بناهای تخریب شده در جنگ سوریه و عراق | تاریخ، قربانی جنگ

 جنگ، وحشتناک ترین اتفاقی که در طول تاریخ بارها و بارها شاهد آن بوده ایم، فاجعه ای که خسارت هایش شاید هیچگاه جبران نشوند. شاید غیرقابل جبران درست ترین واژه ای باشد که در وصف اثرات جنگ می توان به کار برد؛ مگر جان یک انسان که از دست می رود، قابل جبران است؟ مگر ترس های یک کودک که به جای عروسک هایش، با او همنشین می شوند، قابل جبران است؟ و هزاران مگر دیگر...

دو کشور سوریه و عراق، در چند سال اخیر درگیر جنگ داخلی و حملات تروریست ها هستند. اما جدا از اخبار سیاسی و فجایع انسانی که در این کشورها در حال رخ دادن است، بخشی از تاریخ هم در حال نابودی است؛ تاریخی که این بار با رنگ جنگ برای آیندگان روایت می شود چرا که آثار باستانی بسیاری در این دو کشور طی جنگ از بین رفته اند. برخی آثار باستانی که در این دو کشور برای همیشه نابود شده اند، جلوه ای از تاریخ چندین هزارساله را به نمایش می گذاشتند اما امروز از جلال و هیبت آن ها، تلی از خاک به جای مانده است. در ادامه همراه ما باشید در یک سفر غم انگیر به این دو کشور تا با بناهایی آشنا شویم که در طی جنگ برای همیشه از بین رفته اند.

همراه کارناوال  باشید.

1- شهر باستانی پالمیرا | سوریه

شاید یکی از تاریخی ترین و زیباترین بناهایی که در طی جنگ سوریه از بین رفته، شهر 4 هزار ساله ی پالمیرا باشد؛ شهری باستانی که در استان حُمص (Homs) قرار دارد و مردمانی از آرامی‌ها، عموریان، عرب‌ها و اقلیتی از یهودیان در آن زندگی می کردند.

پالمیرا در زیبایی به مروارید صحرا معروف بود و به سبب همین شگفتی نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو می درخشید. این شهر که قدمت بخش اعظم آن به سده های یکم و دوم میلادی بازمی گردد، در روزگارانی یکی از مهم ترین مراکز فرهنگی جهان به حساب می آمد و جلوه‌گاه هنر و معماری قرن های اول و دوم بود که در آن می شد تکنیک های یونانی و رومی و سنت های محلی و نفوذ ایران باستان را به چشم دید.

امروز اما دیگر چیزی از آن همه شکوه پالمیرا باقی نمانده است؛ از آن هزاران ستون استوار که سرد و گرم روزگار را چشیده بودند، امروز تعدادی انگشت شمار باقی نیست و دیگر در این شهر گردشگری قدم نمی گذارد. آن همه جلال پالمیرا دیگر زیر تلی از سنگ و خاک آرام گرفته است.

2- مسجد جامع شهر حلب | سوریه

بزرگ ترین و قدیمی ترین مسجد تاریخی شهر حلب، مسجد جامع این شهر است. پیشنیه ساختمان فعلی مسجد جامع شهر حلب را به قرن 11 تا 14 میلادی نسبت می دهند و می گویند که بر روی زمینی ساخته شده که قبلا گورستان کلیسای کاتولیک بوده است. هر چه در تاریخ بر این مسجد گذشته است، دیگر مهم نیست چرا که در سال 2013 به طرز غیر قابل جبرانی آسیب دید و ویران شد. مناره ی بزرگ این مسجد که زیبایی آن را دو چندان کرده بود و در سال 1090 ساخته شده بود، امروز با شلیک اسلحه ها ویران شده است. 

 ائتلاف ملی سوریه این ویرانی را جنایت علیه تمدن بشری نامید.

3- آسیاب آبی حما | سوریه

تنها 17 آسیاب آبی همانند حما (Hama) در دنیا مانده است و آسیاب آبی حما در سوریه، با قطر 20 متر، بزرگترین آن ها به حساب می آید. آسیاب آبی حما بر روی رود عاصی (Orontes River) قرار گرفته و تا سال های پیش یکی از معروف ترین و بزرگترین آثار باستانی در جهان بود. ساز و کار این آسیاب آبی بسیار شگفت انگیز و منحصر به فرد است چرا که قدرت مکانیکی آن از هیچ جایی تامین نمی شود و باستان شناسان معتقدند که این آسیاب نیروی مورد نیازش را از قدرت حیوانات به دست می آورده است.

برخی مدارک و شواهد نشان دهنده ی این هستند که این آسیاب ها در دوران روم شرقی ساخته شده اند. در سال 2014 چندین خمپاره به این سازه ی باستانی برخورد کرد و آن را به طور کلی نابود ساخت.

4- بازار حلب | سوریه

بازار تاریخی سوق المدينه (‎‎ (Al Madina Souqدر مرکز شهر حلب قرار دارد و به آن بازار حلب نیز می گویند. این بازار با 13 کیلومتر طول و دالان های تو در تو و باریکش، لقب بزرگ ترین بازار تاریخی سرپوشیده ی جهان را از آن خود کرده بود. جالب است بدانید که بازار حلب در طول تاریخ، یک مرکز برای تجارت کالاهای لوکس وارداتی مثل ابریشم خام ایران، ادویه جات هندی و بسیاری از محصولات دیگر بود. همچنین مردم به بازار حلب می آمدند تا بهترین محصولات پشمی، کشاورزی و ... را خریداری کنند. این بازار که در سال 1986 نامش در میراث جهانی یونسکو جای گرفت، امروز مانند بسیاری از ساختمان های قرون وسطی در این شهر، در جنگ های داخلی به کلی نابود شده و در حال حاضر از آن همه جنب و جوش بازاری ها و مردمانی که برای خرید و تفریح به آن می آمدند، چیزی جز ویرانه ای بیش باقی نمانده است. 

بخش بزرگی از بازار حلب در  25 سپتامبر 2012 نابود شد.

5- دژ شهسواران | سوریه

 یکی از مهم تریم قلعه های قرون وسطی در سوریه، دژ شهسواران (Krak des Chevaliers) است که قدمتی هزار ساله دارد. این قلعه ی تاریخی که روزی به دلیل جلال و جبروتش در فهرست میراث یونسکو از آن نام برده شده بود، در سال 2012 طی حملات مختلف، تاب نیاورد و تا حد زیادی تخریب شد. قبل از این ویرانی، از دژ شهسواران با عنوان سالم ترین قلعه ی کلاسیک به جای مانده در دنیا یاد می شد.

 این قلعه در شرق شهر بندری طرطوس در سوریه قرار گرفته است و اولین بار در قرن 11  پادگان نیرو های کُرد بود و به همین دلیل به عنوان قلعه ی کرد ها هم شناخته می شود.

6- مسجد خالد ابن الوليد‎‎ | سوریه

مسجد خالد ابن الوليد (‎(Khalid ibn al-Walid Mosque یکی از مهم ترین ساختمان های مذهبی شهر حمص است که در قرن 17 توسط فرمانده ای به همین اسم وقف شد. قبر این فرمانده در همین مسجد وجود داشت که متاسفانه در طی جنگ این مقبره هم تا حد زیادی آسیب دید. در مورد خالد ابن الوليد جالب است بدانید که او را از صحابی پیامبر می دانند و برایش احترام زیادی قائل هستند. مسجد خالد ابن الوليد با 9 گنبد و 2 مناره ی بلند،  در ظاهر سبک اسلامی و عثمانی را به نمایش می گذاشت و امروز اما برای بقای زندگی می جنگد. در طی ناآرامی های سال 2011 این مسجد تا حد زیادی ویران شد و آسیب دید. اما مردم حمص امید دارند که این مسجد را به روزهای شکوهش برخواهند گرداند.

 این مسجد در خیابان حما و در کنار میدان الشهدا قرار گرقته است.

7- کلیسای یادبود نسل‌کشی ارمنی‌ ها | سوریه

این کلیسا در شهر دیرالزور (Deir ez-Zor) سوریه قرار دارد و یاد بودی از تاریخ ارامنه است.  کلیسای یادبود نسل‌کشی ارمنی‌ ها برای تمامی ارمنی ها در سراسر جهان مکانی مهم تلقی می شود. پیرامون پیشینه ی این مسجد باید بدانید که از مهم ترین اماکن زیارتی بود که در سال 1915، کشتار دسته جمعی ارامنه به دست حکومت عثمانی در آن رخ داد.  ساخت این کلیسا که در معماری، پیرو سبک ارمنی است، در سال 1985 آغاز و تا 1990 ادامه داشت.

در تاریخ 21 سپتامبر سال 2014 این محل بمب گذاری و منفجر شد. این انفجار به حدی بزرگ و مهیب بود که تمامی منطقه را لرزاند و کلیسا را با خاک یکسان کرد. پس از نابود شدن کلیسا، نیروهای دشمن پرچم و نشان خود را بر فراز آوار های آن به اهتزاز در آوردند.

8- موزه موصل | عراق

موزه ی موصل، دومین موزه ی بزرگ در عراق و یکی مهم ترین موزه های باستان شناسی این کشور به حساب می آمد تا این که در طی جنگ به شدت آسیب دید و گنجینه های آن غارت شد. در سال 2014 بعد از یک سری بازسازی، قرار بود تا دوباره درهای موزه به روی دوست داران تاریخ باز شود اما نیروهای دشمن امان ندادند... در فوریه 2015 ویدیویی در اینترنت منتشر شد که روایت گر تخریب این موزه و گنج های باستانی آن بود. در میان این ویرانی ها، تندیس نگهبان دروازه نرگال (خدای سرزمین مردگان) از بین رفت. قدمت این تندیس به قرن هفتم پیش از میلاد می‌رسد که بخشی از دروازه نینوا بوده است.

9- کاخ سارگن | عراق

کاخ سارگن و روستای خورساباد که در  پیرامون آن قرار دارد، توسط شاه سارگن دوم (Sargon II) در قرن هشتم قبل از میلاد ساخته شد. قرار بر این بود که این مکان به شهری مجلل و تماشایی تبدیل شود اما به دلیل مرگ ناگهانی شاه این هدف میسر نشد. با این وجود، آثار باستانی و تاریخی بسیاری از جمله مجسمه ی گاو بال‌دار یا همان خدای محافظ مردم آشوری، از آن بر جای مانده بود که متاسفانه در سال 2015 در اثر حمله و چپاول گروه تروریستی داعش از بین رفت و گوشه ای از تاریخ یک سرزمین را با خود برد.

10- شهر باستانی نمرود | عراق

شهر تاریخی نمرود به دستور شاه شلمنسر یک (King Shalmaneser I)، در بین سال های ۱۲۷۴ و ۱۲۴۵ قبل از میلاد و در بین النهرین شمالی ساخته شد. این شهر با وسعت 360 هکتار، متعلق به آشوریان بود و به واسطه ی وجود قصر های باشکوه و مجسمه و معابد، یکی از معروف ترین آثار باستانی کشور عراق به شمار می رفت.

گروه تروریستی داعش در سال ۲۰۱۵ اقدام به انتشار ویدئویی نمود که اعضای این گروه را در حال تخریب این شهر باستانی نشان می داد. آنها با بولدوزر و مواد منفجره این اثر مهم تاریخی را با خاک یکسان کردند و هدف خود را از این کار بت‌شکنی اعلام نمودند چرا که از نظر آنها این شهرف ویژگی هایی غیر اسلامی داشت.

سخن آخر

متاسفانه تنها خسارت های ایجاد شده در این محل ها فقط تخریب ساختمان ها نبوده و جان بسیاری از انسان ها هم گرفته شده است. آرزوی کارناوال این است که در سراسر جهان صلح و دوستی به وجود بیاید. ((بشود که دل ها شاد گردد))             

آیا در گذشته از این بناها دیدن کرده بودید؟

نظر شما در رابطه با این رفتار ها چیست؟

نظرات و دید گاه های خود را با ما در میان بگذارید...