کارناوال
نویسنده ارشد کارناوال
انتشار
17 اسفند 1395
به روز رسانی
15 شهریور 1398
به نقل از ایرنا، پژوهشگران انجمن آسیایی کلکته، به صورت تصادفی نسخه ی خطی تازه و ناشناخته ای از دیوان غزلیات خواجه حافظ شیرازی پیدا کردند که 700 سال قدمت دارد.
این نسخه دست نوشته ی بسیار گرانبها و نادر ، در جریان بررسی نسخ خطی انجمن آسیایی کلکته به دست آمده است.
روزنامه تایمز آو ایندیا در این باره نوشت که اکنون کارشناسان و ایران شناسان زیادی، در تلاش هستند خودشان را برای دیدن این اثر مهم و ارزشمند به کلکته مرکز ایالت بنگال غربی برسانند.
گفته میشود که این نسخه خطی به خطی خوش و با آرایش و تذهیب زیبا نوشته شده و در آن غزلی هست که در سایر نسخهها به چشم نمی خورد.
این نسخه امضا و مهر طلایی شاهجهان، پادشاه نامی و با شکوه سلسله مغولان هند را دارد. این پادشاه چند قرن پس از حافظ زندگی میکرد، اما به نظر کارشناسان "انجمن آسیایی"، مهر دربار او حکایت از این دارد که این پادشاه هنردوست این نسخه را برای کتابخانه شخصی خود تهیه کرده است.
موزه انجمن آسیایی در کلکته، این نسخه را در ویترینی برای تماشای عموم به نمایش گذاشته است اما میگوید که این اثر به زودی به خزانهای مخصوص منتقل خواهد شد.
کارشناسان انجمن آسیایی در حال جستجوی آثار خطی باقیمانده از میرزا غالب بودند که به صورت کاملا تصادفی، دست نوشتهای با اوراق زرد و کهنه توجهشان را جلب نمود که مشخص شد نسخه ناشناختهای از دیوان حافظ است.
رامکریشنا چاترجی، مشاور تاریخی انجمن آسیایی، به تایمز آو ایندیا گفته است:
وقتی همکاران ما به این نسخه برخوردند، حیرت کردند، زیرا حافظ 500 سال قبل از میرزا غالب زندگی میکرده است. در تماس و مشاوره با پژوهشگران ایرانی کمکم روشن شد که این نسخه چطور به اینجا رسیده است.
او توضیح میدهد که در این نسخه تازه یافت شده، غزلی با مطلع بحمدالله که بازم دیدن رویت میسر شد وجود دارد که در نسخه ها ی کنونی دیده نشده است.
سید اختر حسین، استاد ادبیات فارسی در دانشگاه جواهر لعل نهرو، اعتقاد دارد که کشف این نسخه خطی خبری شوق انگیز برای ایران شناسان و دوست داران این شاعر بزرگ ایرانی به شمار می آید. به گفته او نسخه ای شبیه به این نسخه خطی در کتابخانه خدابخش شهر پتنا نگهداری می گردد.
احمد کریمی حکاک، پژوهشگر و استاد رشته ادبیات فارسی در دانشگاه مریلند، بر اهمیت نسخه نویافته تاکید نموده و گفته است که سلسله مغولان هند، از زمان همایون شاه، علاقه زیادی به شعر و ادب فارسی نشان می دادند. آنها آثار سخن سرایان ایرانی را گردآوری میکردند یا به امرا و پادشاهان دیگر هدیه میدادند.
نکته جالب دیگر این است که دیوان غزلیات حافظ برای اولین بار بیش از دویست سال پیش به روش چاپ سنگی، درشهر کلکته، منتشر گردید. کلکته مرکز ایالت بنگال غربی در 1304کیلومتری دهلی نو، پایتخت هند قرار دارد که پیش از این به عنوان پایتخت این کشور شناخته می شده است.
انجمن آسیایی، یابنده این نسخه خطی، یکی از مراکز نگهداری نسخه های خطی، می باشد که در شهر کلکته قرار دارد. این انجمن، در سال 1784 میلادی تاسیس شد و تا کنون هزاران نسخه ی خطی را گردآوری و نگهداری کرده است.
تصحیح و انتشار نسخه های خطی و ترجمه ی برخی از آنها به زبان انگلیسی، یکی از راهبردهای اساسی انجمن برای حفاظت از میراث فرهنگی هند، بوده است.
فعالیت انجمن در این زمینه تا زمان تجزیه ی شبه قاره ی هند بسیار قوی بود، اما با استقلال هند و ایجاد کشور پاکستان شرقی (بنگلادش)، اختلالات اساسی در فعالیت های انجمن پدید آمد. با این حال، بخش بزرگی از نسخه های خطی در انجمن آسیایی کلکته محفوظ مانده اند که شمار قابل توجهی از نسخه های خطی منتشر نشده ی این انجمن، نسخه های فارسی تشکیل می دهند.
زبان فارسی، حدود هفت قرن به عنوان زبان رسمی و دیوانی این کشور شناخته می شده است.
هم اکنون هزاران نسخه خطی در کتابخانه های خصوصی و دولتی هند نگه داری می شوند که وضعیت بسیاری از نامناسب می باشد و نیازمند نگهداری و آفت زدایی هستند.
از دیرباز ارتباط بسیار تنگاتنگی میان کشور هندوستان و ایران و زبان فارسی وجود داشته و می توان گفت که در برخی از دوره های تاریخی به ویژه در زمان حمله مغولان، حکومت گورکانیان هند و دوره صفویه، شبه قاره، نقش مهمی در زبان فارسی وغنای فرهنگی آن ایفا کرده است؛ به طوری که بسیاری از نسخه های خطی در این شبه قاره به رشته تحریر در آمده اند.
زبان فارسی دومین زبان رسمی و زبان فرهنگی و علمی هند تا پیش از استعمار این کشور بود اما پس از سیطره انگلیس بر شبه قاره درسال 1832 میلادی زبان انگلیسی بالاجبار جایگزین زبان فارسی گردید.
دیدگاه جدید
