طوطی گلو آبی | زیبای در حال انقراض

پیشرفت بشر در سال های گذشته آن قدر به سرعت بوده که حتی اگر تاریخ 20 سال گذشته را نیز مرور کنید، متوجه خواهید شد که دنیا در طی این سال ها دنیا تا چه اندازه تغییر کرده است. اغلب این پیشرفت ها را مثبت می انگاریم و راهی برای زندگی آسان تر به حساب می آوریم اما اگر کمی عمیق تر نظر کنیم متوجه خواهیم شد که آن چنان هم ترقی با سرعت زیاد مفید و سود آور نبوده است.

همه روزه می شنویم که حیوانات گوناگونی در حال انقراض هستند و به دلیل ویران شدن محیط زندگیشان بی خانمان گشته اند، متاسفانه گوشمان دیگر به موضوعاتی این چنینی عادت کرده است و به راحتی از کنارشان عبور می کنیم. اما امروز کارناوال می خواهد شما را با یکی از زیباترین پرندگانی که در فهرست جانداران در حال انقراض (IUCN) قرار گرفته آشنا کند تا شاید کمی بیشتر به حال این جانوران زیبا اندیشه کنیم.

پیش تر هم با بعضی از این حیوانات آشنا شدیم که می توانید با کلیک روی لینک های زیر با آن ها آشنا شوید:

لاکپشت پوزه عقابی | از عجایب هفتگانه جزیره قشم

گرگ یالدار | گونه ای در حال انقراض از سگ سانان

حیوانات در حال انقراض | جفای آدمی و حسرت آیندگان (۲)

با کارناوال همراه باشید تا با طوطی گلو آبی، یکی از زیباترین پرندگان در حال انقراض بیشتر آشنا شویم.

چرا بازدید از طوطی گلو آبی؟

---

- از جمله مهم ترین پرندگان در حال انقراض می باشد.

- از زیباترین طوطی های موجود در دنیاست.

معرفی طوطی گلو آبی | Blue-throated macaw

طوطی یا مکائوهای گلو آبی (Blue-throated macaw) از تیره ی طوطی های شادرنگ هستند که امروزه در فهرست قرمز در حال انقراض قرارگرفته اند و هم اکنون تجارت و خرید و فروش آن ها غیر قانونی می باشد. گفته می شود امروزه تنها حدود 350 الی 400 عدد از این گونه پرنده در دنیا وجود دارد.

متاسفانه به دلیل چهره و شکل ظاهری زیبای آن ها بسیاری از انسان های بی ملاحظه آن ها را اسیر کرده و در قفس نگهداری می کنند که همین موضوع سبب شده آن ها در آستانه ی انقراض قرار بگیرند. پرهای مکائوها آن قدر زیبا و دیدنی هستند که حتی شکارچیان متعددی هم آن ها را می گیرند تا پرهای آن ها را جدا کرده و در وسایل گوناگون به کار ببرند.

شکل ظاهری طوطی های گلو آبی

از نظر ظاهری طول این جانداران زیبا حدودا 85 سانتیمتر می باشند و طول بال های آن ها گاها به 0.9 متر نیز می رسد و وزنشان هم بین 900 تا 1100 گرم متغیر است. البته وزنشان کمی هم به جنس آن ها بستگی دارد به این معنا که نرها معمولا وزن سنگین تری دارند و جنس ماده اغلب وزنی حدود 750 تا 950 گرم دارند. حتی اگر کمی با دقت تر به آن ها نگاه کنید رنگ جنس ماده هم آبی فیروزه ای است و رنگ زرد هم در آن ها بیشتر دیده می شود و تاجشان هم کمرنگ تر از جنس ماده می باشد.

از ظاهر این پرندگان هرچه بگوییم باز هم کم است؛ می توان ساعت ها به این جانداران خیره شد و غرق در هنر دست خداوند و طبیعت گشت. چشمان مکائوها رنگارنگ است؛ بعضی از آن ها چشمانی زرد و برخی دیگر چشمانی تیره رنگ دارند، دلیل رنگ های مختلف چشمانشان هم سن آن هاست. هرچه عمرشان بیشتر می شود چشمان آن ها زرد رنگ تر می شود و شفافیت و تیرگی خود را از دست می دهد، طوطی هایی که سنشان از 10 سال بیشتر است چشمانشان کاملا رنگی روشن دارد. جالب اینجاست که چشمان نوزادان این پرنده در هنگام تولد سیاه و سفید می باشد همین موضوع این امکان را به بینندگان می دهد تا سن تقریبی این طوطی ها را حدس بزنند.

 در ادامه نگاه دقیق ترین به این جانداران فوق العاده خواهیم داشت.

مکائو گلو آبی را در ویدئو تماشا کنید

 

بررسی رفتار های طوطی های گلو آبی

علاوه بر پرنده نگری و لذت بردن از زیبایی های پرنده ها توجه به عادات و رفتارهای آن ها هم سرگرمی بسیار خوبی است، بخصوص پرنده های در حال انقراض که اگر به عادات رفتاریشان دقت و توجه کنیم احتمال نجات آن ها از انقراض بیشتر می شود.

طوطی های گلو آبی بسیار زیبا هستند و توجه هر فردی را حتی برای چند دقیقه حتما به خود جلب می کنند به همین دلیل در این قسمت کمی به رفتارهای این جانداران می پردازیم تا اگر با آن ها برخورد داشتید نا خواسته آزارشان ندهید.

گفتنی است که کارناوال پیش تر به مبحث پرنده نگری و چگونگی رفتار با آن ها پرداخته که از طریق لینک زیر می توانید کمی در این مورد مطالعه نمایید:

پرنده نگری | تفریحی مسئولانه و آرامش بخش

1- رفتار مکائوها با جفت خود

ماکائوهای آبی تر از قانون تک همسری پیروی می کنند و اغلب در خانواده های 7 الی 9 نفری در کنار یکدیگر هم زیستی می کنند. این گونه طوطی ها اغلب تا زمانی که جفتشان زنده است با طوطی دیگری جفت گیری نمی کنند اما پس از مرگ جفتشان این اتفاق رخ می دهد.

به طور کلی این پرنده ها اجتماعی هستند و در دسته های چند نفره بر روی درختان زندگی کرده و یا روی زمین راه می روند. هر طوطی تمام روز خود را با جفتش می گذراند و از طریق صدا با او و دیگر مکائوها ارتباط بر قرار می کند. گفته می شود دو جفت از یکدیگر حفاظت کرده و هنگامی که احساس خطر می کنند با صدا یکدیگر را مطلع می نمایند.

2- جفت گیری

معمولا طوطی های گلو آبی یکبار در سال تخم گذاری می کنند اما اگر بنابر حوادثی تخم یا جوجه هایشان را از دست بدهند امکان دارد باز هم تخم گذاری نمایند. آن ها معمولا در هر بار تخم گذاری یک الی سه تخم می گذارند و دوره ی تخم گذاریشان 26 روز طول می کشد.

نوزاد این پرندگان در زمان تولد حدود 18 گرم وزن دارد و پس از گذشت 13 الی 14 هفته پرزو پرهایش قابل روئیت می شود. نوزادان این پرنده ها از نظر تغذیه کاملا به پدر و مادرشان وابسته هستند و اگر حادثه ای برای آن ها رخ دهد نوزادان از گرسنگی خواهند مرد.

آن ها تا زمانی که توانایی تامین غذایشان را پیدا کنند در کنار والدینشان می مانند که این مدت حدود 1 سال به طول می انجامد یعنی درست زمانی که والدین دوباره شروع به تخم گذاری می کنند. برای این که طوطی ها بتوانند قابلیت زاد و ولد پیدا کنند باید 5 سال سن داشته باشند به عبارت دیگر هر طوطی گلو آبی که دارای فرزند است لااقل 5 سال سن دارد.

3- تغذیه

حتما می دانید که طوطی ها عاشق خوردن آجیل و تخمه هستند، مکائوهای گلو آبی نیز از این قائده مستثنی نیستند و با خوردن انواع تخمه خورد را سیر می کنند. اما آن ها میوه هم دوست دارند، بخصوصو نارگیل و با اشتیاق زیادی میوه های درختان را نوک زده و می بلعند، حتی دیده شده که آب درون میوه های رسیده شده آبدار را می نوشند. حتی دیده شد هکه این طوطی ها از گل ها هم تغیه کنند.

نکته ای بسیار جالب درباره ی تغیه ی این پرنده ها وجود دارد، این که اغلب آن ها ترجیه می دهند خاک بخورند و دیده می شود که به خاک نوک زده و خاک می خورند البته شاید این کار تلاشی باشد برای یافتن پوسته ی نرم شده ی گیاهان در خاک.

دیگر این که به دلیل وجود این طوطی ها در شمال بولیوی آن ها علاقه ی زیادی به خوردن میوه ی موتاکو (Motacú) دارند و یکی از کارهای مورد علاقه ی آن ها کندن این میوه ها از درخت و خوردن آن ها در لانه هایشان است. لانه های این پرنده های حدودا 30 سانتیمتر عمق دارد اما آن ها به راحتی در لانه جای گرفته و غا می خورند.

پس اگر علاقمندید با این پرنده های دلفریب طرح دوستی بریزید حتما با خود تخمه یا میوه همراه داشته باشید.

4- لانه سازی

اگر انسان ها مکائوهای گلو آبی را به حال خود رها کنند و دست از اسیر کردن آن ها در قفس  های تنگ و کوچک بردارند، آن ها ترجیح می دهند بر روی درختان زندگی کنند. محل اصلی لانه های آن ها درون حفره های درخت های نخل تو خالی است.

این گونه ی زیبای از طوطی ها مدت زیادی را در یک لانه به سر نمی برند و ترجیح می دهند در فواصل زمانی مختلف لانه ی خود را تغییر داده و به حفره ی درخت دیگری پناه ببرند. در واقع پرندگان مختلفی به لانه سازی در درختان نخل تو خالی علاقه دارند بنابراین طوطی های گلو آبی برای این که صاحب خانه شوند باید با طوطی های سبز، خفاش ها، جغدها، دارکوب ها و حتی گاهی زنبورهای عسل بجنگند.

در سال ها ی اخیر به دلیل قطع بی رویه ی درخت ها بسیاری از این پرندگان خانه های خود را از دست داده و آواره شده اند که همین امر نیز نقش مهمی در انقراض آن ها ایفا می کند.

محل زندگی مکائوهای گلو آبی | بازدید از این پرندگان

حال این سوال پیش می آید که برای دیدار و کمک به این پرندگان دلربا باید به کجا رفت و آیا آن ها در ایران هم وجود دارند یا خیر؟

در سراسر جهان انواع گسترده ای از طوطی ها وجود دارند اما طوطی های گلو آبی مختص کشور بولیوی هستند. بولیوی در آمریکای جنوبی قرار دارد و سوکره پایتخت آن است. این کشور زیست بوم خارق العاده ای دارد که به دلایل مختلف از جمله بی توجهی رو به نابودی است.

از جمله دیگر محل هایی که می توان طوطی های گلو آبی را یافت گران چاکو (the Gran Chaco) و جزیره ی ایسلاس (Islas) است که بر روی درختان سر به فلک کشیده ی نخل، جنگل های انبوه و دشت های فراخ این نواحی می توان طوطی های گلو آبی را مشاهده نمود، گفته می شود با این که این طوطی ها از نادرترین پرنده های دنیا هستند اما آن ها را در شمال غرب و جنوب ترینیداد (Trinidad) که جنوبی‌ترین جزیرهٔ دریای کارائیب است نیز دیده اند. اما به طور کلی می توان گفت که این پرنده ها در مکان هایی با ارتفاع 200 تا 300 متری از سطح زمین زندگی می کنند.

عوامل زیاد طبیعی و انسانی دست به دست هم داده اند  تا این پرنده های زیبا در فهرست حیوانات در خطر انقراض قرار گیرند. اما هنوز هم زمان برای دیدن این پرنده های زیبا وجود دارد و با برنامه هایی که تدارک دیده شده امیدواریم که طوطی های گلو آبی نجات یابند. همراه ما باشید تا نگاهی کنیم به موضوع انقراض و برنامه های پیش رو برای حفاظت از طوطی های گلو آبی.

وضعیت انقراض طوطی های گلو آبی و برنامه ریزی های آینده

طوطی های گلو آبی همان گونه که اشاره کردیم در حال انقراض هستند. از دلایل مهم این اتفاق علاوه بر مواردی که تا به اینجا بیان کردیم می توان به دام انداختن آنها توسط محلیان، تجارت غیر قانونی بین المللی، شکار و از بین رفتن جوجه ها، عدم وجود غذای کافی و قطع درختان را بر شمرد.

از زمانی که کنفدراسیون تجارت بین المللی و انقراض گونه های حیوانات و گیاهان وحشی (CITES) این گونه از طوطی را در خطر انقراض معرفی کرد، حرف و حدیث درباره ی حفاظت از آن ها زیاد شد این موضوع مربوط به سال 1986 میلادی می باشد. مردم محلی می گویند در حدود سال 1980 میلادی تعداد این پرنده ها بین  500 تا 1000 عدد تصور می شد اما به دلیل این که به طور جدی جلوی شکار غیر قانونی آن ها گرفته نشد در سال 1990 میلادی جمعیتشان به 110 تا 130 رسید که هم اکنون پس از حمایت سازمان های مختلف تعدادشان به 350 تا 400 پرنده افزایش یافته است، این عدد پس از سرشماری سازمان های لورو و آرمونیا (ARMONIA و Loro) اعلام شده است.

و اما در این مورد چه تدابیری اندیشیده شده است؟

در حال حاضر افرادی به صورت داوطلب از لانه و جوجه های این طوطی ها حفاظت می کنند و به صورت مرتب بر آن ها نظارت دارند تا جوجه ها سالم بمانند و غذا و آب کافی به آن ها برسد. همچنین زمین داران محلی برخی از املاکشان را به کاشت درخت برای لانه سازی این طوطی ها اختصاص داده اند تا آن هابی آشیانه و آواره نشوند.

از سال 2008 تا 2010 میلادی سازمان حمایت از حیوانات در حال انقراض با کمک آمریکا تلاش کرده است تا زمین های بیشتری را به این طوطی ها اختصاص دهد تا نسل آن ها محفوظ باقی بماند. در نهایت آن ها توانستند حدود 2800 جریب زمین به آن ها اختصاص دهند، این زمین ا قبلا مراتعی بود برای چریدن دام ها. گفته می شود تلاش های آن ها همچنان ادامه دارد و تا سال 2017 تقریبا 11500 جریب را برای سازمان دهی طوطی های گلو آبی مهیا کرده اند.

با توجه به بررسی رشد این پرنده ها از سال 1970 تا به امروز باید بگوییم که با توجه به این موضوع که جوجه های طوطی های گلو آبی سریع بالغ می شوند اما تعدادشان هنوز هم کم است و در حال انقراض می باشند.

اما درباره ی نجات این گونه ی در حال خطر باید در نظر داشت که مهم ترین نکته برای نجات آن ها عدم شکارشان است زیرا شکار این جانداران نسبتا آسان است و والدین با این که تلاش زیادی در حفاظت از جوجه هایشان می کنند باز هم نمی توانند از آن ها در برابر انسان ها حمایت نمایند.

حقایق جالبی درباره مکائوهای گلو آبی

- این طوطی ها می توانند تا 80 سال نیز عمر کنند.

- این طوطی ها آن قدر نادر شده اند که آن ها را از باغ وحش ها نیز سرقت می کنند.

- این طوطی ها به دلیل این که تنها در بولیوی زندگی می کنند تا سال 1990 میلادی در جامعه ی بین المللی تقریبا در دنیا ناشناخته بودند و کسی از وجودشان خبر نداشت.

- زیستگاه طوطی های وحشی در ابتدا مراتع دام پروری واقع در شمال بولیوی بوده است.

- بسیاری از این طوطی ها هم قبلا روی درختان نارگیل زندگی می کردند که به دلیل جنگل زدایی های اخیر محل زندگیشان کاملا از بین رفته است.

- تا جامعه ی بین المللی و مردمان محلی کشور بولیوی دست در دست هم ندهند امکان ندارد مکائوهای آبی از خطر انقراض جان سالم به در ببرند.

- رنگ این پرنده ها در ناحیه ی سر و کفل کمی کم رنگ تر یا دارای رنگی متفاوت از سایر قسمت های بدنشان است.

- امروزه برای این طوطی ها بر روی دختان مختلف در بولیوی لانه های مصنوعی قرار داده می شود.

- مسئولین در تلاش هستند جنگل های از بین رفته در بولیوی را احیا کنند تا شاید این طوطی ها از انقراض نجات یابند.

- رنگ نوک این پرنده ها تقریبا طوسی است.

توصیه کارناوال

تا به حال در کارناوال با برخی از گونه های جانوری در حال انقراض آشنا شدیم و در آینده هم حتما تعداد با دیگر جانداران در حال انقراض در ایران و خارج از ایران آشنا خواهیم شد. خواهش ما از شما عزیزان این است که در برخورد با هر حیوانی چه پرنده و چه غیر پرنده کمی عاقلانه تر رفتار کنیم و اگر پرنده ای در محیط زندگیتان زیاد است حتما راه و روش رفتار با آن ها را بیاموزید زیرا شاید ناخواسته آسیب های زیادی به آن ها وارد آورید.

شاید ندانید اما نوازش برخی پرندگان یا ایجاد صدا در کنار ان ها می تواند آن ها را به شدت بترساند و آزار دهد، بیایید باهم سعی کنیم کمی با حیوانات و دیگر جانداران مهربان تر باشیم.

سخن آخر

آیا تا به حال طوطی از نزدیک دیده اید؟

چقد درباره ی گونه های مختلف طوطی ها اطلاعات دارید؟

از نظر شما در ایران چه نوع طوطی بیشتر یافت می شود؟

به نظر شما در کشور ایران باید چه کارهایی برای جلوگیری از حیوانات در حال انقراض انجام شود؟

در ایران جانداری را می شناسید که در معرض انقراض باشد؟

منتظر تجربیات و دیدگاه های شما خوبان هستیم.