جزییات کشف کتیبه سه زبانه در نقش رستم

به نقل از خبرگزاری ایلنا، یک کتیبه سه زبانه در نقش رستم کشف شده است که از آن می توان به عنوان کشفی خاص در حوزه زبان های باستانی نام برد. 

نقش رستم نام مجموعه ای باستانی در شمال شهرستان مرودشت است که آرامگاه چهارتن از پادشاهان هخامنشی، نقش برجسته های متعدد از دوره ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و نقش برجسته ویران شده از دوره عیلامیان را در خود جای داده است. در این میان تصورات بر این بود که تمام کتیبه های موجود در این مجموعه باستانی کشف و خوانده شده بود اما در چند روز اخیر خبر کشف کتیبه ای جدید اعلام شده است که تا کنون از دید پژوهشگران جا مانده بود. 

قدمت قدیمی ترین نقش برجسته نقش رستم به دوره عیلامی باز می گردد که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه در آن به چشم می خورد اما بعدها توسط بهرام دوم بخش هایی از آن پاک شد تا نقش خود و درباریانش را به جای آن تصویرسازی کند. در این میان در حدود یک ماه پیش، کتیبه ای جدید به وسیله دو پژوهشگر که به قصد عکاسی به نقش رستم رفته بودند پیدا شد. 

مجتبی درودی، پژوهشگر حوزه فرهنگ و زبان های باستانی ایران، در خصوص پیدا شدن این کتیبه به ایلنا چنین توضیح داد: 

به همراه سهیل دلشاد که دانشجو دکترا دانشگاه برلین است برای عکاسی از کتیبه نقش رستم رفته بودیم. هنگام عکاسی از نقش رستم با کتیبه‌ای روبه رو شدیم که در نظرمان جدید آمد. از آنجایی که بخشی از این کتیبه به زبان فارسی باستانی بود درصدد خوانش آن برآمدیم. تاکنون در هیچ جا به این کتیبه اشاره نشده بود. از این رو در صدد ترجمه آن برآمدیم. 

او در ادامه توضیح داد:

از آنجایی که کتیبه‌های نقش رستم به لحاظ محتوایی شناسایی و شماره‌گذاری می‌شوند و تا الان تا شماره E شناسایی شده است، در واقع می‌توان گفت که با شناسنامه این کتیبه جدید کتیبه F کشف شده است. خوانش این کتیبه یک ماه زمان برد و قرار است مقاله علمی پژوهشی آن به زودی منتشر شود.

آقای دوردی در مورد جانمایی این کتیبه تازه کشف شده گفت: 

این کتیبه که اندازه آن بسیار کوچک است در دیوار سمت راست نقش رستم قرار دارد. با توجه به کوچکی اندازه این کتیبه هنوز نتوانستیم اندازه دقیق آن را مشخص کنیم. شاید به دلیل همین کوچکی باشد که زیر رسوبات آهکی پنهان شده و کسی متوجه این کتیبه نشده بود.

این پژوهشگر زبان های باستانی در مورد محتوای کتیبه چنین توضیح داد: 

این کتیبه هخامنشی به سه زبان شامل دو خط به زبان فارسی باستان، یک خط عیلامی و یک خط بابلی نوشته شده و شخصی که نام آن در کتیبه ذکر شده برای اولین بار است که با آن روبه رو می‌شویم که به زبان فارسی باستان پتیشووریش (نیزه بر) خوانده می‌شود.

وی در ادامه افزود: 

آنچه که می‌توان در کتیبه خواند شووریش است. البته در گذشته شاهد استفاده کلمه پتیشووریش برای گئووبرزن هم بودیم که برخی معتقد هستند به معنای نیزه‌بر ،کسی که نیزه در دست دارد، است. در واقع می‌توانم بگویم که کلمه پتیش را با توجه به کتیبه گئووبرزن می‌توان به این کتیبه هم نسبت داد.

آقای درودی بر این عقیده است: 

اتفاق جالبی که افتاده این است که با کشف این کتیبه یک لغت به فارسی باستان اضافه شد و می‌توان گفت به زبان ایلامی و بابلی نیز یک یا دو واژه اضافه شده است. در واقع می‌توان از این کتیبه به عنوان کشفی خاص در حوزه زبان‌های باستانی یاد کرد.

این کتیبه در دامنه کوه و در نزدیکی آرامگاه داریوش در نقش رستم قرار دارد و تا کنون زیر رسوبات و پوشش هایی دو هزار ساله از دیدها مخفی مانده بود. 

اخبار روز گردشگری را در کارناوال دنبال کنید.