ظرفیت درآمد 7 میلیارد دلاری ایران در گردشگری سلامت

به نقل از خبرگزاری ایسنا، پیش بینی می شود ایران تنها از "گردشگری سلامت" می تواند 7 میلیارد دلار درآمد به دست بیاورد. این خبرگزاری در بررسی به وضعیت گردشگری سلامت در کشور پرداخته و به بررسی این حوزه گردشگری ایران پرداخته است. 

بر اساس این گزارش در حال حاضر آماری از گردشگرانی که با انگیزه های درمانی به ایران سفر می کنند، وجود ندارد، حتا درآمدی که از این گردشگران نصیب کشور می شود هم مشخص نیست. آخرین آماری که در این زمینه می توان به دست آورد، آمار سال 1395 است که محمدعلی فیاضی، دبیر وقت شورای راهبردی گردشگری سلامت اعلام کرده بود: 

با ثبت سفر و درمان ۱۵۰ هزار بیمار خارجی در سامانه وزارت بهداشت، سال ۹۵ حدود ۵۰۰ میلیون دلار درآمد از این محل برای کشور حاصل شده است که نیم درصد از سهم جهان می‌ شود.

البته این مقام مسئول رقم درآمدی ایران از گردشگری سلامت را بیشتر از این می دانست و ادعا می کرد: 

خیلی‌ ها برای جراحی پلاستیک و درمان‌ های پزشکی دیگر به ایران سفر می‌ کنند اما اطلاعات‌ شان در سامانه وزارت بهداشت ثبت نمی‌ شود. از طرفی پزشکان و بیمارستان‌ هایی هم هستند که بیماران خارجی را بدون ثبت و اعلام اطلاعات آنها عمل می‌ کنند، برای همین ما تخمین می‌ زنیم سهم واقعیِ ایران از گردشگری سلامت، دست کم یک میلیارد دلار باشد، هرچند که ظرفیت و زیرساخت‌های پزشکی ایران در حال حاضر، توانایی ایجاد ۷ میلیارد دلار درآمد را دارد.

با این وجود آخرین آمار رسمی که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از درآمد گردشگری سلامت ارائه کرده است، به سال 92 بر می گردد که میزان درآمد به 1 میلیارد و 200 میلیون تومان رسیده بود. 

از آن پس علی اصغر مونسان-رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری- تنها از واژه رشد برای توصیف وضعیت گردشگری سلامت در ایران استفاده کرده و در آخرین اظهار نظر خود، در حدود یک ماه و نیم پیش، چنین گفته است:

 برآوردی که از سفر گردشگران خارجی در شش ماهه دوم سال داریم، رشد ۵۱ درصدی سفر همسایگان به ایران است که در دسته بندی گردشگران گران قرار می گیرند؛ گردشگران گران یعنی گردشگران سلامت. ما به این مسافران، گردشگران ۲۵۰۰ دلاری می‌ گوییم، در حالی که توریست‌ های اروپایی، ۱۳۰۰ دلاری هستند.

محمد جهانگیری- رییس انجمن گردشگری سلامت ایران- هم در همین رابطه به گزارش های دریافتی از پزشکان و بیمارستان های عضو این انجمن و سامانه وزارت بهداشت استناد کرده و بدون آنکه از اعداد و ارقام سخن بگوید، گفته بود میزان مراجعه اتباع خارجی برای درمان به ایران افرایش پیدا کرده است. 

اما در این میان ولی تیموری -معاون گردشگری کشور- در مورد چرایی مشخص نبودن میزان درآمد ایران از گردشگری سلامت می گوید: 

تا وقتی حساب اقماری راه‌اندازی نشود، نمی‌ توان درباره این آمارها شفاف و با جزییات سخن گفت.

آقای تیموری در همین زمینه از تشکیل دوباره جلسه های شورای راهبری گردشگری سلامت پس از یک سال وقفه خبر می دهد و توضیح می دهد: 

‌اختلافاتی با وزارت بهداشت پیش آمد که فعالیت‌ های این شورا را در یک سال گذشته کند کرد اما به تازگی با چهار عضو خود از جمله وزارتخانه‌ های بهداشت و امور خارجه جلسه تشکیل داده است تا ابهام‌ ها و اختلاف‌ ها برطرف شود و به ساختارهای موجود انضباط ببخشد و هماهنگی‌ های بین ورود و خروج اتباع خارجی را انجام دهد. 

بر اساس صحبت های او، قرار است در جلسه های این شورا سند راهبردی در گردشگری سلامت تدوین، شیوه‌ نامه صدور گواهی فعالیت در حوزه گردشگری سلامت اصلاح و بازنگری و سامانه الکترونیکی نظارت بر فعالیت شرکت‌های مجاز در حوزه گردشگری سلامت طراحی شود. 

معاون گردشگری کشور، استخراج آمارهای گردشگری سلامت را به راه اندازی حساب اقماری وابسته می داند و اعلام می کند برای انجام این کار قدم های تازه ای برداشته شده است. 

اما با تمام این صحبت ها، چرا ارائه آمار گردشگری سلامت در کشور شفاف نیست، در حالی که ایران چند سالی ست برای اتباع خارجی، ویزای درمان به نصف قیمت صادر می کنند و درخواست های افراد به این منظور در سامانه های وزارت خارجه و پلیس مهاجرت ثبت می شود. از طرف دیگر وزارت بهداشت نیز سامانه ای برای ثبت اطلاعات گردشگران خارجی مراجعه کننده به بیمارستان ها و درمانگاه ها دارد. پاسخ این سوال در دلال هایی ست که گریبان گردشگری سلامت کشور را گرفته اند و با توافق با بسیاری از بیمارستان ها و پزشکان خارج از ضوابط قانونی عمل می کنند. از طرفی دیگر اکثر بیمارستان های فعال در حوزه گردشگری سلامت، معمولا برای گردشگران خارجی تعرفه های مصوب را پیشنهاد می دهند اما رقمی که در واقع دریافت می کنند خیلی بیشتر از تعرفه های رسمی تعیین شده است، به خصوص که در چندماه اخیر هزینه های درمان برای خارجی ها بسیار ارزان تر هم در می آید. 

سوال دیگری که در این مورد پیش می آید این است که بیشترین گردشگران سلامت ایران، اتباع چه کشوری هستند؟

در پاسخ باید گفت، چنان که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرده، توریست های عراقی و آذربایجانی در صدر مراجعان درمان به ایران قرار دارند. معاون گردشگری کشور در همین زمینه در اظهارنظر اخیر خود گفته است، افغانستانی ها و پاکستانی ها هم در این جمع قرار می گیرند. از دیگر اتباع خارجی مراجعه کننده به ایران برای درمان می توان به گردشگران عمانی اشاره کرد، کشور لیتوانی نیز اخیرا به دلیل سطح پایین هزینه های درمان در کشورمان به سرمایه گذاری در این زمینه علاقه نشان داده است. البته آمار جزئی از تعداد دقیق اتباع خارجی که برای گردشگری سلامت به ایران می آیند وجود ندارد. 

با تمام این صحبت ها اما هنوز به نظر نمی رسد مسئولان ایرانی متوجه اهمیت و ظرفیت پنهان موجود در گردشگری سلامت باشند و برنامه جامعی برای جذب سرمایه گذار در این حوزه داشته باشند، چرا که تا زمانی که آمار درآمد و شمار مراجعه کنندگان این حوزه معلوم نباشد هیچ سرمایه گذاری چه ایرانی چه خارجی، نمی تواند ریسک انجام این کار را قبول کند. 

اخبار روز گردشگری را در کارناوال دنبال کنید.