مهدیه اکبری پارسا
نویسنده ارشد کارناوال
انتشار
06 شهریور 1397
به روز رسانی
15 شهریور 1398
به نقل از خبرگزاری ایسنا، یکی از ویژگی ها و زیبایی های اصفهان، پل های تاریخی این شهر هستند، پل هایی که این روزها در کنار خشک شدن زاینده رود حال و هوای خوشی ندارند و هر لحظه بیم تخریب و فروپاشی شان می رود. مدتی ست که هشدارهایی از سوی دوستداران میراث فرهنگی و تعدادی از کارشناسان مطرح می شود، یک روز تعویض سنگ های کف پل "خواجو" خبر ساز می شود و یک بار صحبت از پیاده راه کردن پل شهرستان سر زبان ها می افتد. بار دیگر مسوولان به سراغ سی و سه پل می روند تا دهانه های آن را ببندند یا برای آن محافظ بگذارند.
اما این بار قضیه جدی تر از این صحبت هاست و بحث هایی مبنی بر تخریب همیشگی پل های تاریخی اصفهان به میان آمده است. یکی از نشانه های این تخریب را ایجاد ترک در نقاط مختلف سی و سه پل و بلعیده شدن این اثر در دل زمین می دانند و همین حساسیت هایی به وجود آورده است. البته بعضی، دلیل ایجاد حساسیت ها در مورد سی و سه پل را نبود آب در زاینده رود می دانند، اما به نظر می رسد این تنها دلیل برای فاجعه ای که به مرور در حال رخ دادن برای پل های تاریخی اصفهان است نباشد.
حمید مظاهری تهرانی، رییس پژوهشکده تخصصی «پنج اُ هفت» در اصفهان در گفتوگویی با ایسنا از چگونگی فرآیند این اتفاق با مرور زمان صحبت میکند. این مدرس دانشگاه در مورد وضعیت پل های تاریخی اصفهان می گوید:
اصفهان شهر زاینده رود و شهر پلهای تاریخی متعدد و بینظیر است، قدمت برخی از این پلها مانند پل شهرستان به پیش از اسلام و دوره ساسانیان میرسد و پلهای شگفتانگیزی مانند خواجو و سیوسه پل در دوره صفوی در آن بنا شدهاند. سازه و بدنه اصلی این پلها آجری است و مهندسی دقیقی که طاق و قوسهای متعددی را بر پایههای قدرتمندی از سنگ و ساروج - ملات یا اندودی (روکش) آب دوست است که برای ادامه حیات و حفظ استحکام خود به طور دایمی به آب نیاز دارد و در نبود آب به مرور ترد و سست میشود و به عبارتی گیرِش و استحکام خود را از دست میدهد - برای قرنها استوار کرده است.
آقای مظاهری تهرانی، در ادامه به خصوصیات ساروج اشاره می کند و می گوید این ماده به دلیل ترکیب خاص خود می تواند دوره هایی از خشکی یا کم آبی را تحمل کند:
اساسا خشکسالی و خشک شدن رودخانه زایندهرود از همان دوره ساخت این پل ها در دوره صفوی نیز بسیار و تقریبا هر ساله اتفاق میافتاده است، به طوری که بسیاری از جشن های شهر اصفهان در هنگام شروع خشکی یا آغاز آبگیری زایندهرود برگزار میشدند.
او به بسیاری از ترک ها و شکستگی های قابل مشاهده روی پل های تاریخی مانند سی و سه پل و خواجو به علت نشست و فرسودگی طبیعی مصالح به کار رفته در ساختار آن (آجر، گچ، کاشی، سنگ و ساروج) و البته فرو رفتن تدریجی جسم سنگین پل در بستر زیرین خود اشاره می کند و ادامه میدهد:
این عوارض حتا در صورت پر آب بودن دایمی زایندهرود نیز به مرور اتفاق میافتد، هر چند نباید فراموش کرد که اکثر پلهای اصفهان و ایران بر اساس مکانیابی دقیق و با اشراف کامل معماران بر مقدار سختی و میزان مقاومت جنس خاک بستر پلها ساخته شدهاند که این امر تضمینکننده طول عمر و ادامه حیات پلهای اصفهان در طول این سالها بوده است.
رییس پژوهشکده تخصصی «پنج اُ هفت» در اصفهان در ادامه از پایین آمدنِ سطح آبهای زیرزمینی دشت اصفهان و به ویژه بستر زیرین زایندهرود در آخرین حدِ خود و خشکشدن طولانی مدت زایندهرود به دلیل حفر چاههای بسیار عمیق در اصفهان برای تامین آب شرب و آبیاری فضای سبز گسترده شهر خبر می دهد و اضافه می کند:
این خشکی باعث سستی و ضعف بیسابقهای در لایه خاکی-سنگی پلهای اصفهان شده است. در حال حاضر نیز گسترش این فرایند (پوک شدن خاک بستر) همراه با فشار طبیعی حاصل از وزن سازه پل و حتا انواع بارهای مازاد مانند آسفالت و سنگ فرش نادرست و عبور کنترل نشده گردشگران و عابران وقوع یک فاجعه برای پلهای تاریخی اصفهان را محتمل و حتا قریبالوقوع میکند.
این مدرس دانشگاه در ادامه تاکید می کند:
به همه این موارد باید نحوه غیر اصولی و آسیب رسانِ نورپردازی پلهای اصفهان که بر مبنای ایجاد حفره و تخریب در بدنه پل و کاشت نورافکنهای بسیار بزرگ است را نیز اضافه کرد.
به گفته ایشان، سست شدن خاک و عبور از آستانه تحمل، نخست باعث آسیب به لایه سنگی- خاکی بستر پل و سپس در عمقی بیشتر باعث آسیب به پیسازی سنگ و ساروجِ پلها می شود و در میان مدت می تواند احتمال شکست و فرونشست لایه خاکی زیرین پل و در نتیجه درهم شکستن کامل پلها را بالا ببرد. آقای مظاهری ایجاد حفرهای بسیار بزرگ در دل زمین با رخدادن این فرآیند را غیر ممکن نمیداند به حدی که فرورفتن پل در زمین دور با این اتفاق، را دور از انتظار نمیداند.
این مدرس دانشگاه معتقد است:
روند فرورفتن پلها در دل زمین، دقیقا در بخشهای غیرقابل رویت پلها و در زیرزمین در حال پیشروی و در حال وقوع است.
البته وضعیت امروز آثار تاریخی اصفهان را عباس مقتدایی نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اردیبهشت در سال ۹۳ پیشبینی کرده بود. آقای مقتدایی، در نطق میان دستور خود در مجلس شورای اسلامی انتقاد شدیدی به وضعیت نامناسب رسیدگی به میراث فرهنگی وارد کرد و از رییس جمهور خواست به این مساله به صورت جدی رسیدگی کند.
او در زمان با قاطعیت گفت:
آیا باید آثار بینظیری چون پل خواجو، چهارباغ، مدرسه ابنسینا و عالی قاپو فرو بریزند تا اقدامی صورت گیرد یا علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد؟
سی و سه پل در انتظار مرمت
Shahram marandi | Ilna
اخبار روز گردشگری را از کارناوال دنبال کنید.
خاطرات خوبم از زندگی بین سبزی جنگل و کوه، آبی دریا، سپیدی عطر بهارنارنج، قرمزی تمشکهای وحشی، نارنجی پرتقالها، بارانهای گاه و بیگاه و تاب خوردن بر درخت گردوی مهربان حیاط خانهمان در رامسر زیبا چرخ می خورد و روحم را سیراب می کند. تمام
...
آیا این مطلب مفید بود؟
0 دیدگاه
اپلیکیشن کارناوال
با نصب اپلیکیشن کارناوال، کنترل سفر را این بار شما به دست بگیرید. در این اپلیکیشن شما دنیایی از امکانات و خدمات را همیشه و همه جا در جیب خود دارید؛ آشنایی با جاذبه ها و فرهنگ شهرها و کشورهای مختلف، رزرو آنلاین بلیت هواپیما و یا حتی رزرو انواع اقامت بسته به سلیقه و بودجه ای که دارید. اپلیکیشن کارناوال یعنی کنترل سفر در دست شما.
Android
IOS
هدف اصلی کارناوال این است که بهترین خدمات گردشگری را به صورت آنلاین به کاربران خود ارائه دهد. هر آن چیزی که برای سفر خود نیاز دارید را از کارناوال بخواهید؛ از آشنایی با جاذبه ها، سوغات و غذاهای محلی تا رزرو آنلاین بلیت هواپیما و انواع اقامتگاه. در هر جا و در هر ساعت از شبانه روز، می توانید به صورت آنلاین خدمات سفر خود را رزرو کنید و یا هر سوالی دارید از ما بپرسید. کارناوال کنترل سفر شماست!
کلیه حقوق مادی و معنوی کارناوال برای شرکت کاروان سفر های هیرمان محفوظ است. استفاده از محتوای سایت تنها در صورت پذیرش شرایط و ضوابط امکان پذیر است.