن قدر منتظر می‌ماند تا همه اسباب زندگی فراهم و کاستی‌ها برطرف شود و اگر پولی اضافه ماند برای یک سفر برنامه‌ریزی کند. زمان زیادی می‌برد تا این فرهنگ تغییر کند.

ایشان در ادامه به شرایط فعلی سفر مردم ایران می پردازد و اضافه می کند: 

با وجود چنین فرهنگ و پیشینه‌ای در مردم ایران، پروژه محدودسازی و جایگزینی سفرهای خارجی به نتیجه نرسید، چون سفر آخرین اولویت سبد خانوار ایرانی است. چه انتظاری می‌توان داشت که با اعمال محدودیت در سفرهای خارجی، سفر داخلی افزایش یابد، آن هم در این شرایط اقتصادی. شاید تا یک سال پیش با یک و نیم میلیون تومان درآمد می‌شد زندگی کرد، اما حالا با پنج میلیون تومان هم نمی‌شود.

آقای توکلی از تلاش آژانس ها و تشکل هایی مانند انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی برای رازان سازی سفر سخن می گوید و ادامه می دهد: 

تا به حال موفق نبوده‌ایم سفری ارزان طراحی کنیم، چون هتل‌ها حاضر نیستند قیمت‌ها را کم کنند، البته شرایط آن‌ها را هم باید درنظر گرفت، به هر حال مخارج هتل هم در این گرانی زیاد شده است، همان‌طور که راهنماها و راننده‌های تور به خاطر دشواری معیشت، نمی‌توانند دستمزدشان را پایین‌ نگه دارند.

چنان که آقای توکلی برآورد می کند فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی تا ۴۰ درصد و برای مقاصد خارجی تا ۷۰ درصد کاهش داشته است.

بازرس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران در ادامه به هزینه سفرهای خارجی می پردازد و خاطر نشان می کند: 

سفرهای خارجی به شدت گران شده‌اند و نه تنها قشر متوسط دیگر سفر نمی‌رود که اقشار مرفه هم کمتر به آژانس‌ها برای خرید بلیت و سفر خارجی مراجعه می‌کنند. مشاهدات نشان می‌دهد افراد مرفه اگر در سال سه سفر می‌رفتند حالا فقط می‌توانند یک سفر بروند. 

ایشان از ضربه های متعدد وارد شده بر سفرهای خارجی در سال گذشته می گوید و ادامه می دهد: 

 سفر کردن خیلی سخت شده است، ایرانی‌ها عادت دارند وقتی به کشور دیگری می‌روند قیمت هر کالا و خدماتی را به پول ایرانی تبدیل و محاسبه کنند، با این شرایط حتا خریدن یک بطری آب برای شان صرف نمی‌کند و چون سفر در اولویت شان نیست، پس در این شرایط اقتصادی آن را حذف می‌کنند.

آقای توکلی که در کار وارد کردن تورهای ورودی نیز هست چنین اظهار می کند: 

وقتی نوسانات ارز تشدید شد بسیاری اعلام کردند از این ظرفیت برای جذب گردشگر خارجی می‌توان استفاده کرد، اما با توقف فعالیت شرکت‌های هواپیمایی مانند ایرفرانس، بریتیش ایرویز، کی ال ام و الاتحاد، گردشگر خارجی چطور به ایران سفر کند، شرایط سفر برای هر دو گروه ایرانی و خارجی سخت شده است.

از پروازهای خالی مالزی و تایلند تا هواپیمای تهران ـ تبریز با ۲ مسافر

در ادامه همین بحث، آقای ناصر مرادی -از فعالان پیشکسوت گردشگری و عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران- از بلاهایی که امسال (97)، سفر دچار آن شده است تعریف می کند و می گوید: 

در گذشته مسافر خارج از هر نوع قشر و کلاس کاری زیاد بود، اما با گرانی بلیت هواپیما حتا تعداد مسافران بیزنسی و کاری هم کاهش یافته است. آن‌ها قبلا صندلی‌های بیزنس یا فرست کلاس را می‌خریدند، ولی حالا اکونومی‌ها را ترجیح می‌دهند. سفرهایی هم که به قصد دیدار اقوام، فرزندان و یا آشنایان انجام می‌شد نیز خیلی کم شده و مهم‌تر از همه سفرهای توریستی که به شدت کاهش داشته است. بگذریم که ماه پایانی تابستان فرودگاه‌های بین‌المللی شلوغ بودند، چون مسافران آن دوره بلیت‌هایی با قیمت قدیمی یا چارتری را خریده بودند و این اصلا معیار درستی برای اینکه سفرهای خارجی را بدون تغییر و همچنان پرطرفدار اعلام کنیم، نیست.

او در ادامه به این موضوع اشاره می کند که هر سال با رسیدن فصل سرما، سفر به خاور دور اوج می‌گرفت و پروازهای مالزی و تایلند خالی نمی‌ماند، اما امسال هواپیماها به این مقاصد، خالی پرواز می‌ کنند.

آقای مرادی در ادامه می افزاید: 

وضعیت فروش بلیت پروازهای داخلی نیز مشابه خارجی‌ها است. چند روز پیش خلبانی تعریف می‌کرد یکی از پروازهای تهران ـ ‌تبریز تنها دو مسافر داشت که با این حساب پرواز آن هواپیما اصلا مقرون به صرفه نبود، بنابراین باید مسافران را راضی می‌کردند که از این پرواز منصرف شوند و با هواپیمای دیگری این سفر را انجام دهند. کاهش تعداد مسافران در پروازها کاملا مشهود است است. بسیاری از همکارانم در آژانس‌ها بیکار نشسته‌اند تا شاید یک بلیت بفروشند. قطعا ادامه کار برای آژانس‌های گردشگری و شرکت‌های هواپیمایی بسیار دشوار است، اما با تعطیل کردن که کار دست نمی‌شود. با یارانه دادن هم مشکل حل نمی‌شود، چاره باید اساسی باشد و درمان موقت نباشد.

ایشان از رکود موجود در آژانس های مسافرتی خبر می دهد و احتمال تعطیلی بسیاری از آژانس های گردشگری را زیاد می داند: 

شرکت‌های هواپیمایی شرایط فروش بلیت را سخت‌تر از گذشته کرده‌اند، مهلت زمان پرداخت‌های نقدی را از ۱۵ روز به ۵ روز رسانده‌ اند. مبالغ ضمانت‌ نامه‌های بانکی را نیز افزایش داده‌اند. اوضاع گردشگری چندان مطلوب نیست، اما همینطوری هم نمی‌ماند.

آقای توکلی از مدل توجیهی شرکت های هواپیمایی برای کم نکردن نرخ بلیت ها خبر می دهد و می گوید: 

فروش بلیت از نظر تعداد کاهش چشمگیری داشته، اما افزایش نرخی که ایجاد شده آن ریزش تعداد را به نحوی جبران می‌کند. مثلا بلیت هنگ کنگ اکنون ۵۰ میلیون تومان فروخته می‌شود درصورتی‌ که تا چند ماه پیش باید چندین بلیت فروخته می‌شد تا برابر با عاید می‌شد.

آقای مرادی اعتقاد دارد اگر دولت دست به کار شود و برنامه درست و صحیحی بریزد می تواند حداقل از این موقعیت برای جذب گردشگر خارجی استفاده کند: 

متاسفانه تبلیغات منفی علیه امنیت ایران باعث شده بیشتر گردشگران خارجی سفر خود را کنسل کنند. خیلی از خارجی‌ها نمی‌دانند ایران برای آن‌ها ارزان شده است.

اخبار روز گردشگری را از کارناوال دنبال کنید.