دیدنی ترین عمارت های تاریخی تهران

همه ما تعریف خاصی از موزه در ذهنمان داریم و بیشتر آن را نمایشگاهی از آثار تاریخی می‌دانیم. شاید این تصور در موزه تماشاگه زمان کمی دگرگون شود چرا که در آن شما با فضایی جذاب مواجهید و حتی اگر اشیای تاریخی را دوست نداشته باشید مجذوب محیط می‌شوید. ساختمانی آبی رنگ در میان یک باغ زیبا که مزین به گچ‌بری، آیینه‌کاری، مقرنس‌کاری و گره چینی است. در این ساختمان قاجاری که زمانی خانه حسین خداداد بوده، هم می‌توانید کلکسیونی جذاب از ساعت‌ها و ابزار سنجش زمان را ببینید و هم شاهد نمایشی بی‌نظیر از هنر و معماری ایرانی باشید.

یکی از این موزه‌های بسیار محبوب و مشهور تهران «موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران» است که بسیاری آن را با نام مختصرش، موزه آبگینه می‌شناسند؛ مکانی که محل نمایش شیشه‌ها و سفال‌های باارزشی‌ است که از قدیم تا امروز کشف شده و مورد استفاده بودند. این موزه در ساختمانی زیبا و تاریخی متعلق به اوایل حکومت پهلوی در باغی به مساحت ۷۰۰۰ متر مربع در خیابان 30 تیر تهران ساخته شد؛ خانه‌ای باشکوه و هشت‌ضلعی که به دستور احمد قوام، یکی از سیاستمداران و نخست‌وزیرهای ایران ساخته شد و چندی به عنوان سفارت کشورهای مصر و افغانستان مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۵۴ خانه قوام که خود به مانند موزه‌ای جذاب از معماری و هنر است به دفتر فرح پهلوی فروخته و به موزه تبدیل شد.

کوشک احمد شاهی نام عمارتی دو طبقه است که با مساحتی برابر ۸۰۰ متر مربع در شمال باغ نیاوران قرار دارد. نوع معماری به‌کاررفته در ساخت بنا باعث تمایز آن از نمونه‌های هم عصر خود شده است؛ به گونه‌ای که نمی‌توان ظرافت موجود در آن را با هیچ بنای دیگری مقایسه کرد. این بنا دقیقا در مقابل یک حوض بزرگ قرار گرفته و به دلیل زیبایی‌های بی‌بدیل به سوژه خوبی برای عکاسان تبدیل شده است.

عمارت تیمورتاش که امروز آن ‌را با نام موزه دانشگاه جنگ نیز می‌شناسند بنایی متعلق به اواخر دوره قاجار است که در میدان حر تهران و داخل دانشگاه جنگ قرار دارد. این بنا در ابتدا محل سکونت عبدالحسین خان تیمورتاش، یکی از افراد قدرتمند دربار پهلوی اول بود. پس از قتل وی در سال 1312 شمسی خانه و اموال وی مصادره شد و سرانجام خانه‌ای که تیمورتاش روزگاری در آن زندگی می‌کرد این بار و در سال 95 به عنوان موزه جنگ تهران میزبان مهمانان خود شد.

کاخ سبز یکی از زیباترین کاخ‌های ایران است که در گذشته با عنوان کاخ شهوند شناخته می‌شد و اکنون عنوان «کاخ موزه سبز» را به خود گرفته است. در نمای این بنا از سنگ‌های سبز منحصربه‌‌فردی استفاده شده که آن‌ها را از معادن خمسه زنجان به اینجا آورده‌اند. به کار بردن همین سنگ‌ها باعث شده تا این ساختمان نام کاخ سبز را به خود بگیرد. این بنا، اولین کاخ مجموعه سعدآباد است که در زمان پهلوی به بهره‌برداری رسید. از جنوب این ساختمان می‌توان شاهد چشم‌اندازی از تهران بود و منظره جالب‌توجهی را دید.

خانه و موزه مقدم یکی از جاذبه‌های تاریخی تهران است که قدمتش به اواخر دوره قاجار می‌رسد. این خانه در ابتدا محل سکونت یکی از درباریان قاجار به نام محمدتقی‌خان احتساب‌الملک بود و بعدها، در اختیار فرزند ایشان، دکتر محسن مقدم قرار گرفت. دکتر مقدم که تحصیلات عالیه‌اش را در اروپا به اتمام رسانده بود، با همسر ارمنی تبارش، سلما، در این خانه سکنی گزید و تحولات بزرگی در فضای داخلی آن ایجاد کرد.

قرار گرفتن هنر ایران و ایرانی در جایگاه والا در هنر جهان نشان از نقش مهم و ارزنده آن دارد؛ امروزه می‌توانیم بسیاری از این آثار ارزشمند هنرمندان کشورمان را در موزه‌ها و گالری‌های دنیا ببینیم. کاخ مرمر تهران یکی از بناهای ارزشمند ایران در زمینه معماری حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، سازه‌ای زیبا که حالا قرار گرفتن آثار تاریخی در آن و تبدیل شدن به موزه هنر ایران ارزش بازدیدش را دو چندان کرده است. ساختمان این سازه به دست معماران و استادکاران برجسته ایرانی با نقوش گیاهی و جانوری و سنگ‌های سبز مرمرین با نقوش گل‌وبوته و در مساحتی بالغ بر ۲۸۷۰ متر مربع بنا شده است.

عمارت باغ دو طبقه دارد و معماری آن به سبک دوره قاجار و ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی است. یکی از زیباترین بخش‌های عمارت، گچ‌بری‌های ظریف و هنرمندانه ستون‌ها و سقف ایوان کاخ است که بی‌شک توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. علاوه بر آن تزیینات آینه‌کاری موجود در پنجره‌ها، عمارت را باشکوه‌تر جلوه می‌دهد. این عمارت هم اکنون محل دائمی موزه سینمای ایران است. آثار دیدنی مجموعه موزه سینما تنها محدود به داخل عمارت نیستند و شما در قسمت باغ می‌توانید مجموعه از تندیس‌ها و سردیس‌های هنرمندان بزرگی مثل زنده یاد عزت الله انتظامی، سهروردی، شیخ اشراق و چند تن دیگر را هم ببینید.

شمس العماره یا کاخ خورشید از شاخص‌ترین ساختمان‌های دوره قاجار در شهر تهران و بخشی از مجموعه ثبت جهانی کاخ گلستان است. کار ساخت این بنا به دستور ناصرالدین شاه قاجار در سال 1280 هجری قمری توسط دوستعلی‌خان معیرالممالک (نظام الدوله) آغاز شد و وی با کمک استاد محمد‌علی کاشی معمار، عمارت را طراحی و پی کندن آن را شروع کرد و ساخت آن حدود دو سال به طول انجامید. شمس‌العماره اولین بنا در میان ممالک‌ محروسه بود که در ساخت آن از فلز استفاده شد همچنین گفته می‌شود که ساخت این عمارت با شکوه حدود 40هزار تومان برای شاه هزینه داشت. سبک معماری عمارت شمس العماره با نام سبک تهران شناخته می‌شود. سبک تهران که حالت معماری تلفیقی است در سال‌های ۱۲۶۸ تا ۱۳۰۳ هجری قمری در ایران رواج داشته که تلفیقی از معماری سنتی ایران با معماری نئوکلاسیک غرب است.