مساجد دیدنی ایران | تلفیق هنر و معنویت در اسلام

مساجد در اسلام از ارزش بسیاری برخوردارند و به عنوان عبادتگاه مسلمانان جایگاه خاصی نزد پیروان این دین دارند. ایران نیز به عنوان یک کشور اسلامی تعداد زیادی از این عبادتگاه ها را در خود جای داده است. برخی از آنها، برآمده از قلب تاریخ هستند و سرنوشتی خاص دارند و برخی دیگر به شیوه های امروزی ساته شده اند. 

سازندگان مساجد تمام توان خود را به کار گرفته اند تا این بنا را به بهترین شکل ممکن بیارایند. هر شهر و دیار و یا روستایی بسته به مصالح در دسترس یا معماری بومی، مسجدی با ویژگی خاص خودش را دارد. حتی بازی رنگ ها هم در این عبادتگاه ها متفاوت است و طیف وسیعی را در بر می گیرد.

مساجد ایران مانند همه ی بناهای موجود در سراسر آن بسیار زیبا و چشم نواز هستند و همه حتی ساده ترینشان چشم ها را به خود خیره می کنند. در ادامه می خواهیم تعدادی از مساجد ایران را که با ویژگی های خاصی شناخته می شوند به شما معرفی کنیم تا شاید قطره ای از این دریا را بشناسیم.

با هم راهی گوشه و کنار ایران می شویم و مساجدی دیدنی را به تماشا می نشینیم...

با کارناوال همراه باشید...

1- مسجد جمکران | میعادگاه منتظران

جمکران، نام مسجدی وسیع و کم نظیر در ۶ کیلومتری شهر قم و در نزدیکی روستای جمکران است که منسوب به امام زمان (عج) می باشد. بر اساس روایات تاریخی و دینی، شالوده ی این مسجد را حسن بن مثله جمکرانی به دستور امام زمان (عج) بنیان نهاده وتا دهه پنجاه شمسی، ساختمان کوچک و ساده‌ای داشته است.

امروزه این مسجد بناها و تاسیسات متعددی را در خود دارد و با واحدهای گوناگونی مانند واحد مراسم و تبلیغات، روابط عمومی، کتابخانه، انتشارات و تحقیقات، ثبت کرامات، نذورات و هدایا، از حدود پانزده میلیون زائر در سال پذیرایی می کند. شب چهارشنبه هر هفته و روز تولد امام زمان (ع) از پر زائرترین روزهای این مسجد مقدس است.

آدرس: کیلومتر 6 جاده قم – کاشان، روستای جمکران

2- مسجد جامع فهرج | قدیمی ترین مسجد ایران

مسجد جامع فهرج یا مسجد امام حسن در یزد، بنایی مربوط به صدر اسلام است که نزدیک به 1400 سال قدمت دارد و ساخت آن  به نیمه اول قرن اول هجری بازمی گردد. این مسجد تنها مسجد در جهان اسلام است که ساختمانش تا کنون تغییری نداشته و همچنان مورد استفاده قرار می گیرد.

معماری مسجد از نوع شبستانی و فاقد ایوان است وساختمان های دوره ساسانی را برای انسان تداعی می کند. این اثر در روستای فهرج استان یزد واقع شده و در تاریخ ۳۰ آذر ۱۳۴۹ با شماره ی ثبت ۹۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

آدرس: کیلومتر 15 بزرگراه یزد – بافق ، روستای فهرج

3- مسجد نصیرالملک | بازی رنگ و نور

نصیرالملک یکی از مساجد قدیمی شیراز است و به دستور یکی از اعیان و اشراف شهر به نام میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک، ساخته شده است.

ساخت این بنا در سال 1255 آغاز شد و پس از 12 سال در 1267 به پایان رسید. مسجد نصیرالملک از نظر کاشی کاری به عنوان ارزنده ‌ترین مسجد ایران و از دیدگاه ساختمان سازی به ویژه کاشیکاری و مقرنس به عنوان بی نظیرترین بنای ایران شناخته می شود. استفاده از شیشه‌های رنگی در بنای مسجد در زمان تابش ور جلوه ای خاص به آن می دهد و باعث شده تا  عنوان  مسجد صورتی ایران را به آن دهند.

آدرس: شیراز ، جنوب خیابان لطفعلی خان زند، کوچه نصیر الملک

 4- مسجد جامع شافعی | نهایت شکوه و جلال

مسجد جامع شافعی، مسجد جامع اهل سنت در راسته بازار کرمانشاه می باشد که در سال ۱۳۲۴ تأسیس شده است. در گذشته در محل این مسجد زائر سرایی قرار داشته که  به همت تعدادی از خیرین اهل سنت به سرپرستی مرحوم حاج ملاسید حسین مسعودی خریداری شد و به جای آن مسجدی شکوهمند احداث گردید. این مسجد در زمره زیباترین مساجد ایران قرار دارد.

آدرس: کرمانشاه - میدان جوانشیر - بلوار جوانشیر

5- مسجد جامع یزد | مناره ی مرتفع در قلب کویر

در میانه ی شهر یزد و در دل این شهر کویری، آنچه که در کنار بادگیرها بیش از همه به چشم می آید مناره های رفیع مسجد جامع یزد است که یکی از بلندترین مناره های ایران می باشد. این مسجد  در طی حدود ۱۰۰ سال و در سه دوره تاریخی بنا شده است و از هر دوره نشانه هایی را در خود دارد.

 پایه‌های اصلی مسجد را ساسانیان بنا نهاده و بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته‌اند. این بنا یکی از بلندترین سردرها را دارد و از نظر کاشیکاری بسیار منحصر به فرد است.

آدرس: یزد، خیابان مسجد جامع

6- مسجد شیخ لطف الله | مسجدی بدون مناره

مسجد شیخ لطف‌الله یکی از مساجد تاریخی و شناخته شده ی اصفهان است که در میدا نقش جهان قرار دارد. این مسجد به فرمان شاه عباس اول در مدت هیجده سال بنا شده و  شاهکاری از معماری و کاشی‏ کاری قرن یازدهم هجری است. یکی از ویژگی های جالب این مسجد این است که مناره ای بر فراز آن وجود ندارد چرا که مناره نمادی برای دعوت مردم به مسجد بوده است و مسجد شیخ لطف الله عبادت گاه و محل ادای فریضه نماز مخصوص درباریان و خانواده شاه عباس بوده و به همین دلیل مناره ندارد.

آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان

7- مسجد کبود | فیروزه اسلام

مسجد کبود در تبریز یکی از شاهکارهای معماری اسلامی است. این بنا به نامهای دیگری چون گوی مسجد Göy məscid (به ترکی همان مسجد کبود)،  مسجد شاه­ جهان، عمارت و مسجد مظفریه نیز شهرت دارد. تلفیق آجر و کاشی با رنگ های متنوع، بسیار دیدنی و حیرت انگیز است. اوج هنر کاشیکاری معرق را در ظرافت و تنوع کاشیکاری های مسجد باشکوه کبود خواهید دید و همین امر سبب شده تا آن را فیروزه اسلام بنامند. 

معمار سازندە ی مسجد کبود، سازگاری مطلوبی با وضعیت اقلیمی شهر تبریز (اقلیم سرد کوهستانی) به وجود آورده است به نحوی که تمام بخش‌های این مسجد در فصول مختلف سال، کاربردی بودند.

آدرس: تبریز،خیابان منصور، نرسیده به میدان ساعت، داخل پارک خاقانی

برای آشنایی با این مسجد مطلب فیروزه اسلام | مسجد کبود تبریز  را از دست ندهید.

8- مسجد چوبین | سازه ای ضد زلزله

بعد از بازگشت حمید مجتهد به ایران و تصمیم ایشان به احیای روستا ی چوبی نیشابور و املاک آن، در سال ۱۳۷۸ وی اقدام به ساخت اولین مسجد چوبی جهان با قابلیت تحمل ۸ ریشتر زلزله نمود.
مسجد چوبی  ۲۰۰ مترمربع مساحت دارد و در ساخت آن حدود ۴۰ تن چوب به کار رفته است. این مسجد در دهکده ای زیبا و محلی که بسیار موریانه خیز است ساخته شده اما با استفاده از تدابیر مهندسی تا به حال آسیبی از جانب موریانه ها ندیده است.

ساخت مسجد چوبین که به شکل کشتی وارونه است، دو سال به طول انجامید و نکته جالب توجه آن است که تمام تزئینات مسجد، کابینت ها، دیواره ها و حتی سینی های آبدارخانه مسجد از چوب می باشد.

آدرس: نیشابور، دهکده چوبین

از نیشابور وارد جاده خیام شوید و  7کیلومتر بعد از زیارتگاه فضل بن شاذان، دهکده چوبین را خواهید دید.

9- مسجد آرد و خرما | کوچکترین مسجد ایران

مسجد آرد و خرما یکی از ساده ترین و بی آلایش ترین و در عین حال مبهم ترین مساجد ایران به شمار می رود. این مسجد به عنوان کوچکترین مسجد ایران شناخته می شود و در اردکان یزد قرار دارد اما نه معماری منحصر به فردی و نه سبک روشن و واضحی در ساخت آن دیده می شود.

برخی آن را مربوط به دوران صفویه می دانند و برخی دیگر قدمت آن را زمان قاجار تخمین می زنند. در مورد علت نامگذاری آن نیز روایات متعددی وجود دارد، از پرداخت آرد و خرما به جای دستمزد سازندگان مسجد تا آسیاب کردن هسته خرما در آسیاب پشت مسجد و ... همه و همه از جمله داستان های محلی درباره ی نام این مسجد است.

آدرس:  اردکان، کوچه ابتدای خیابان امام خمینی (ره)، دروازه میرمحمد صالح

10- مسجد جامع قزوین | کهن ترین مسجد جامع

در شهر قزوین مسجدی به چشم می خورد که قدمتش به سال ها پیش باز می گردد و از بزرگ‌ترین مساجد ایران و کهن‌ترین مسجدجامع ایران به شمار می رود. مسجد جامع قزوین از شاهکارهای هنر معماری سلجوقی به شمار می رود و آثار معماری دوره‌های مختلف تاریخی در آن جلوه گر است.

گنبدخانه این مسجد از نخستین نمونه های ساخت گنبد در ایران به شمار می رود و کتیبه های درون آن بسیار زیبا و بی نظیر هستند. این بنای چشم نواز در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ۱۲۱ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس : شهر قزوین، محله دباغان، غرب خیابان سپه

سخن آخر

از این گشت و گذار در میان مساجد زیبای ایران لذت بردید؟
تا به حال هیچ یک از این مساجد را از نزدیک دیده اید؟
نظرات و تجربیات خود را با دوستان کارناوالی به اشتراک بگذارید...