انواع گردشگری | تعریف گردشگری فرهنگی و انواع آن

گردشگری فرهنگی یکی از انواع گردشگری است که طیف وسیعی از گردشگران را در بر می گیرد و به دلیل نقش مهم آن در حفظ فرهنگ و تاریخ اجتماعات مختلف شایسته توجه ویژه ای است .واژه فرهنگ به خودی خود مفاهیم پیچیده ای را در برمی گیرد . حالا تصور کنید این مفهوم را در کنار مفهوم پیچیده تری مانند گردشگری قرار دهیم . نتایجی که حاصل می شود بسیار گسترده و گوناگون خواهد بود .

کارناوال قصد دارد این مفهوم پیچیده را مورد بررسی قرار دهد.

 گردشگری فرهنگی چیست؟

یکی از نظریه‌پردازان فرهنگی، واژه‌ی فرهنگ را دربرگیرنده‌ هنر و یادگیری و شیوه کلی زندگی مردم می داند؛ یعنی، فرهنگ با گذشته و سنن (مثلاً تاریخ و میراث)، ترجمان‌های خلاق (مثلاً کارهای هنری و اجراها)، سبک زندگی و آداب و عادات مردمان مرتبط است. اما در اینجا این مسئله مطرح می شود که بسیاری از گردشگران، همان اندازه که به فرهنگ مردمان مختلف علاقه‌مند هستند به اماکن تاریخی، یادبودها ، موزه‌ها و نگارخانه‌ها  هم علاقه نشان می دهند.

در تعریف گردشگری فرهنگی باید این مسئله در نظر گرفته شود که این نوع از گردشگری  صرفا مصرف محصولات فرهنگی گذشته نیست، بلکه مصرف فرهنگ معاصر یا شیوه زندگی یک اجتماع یا منطقه را هم در بر می گیرد. بنابراین، گردشگری فرهنگی هم گردشگری میراث (مرتبط با اشیاء بازمانده از گذشته) و هم گردشگری هنری (مرتبط با تولیدات فرهنگی معاصر) است.

بنابراین به طوز خلاصه می توان گفت که مقصود از گردشگری فرهنگی بحث درباره آن بخش از این صنعت است که بر جذابیت های فرهنگی توجه خاصی می کند. این جنبه های جذاب متفاوت اند و شامل کارهای انجام شده در جوامع ، #موزه ها، اماکن تاریخی و از این قبیل چیزها در همه زمانها می شود.

انواع گردشگری فرهنگی

گردشگری فرهنگی به دلیل گستردگی مفاهیم فرهنگ به انواع مختلفی تقسیم می شود که در ادامه به تعریف هریک از آنها می پردازیم :

1- گردشگری میراث

گردشگری میراث با جاذبه های ملموس و ناملموس سر و کار دارد .جاذبه‌هایی مانند اماکن و شهرهای تاریخی،  تاریخ و سبک زندگی جوامع بومی اشاره کرد. به تجمع گردشگران در جاذبه های ملموس مانند اماکن تاریخی ، این اماکن را با مشکل محافظت روبه رو خواهد کرد . جاذبه های ناملموس نیز روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کنندوحفاظت از جاذبه های فرهنگی ناملموس از قبیل زبان، داستان‌ها، سبک‌های هنری، موسیقی، رقص و باورهای مذهبی تلاش بیشتری را می طلبد.

2- گردشگری هنری

گردشگری هنری بازدید از هنرهای دیداری و نمایشی، جشنواره‌ها و رویدادهای هنری را در برمی گیرد . در این نوع گردشگری علاوه بر دیدار از نگارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و کنسرت‌ها از هنرها، صنایع، رقص و موسیقی محلی نیز بازدید می‌شود.در این گردشگری مسئله مهم جلوگیری از تجاری سازی محض هنر است که موجب کم ارزش شدن آن می شود.

 3- گردشگری خلاق

گردشگری خلاق حاکی از مشارکت فعال‌تر گردشگران در مقاصد گردشگری فرهنگی است. در جریان این فعالیت‌ها، گردشگر به تنهایی یا همراه با دیگران چیزی به وجود می آورد مانند نقاشی ، موسیقی یا حتی رقص.

گردشگران گاه جدا از اجتماعات محلی به فعالیت می‌پردازند، ولی در بیشتر موارد تعامل بین میزبان و میهمان بخش عمده تجربه سفر گردشگران را شکل می‌دهد. این گردشگری دسترسی بیشتر افراد را به فرهنگ و تاریخ را امکان‌پذیر می سازد و در جریان آن، گردشگر فعالیتی تجربه‌محور انجام می دهد و در فرهنگ واقعی یک مقصد و مردمان آن مشارکت خواهد داشت.

 4- گردشگری شهری

گردشگری شهری شامل فعالیت‌های گردشگری است که در شهرهای بزرگ و کوچک صورت می‌گیرند. بسیاری از این فعالیت‌ها با میراث و هنر شهرهای تاریخی و فرهنگی مرتبط هستند. شهرهای جدید نیز جاذبه‌های جدیدی را به شکل مجموعه‌های بزرگ فراغتی و سرگرمی، محله‌های فرهنگی جدید و خلاق و رویدادهای عظیم عرضه می‌کنند.

 5- گردشگری روستایی

گردشگری روستایی شامل فعالیت‌هایی است که در مناطق خارج از شهرها انجام می‌شوند؛ چشم‌اندازهای طبیعی، ممکن است جاذبه‌های اصلی این مناطق باشند.

تعدادی از فعالیت‌های معمول در این نوع گردشگری عبارتند از دیدن جاذبه‌های زیست‌محیطی و کشاورزی ، گردشگری غذا و نوشیدنی و بازدید از چشم‌اندازهای فرهنگی . هر روز بر تعداد مراکز سلامت و تندرستی یا مراکز جامع در مناطق روستایی افزوده می‌شود. در بسیاری از این مراکز فعالیت‌های فرهنگی، خلاقانه و معنوی (مثلاً یوگا و مراقبه) در جریان است.

 6- گردشگری قومی یا بومی

گردشگری قومی یا بومی، آن گروه از گردشگران را به خود جذب می‌کند که مایلند مردمان محلی را در خانه‌هایشان ببینند و سنن و آداب و رسوم آنها را از نزدیک شاهد باشند.دلیل علاقه گردشگران به این نوع گردشگری تعامل واقعی و خودجوش بین آنها و مردم محلی است .  فعالیت‌های معمول در این نوع گردشگری شامل پیاده‌روی طولانی مدت و شرکت در مراسم فرهنگی یا خلاق مانند رقص یا صنعت‌گری است. این نوع گردشگری اگرچه می‌تواند به احیای سنن و افزایش غرور فرهنگی قومیت ها کمک می‌کند اما باید آسیب های زیست محیطی ، اجتماعی و فرهنگی آن را نیز در نظر گرفت.

 7- گردشگری فرهنگی عامه پسند یا معاصر

گردشگری فرهنگی عامه‌پسند یا معاصر شامل فعالیت‌های عامه‌پسند است که بسیاری از گردشگران در اوقات فراغت خود از انجام آنها لذت می‌برند (مانند خرید، ورزش، تماشای تلویزیون و سینما). با ساخت جاذبه‌های جدیدی که گردشگران می‌توانند هم‌زمان تجربه کنند (مجتمع‌های سرگرمی، فروشگاه‌های بزرگ، پارک‌های موضوعی و استودیوها یا مسیرهای فیلم‌برداری) این علائق گسترش می‌یابد. با این حال، این فعالیت‌ها غالباً در حاشیه گردشگری قرار می‌گیرند .

هدف سفر های فرهنگی

می توان گفت سفر با هریک از اهداف زیر را می توان نوعی سفر فرهنگی به حساب آورد :

1ـ بازدید از جاذبه ها و مقاصد قدیمی و حضور در جشنهای سنتی

2ـ سفر به قصد استفاده از غذاها و نوشیدنی های محلی و منطقه ای

3ـ تماشای رخدادها ورزشی سنتی و شرکت در فعالیتهای تفریحی محلی

4ـ بازدید از کارگاه ها شامل مزارع، مراکز صنعتی یا کارخانجات