ایرانگردی ؛ از تهران تا اصفهان به روایت گاردین

همراه کارناوال به خوانش روایتی از گاردین نسبت به ایران می پردازیم. این نوشته ها را یکی از خبرنگاران ایرانی گاردین خطاب به دوستان بریتانیایی اش نوشته و از آن ها دعوت کرده تا به ایران بیایند. خبرنگار گاردین دعوت وسوسه آمیز خود را این گونه آغاز می کند:

دوستان عزیزم! از میهمانی خداحافظی من در شهر بریکستون و شبی که با ته چین زعفرانی از شما خداحافظی کردم، بیش از 25 سال می گذرد. زمان درازی بود که در کنارتان زندگی کرده بودم و راستش، شما بخش مهمی از زندگی من بودید. از نخستین روز وارد شدنم به انگلستان، که دخترک دلتنگ و 12 ساله ای بودم، بگیرید تا روزهای مدرسه، سال های تحصیل دانشگاه و مقطع کارشناسی ارشد، تمامی این اوقات در کنارم بودید. 

با این حال و پس از گذشت یک ربع قرن، هنوز دعوتم را نپذیرفته اید و نخواسته اید که اینجا هم را ملاقات کنیم. از آن جا که سیاست های کشور ایران با نظرات و تمایلات شما هماهنگی ندارد، تصویر ایران بدجوری نزد شما مخدوش شده و علاقه ای ندارید حتی برای سرگرمی خودتان به ایران بیایید. این آخرین تلاش من برای دعوت شما به ایران است: شاید بر موانع روانی خود غلبه کرده و در نهایت آن پرواز شش ساعتی به مقصد تهران را انجام دهید. 

گرچه برخلاف مردم دیگر کشورها لازم است برای ویزا اقدام کنید، اما آن هم اتفاق دشوار و سختی نیست و امروزه بریتانیایی ها و امریکایی های بسیاری با گرفتن ویزا، به ایران سفر می کنند. خوب است بدانید که بنا بر توافقات قبلی، از همین دوشنبه خطوط هوایی انگلیس، روزانه پروازهایی را به مقصد تهران خواهند داشت. 

بگذارید از همین اول بگویم، قطعا که نمی توانیم تمام جاهای دیدنی را در تنها یک بازدید ببینیم، اما من می خواهم شما را به شهرهای جنوبی و مرکزی ایران ببرم. و البته در جواب دختری که دائم می گوید دوست ندارد آن پوشش مشکی رنگ را به سر کند، باید بگویم: در ایران پوشیدن چادر اجباری نیست و تنها به تن کردن لباسی گشاد و  یک روسری سبک کافیست. و یک نکته دیگر، از آن جا که مشروبات الکلی در ایران در دسترس نیست، وقت مناسبی ست تا بگذارید بدن شما سم زدایی شود و از غذاهای فوق العاده، خصوصا میوه ها و خشکبار ایرانی ها مصرف کنید و کمبود کالری ناشی از مصرف الکل بدن خود را جبران کنید...

در ادامه همراه کارناوال باشید تا توصیفات این خبرنگار از ایران را با هم بشنویم.

گشت و گذار در تهران 

تهران، پایتخت ایران درست جایی است که فرصت آن را دارید تا همه آن چیزی که از اخبار می بینید، این بار مستقیم و بی پرده لمس کنید. دیدن نقاشی دیواری هایی که اغلب در رسانه های تصویری به نمایش گذاشته می شوند، راه مناسبی برای قدم گذاشتن به تاریخ معاصر هر مکانی است. عکس پیش رو، عکسی از دیورا سفارت سابق آمریکا رد تهران است که از انقلاب به بعد با نام «لانه جاسوسی» از آن یاد می شود و همان طور که می بینید نقاشی هایی بر رویش دیده می شود. امروزه این نقاشی دیواری، پس زمینه بسیاری از عکاسان موبایلی است و عکس های سلفی بسیاری از آن در اینستاگرام خواهید دید. 

پس از گشت و گذار در خیابان های تهران، در قلب این شهر زیبا به کاخ گلستان می رسیم.

ناصرالدین شاه، پادشاه قاجاری و قرن نوزدهمی در اینجا عکاسی را به ایرانی ها معرفی کرد. او به تفریح شخصی خود که عکاسی از زنان حر م سرایش بود، مشغول شد. البته به لطف او، هم اکنون آلبوم بزرگ و قطوری از عکس های ایرانی در کاخ گلستان موجود است. 

بازار تهران 

از کاخ گلستان بیرون می آییم و کمی گرسنه ایم، راه می افتیم سمت ورودی بازار بزرگ تهران، مرکز شلوغ و پرهیاهو که تنها کمی با کاخ گلستان فاصله دارد. در اینجا هر چیزی به چشم می خورد اما هدف ما رستوران معروف مسلم است. با آن که صف طول و دراز ی دارد، اما از خیرش نمی گذریم چرا که غذای فوق العاده مسلم ارزشش را دارد: بهترین ته چین شهر در انتظار شماست. ته چین، ظرفی از برنج زعفرانی است که به همراه مرغ و زرشک سرو می شود. 

حالا وقتش است تا کمی در فضای هنر مدرن تهران نفس بکشیم. از جمله گالری هایی که می توانید در آن ها هنر معاصر را ببینید می توان به گالری آران اشاره کرد. می توانید مجموعه ای از کارهای هنرمندان جوان ایرانی را از نزدیک ببینید. اگر به شمال تهران برویم، به گالری Ag می رسیم که نمایشگاهی عکاسیس ست و در خیابان بیدار ششم، گالری جواهری پیش روی شماست. 

گرچه بر خلاف کشورهای اروپایی اینجا خبری از مک دونالد و استارباکس نیست، اما خوشبختانه در کافه های جدید تهرانی، از شما با دم نوش ها و شربت های خوش طعم گیاهی پذیرایی می شود. 

به کاشان می رویم

بسیاری از ایرانی ها عاشق این اند که به سمت شمال حرکت کنند و در فضا و طبیعت سرسبز جنگل های شمالی و سواحل دریای کاسپین، چند روزی را به خوشی بگذرانند. اما انتخاب اغلب بازدیدگنندگان و گردشگران خارجی، مرکز و جنوب ایران و شهرهای اصفهان، شیراز و یزد است تا مکان های تاریخی و باستانی ایران را از نزدیک ببینند و شکوه چندین هزار ساله پارسی را به وضوح لمس کنند. 

ما از کاشان شروع می کنیم، شهری که ورودی ما به منطقه مرکزی و کویری ایران است. در کاشان، خانه قرن نوزدهمی منوچهری را برای اقامت چند روزه انتخاب می کنیم. جالب است بدانید، زمانی که ایران در تحریم و شرایط نه چندان مساعد اقتصادی قرار داشت، مالک خانه منوچهری تصمیم به بازسازی و تجدید حیات خانه گرفت. شاید در آن زمان او را دیوانه می خواندند، اما امروزه تنها برای آن که یک شب لذت اقامت در خانه منوچهری را تجربه کنید، باید از مدت ها پیش برای رزرو اقدام کنید. 

جالب آن که تا چندی پیش تهرانی ها به دنبال خرید ویلا و خانه در سواحل دریای کاسپین بودند، هم اکنون به سوی شهرهای کویری می روند و به دنبال خرید خانه ای تاریخی و بازسازی آن هستند. 

گشتی در کاشان 

در کاشان از مدرسه آقا بزرگ دیدن می کنیم. این مکان تنها مسجد در ایران به همراه باغ گل است. پیش از آن که از شهر دور شویم، به بازدید باغ فین هم می رویم که زمانی، امیر کبیر صدر اعظم با لیاقت ایرانی به آن تبعید شده و در حمام این باغ جان خود را از دست داد. 

قبل از ترک کاشان به سوی یزد، برای آن که کمی در حال و هوای خود تغییر ایجاد کنیم، بر روی تخت های کبابی غلام می نشینیم و برای ناهار، خود را به صرف کبابی لذیذ دعوت می کنیم. 

در راه یزد

به قصد دشت کویر حرکت می کنیم و می توانیم در هر شهری که دوست دارید، برای استراحت توقف کنیم. شهرهایی چون نطنز، نائین و اردستان انتخابهای مناسب و دلپذیری اند. در اردستان با مسجدی رو به رو می شویم که بر روی بقایایی از یک آتشکده زرتشتی ساخته شده است. همچنین می توانید از قنات ماه، قنات باستانی دو لایه بازدید کنید. قنات ها، سیستم آبیاری زیرزمینی بوده که متعلق به 1000 سال پیش از میلاد هستند. ایرانیان با استفاده از قنات که نوعی فناوری نخستین و اعجابی باستانی است، توانستند آب را به مناطق خشک و کویری برسانند. 

از آن جا که سفر درازی پیش روی ماست، شبی را در عقدا سپری می کنیم. این شهر باستانی که در حصاری از شهرهای جدید قرا رگفته است، به سبب انارهایش شهرت دارد. یکی از بزرگ ترین خانه های شهر با عنوان هتل خالو میرزا بازسازی شده که امروزه برای اقامت در اختیار مسافران و گردشگران گزینه مناسبی است. در اینجا به سبک ایرانی های قدیمف در اتاق هایی مشترک و بر روی تشک هایی روی زمین خواهیم خوابید. غذا را نیز خاله هتل در آشپزخانه طبخ می کند و شکی نیست که فرصتی پیش می آید تا طعم رب انار عقدا را بچشید. 

اقامت در دشت کویر

 قبل از آن که به یزد برسیم، از جاده ای انحرافی به سوی دشت کویر مسیر را ادامه  می دهیم، به گروهی دیگر ملحق می شویم و در میان تپه های صحرا کمپ می زنیم. در این جا منظره ای منحصر به فرد و کویری پیش روی شماست و حتی پوشش گیاهی کاملا متفاوت است. از آن جا که کویر نوردی مسافرتی نیست که بخواهید تکی آن را انجام دهید، با یکی از راهنماهای باتجربه محلی همراه می شویم. 

با ماشین های شاسی بلند، تپه ها را در می نوردیم و در جایی بکر چادر می زنیم. بسیاری از مسافران کویر تأکید می کنند که آسمان شب کویر، انرژی به خصوصی دارد. یکی از لذت های کویر، راه رفتن با پای برهنه بر روی شن هاست که گویی روح را جلا می دهد. وقتی از کویر بیرون می آیید، احساس سبکی وصف ناپذیری خواهید داشت. شاید این به خاطر نمک های صحرا باشد، چرا که زمانی در این مکان دریا بوده است. 

 

در یزد 

یزد، شهری با سازه های حیرت انگیزی به نام بادگیرهاست که هوای داغ کویری را به درون محفظه های خود می مکد و با مجاورت قرار دادن هوای داغ در کنار استخر آبی خنک، هوای خانه را تلطیف می کند. یکی از همین بادگیرها را در یکی از مراکز تجاری دبی ساخته اند اما با بادگیر باغ دولت آباد توفیر بسیار دارد، چرا که بادگیر دولت آباد بزرگ ترین سازه در نوع خود است که به عنوان بادگیر شهر کاربرد داشته است. 

یکی از مزیت های بزرگ یزد، حفظ بافت سنتی شهر با دقت بسیار است که در هیچ جای ایران مشابهش را نخواهید یافت. یزد شهری با ارتباط قوی با تاریخ پیش از اسلام کشور ایران دارد. زرتشتیان سالانه در طی مراسمی آئینی در چک چک گرد هم جمع می شوند. همچنین امکان بازدید از آتشکده معروف شهر که هنوز هم روشن و در حال کار است، وجود دارد. 

در انتها خرید از شیرینی فروشی معروف حاج خلیفه را از یاد نبرید و با بسته ای از بهترین باقلوا و قطاب شهر، یزد را ترک بگویید. 

با بازدید از یکی از جاذبه های شهر یزد، ساختمان امیر چخماق، به آیین های شیعی و مسلمان ایران باز می گردیم. امیر چخماق سازه ای سه طبقه بوده و به عنوان حسینیه بنا شده است. هر ساله در این مکان، مراسم عاشورا و تاسوعا برگزار می شود. یزدی ها با استفاده از یک نخل بزرگ چوبی که نشان دهنده درخت خرماست مراسم عزای خود را برگزار می کنند. نخل ها به عنوان محوری برای دسته های عزاداری محسوب می شود. 

در رستوران خان که زمانی حمام ایرانی بوده است، دمی استراحت می کنیم و زمانی را هم در رستوران تالار یزد می گذرانیم. سپس شب را در هتل مشیر الممالک طی کرده و از صفای باغ پر گل هتل لذت می بریم. 

شیراز ، شهر گل و بلبل

چطور می توان به شهر گل و بلبل شیراز و قلب معنوی کشور سفر نکرد؟ شاعران گرانمایه ای چون حافظ و سعدی در این دیار به خاک سپرده شده اند. ایرانیان از اشعار راز آلو حافظ برای پیش گویی و فال استفاده می کنند و با احترام بسیار به بازدید از مقبره این شاعر نامی می روند. 

در شهر شیراز مجموعه ای منحصر به فرد از باغات ایرانی پیش روی شماست که از آن جمله می توان به باغ ارم، باغ جهان نما، دلگشا و باغ و عمارت شاپوری اشاره کرد. 

شیراز و هوای مطبوعش شهره عام و خاص است، شهری که عطر شکوفه های بهار نارنجش مستت می کند. 

آب لیموی شیرازی یکی از واجبات غذاهای ایرانی است و به هنگام صرف فالوده شیرازی نیز بسیار به کار می آید. پس از صرف فالوده ساعاتی چند را در بازار وکیل شیراز، یکی از رنگین ترین بازارهای کشور می گذرانیم. نزدیکی شیراز به سرزمین قبایل و عشایر بدین معناست که طیف رنگارنگی از لباس های سنتی را در بازار خواهید دید. هنوز کمی از بازار وکیل فاصله نگرفته اید که به مقبره شاهچراغ خواهیم رسید. شاهچراغ حرمی با آینه کاری های بسیار و زیباست که چشم گردشگران را خیره خود می کند و برای مسلمانان ارزش معنوی دارد. از همین روی برای بازدید از شاهچراغ لازم است که چادر بر سر کنید که می تواند هر رنگی باشد. 

پس از همه این گشت و گذارها در شهر شیراز، می توانی شب را در هتل جدید و بزرگ شیراز در نزدیکی دروازه قرآن به استراحت بپردازیم. 

بازدید از پرسپولیس

با یک ساعت رانندگی به سمت شمال شرقی شیراز، به پرپولیس و دروازه ای از شکوه باستانی خواهیم رسید. پرسپولیس توسط داریوش، امپراتور هخامنشی و در سال 512 پیش از میلاد ساخته شده است. جالب است بدانید که امپراتوری هخانشی در زمن حیات خود که به بیش از دو قرن می رسد، بر پهنه وسیعی از دنیا حکمرانی می کرد که شامل بیش از 40% درصد کل دنیا می شود. البته نکته قابل توجه دیگر در مورد این مکان باستانی آن است که بر خلاف دیگر مقبره ها و مکان های تاریخی، پرسپولیس را اسیران و برده ها نساختند و کارگران در ازای کار، مزد خویش را دریافت می کردند. چیزی که در آن زمان نه تنها معمول نبود، بلکه نشان دهنده پیشرفته بودن امپراتوری ایرانی را دارد. 

نشان و مهر تائید این سخنان، توجه و دقت به سنگ نگاره های این منطقه باستانی است. افرادی که بر روی سنگ نگاره ها دیده می شوند، اشخاصی با لباس ها و پوشش های گوناگون اند که نشان دهنده قومیت ها و فرهنگ های مختلف است. همچینین در میان آن نگاره ها موجودات بالدار و با ابهت دیده می شوند که نقش حافظان شهر را داشته اند. متأسفانه اما این موجودات اسکندر را نترساندند و اسکندر با حمله خود به این منطقه، پرسپولیس را به آتش کشید و بخش عمده ای از بناها نابود شدند. از همین روی است که بر خلاف دیگر مکان ها در دنیا، در ایران اسکندر را با لقب تاریخی «کبیر»ش یاد نمی کنند. 

صبح روز بعد، در راه سفر به اصفهان، در پاسارگاد توقفی داشتیم تا مقبره کوروش بزرگ، بنیان گذار امپراتوری پارسی و نخستین پادشاه ایرانیان را از نزدیک ببینیم. مقبره او را بدون هیچ تزئینات مجللی در دشتی خالی از گیاه خواهید دید. 

اصفهان ، آخرین مقصد

همیشه آخر هر سفری باید خود را به اصفهان رساند! گرچه اصفهان شهر من است و این حرف اغراق بسیار دارد، اما زیبایی و شکوهش را نمی توان منکر شد که چون نگینی درشت در تاج ایران می درخشد. عمده بناهایی که در اصفهان می بینید، توسط شاه عباس صفوی، در دوره صفویه و قرن هفدهم میلادی ساخته شده است.  میدان بی نظیر نقش جهان و گنبدهای فیروزه ای رنگش و همچنین قصر عالی قاپو همگی در اطراف میدان قدیمی چوگانی ساخته شده اند. دیدن این مجموعه خارق العاده قدیمی نمی شود و دلت می خواهد بارها و بارها تمام این ها را ببینی. 

بازار بزرگ و قدیمی قیصریه، محله ایست برای کار و تلاش و زندگی در اصفهان. هنوز هم بسیاری از اصفهانی ها برای تهیه و خرید ادویه جات و جواهرات خود به این بازار می روند. وقتی به قیصریه بروی، گذرگاه ها و معابر شلوغش را خواهی یافت که بسیاری از هنرمندان محلی صنایع دستی خود را به فروش گذاشته اند. بخش مورد علاقه من در قیصریه، بازار مسگران است. مکانی که قرن هاست طنین انداز صدای بدآهنگ و ناهماهنگ چکش مسگران اصفهانی است. 

یکی دیگر از بخش های روح فزای اصفهان، سقف مسجد باشکوه شبخ لطف الله است. طراحی کاشی های سقف همان شور و لذتی را دارد که نگاه کردن و خیره شدن به آسمانی پرستاره در دل کویر. شما را به بالا می برد و توأمان حسی از غرق شدن در آسمان را به شما می دهد. کمی دورتر از مسجد شیخ لطف الله، مسجد جامع اصفهان دیدگان را مسحور خود می کند. این مسجد یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که در قرن یازدهم میلادی بازسازی شده. برخلاف مسجد شیخ لطف الله کاشی رنگینی در انتظار شما نیست، اما نقوش و ساخت آجرها خود اعجابی کهن به شمار می روند. 

در نهایت می خواهیم برویم سراغ ویژگی عمده شهر اصفهان و آن رود پرخروش زاینده رود است که اصفهانی ها اوقات خوش خود را در کنار آن می گذرانند. چندین پل قدیمی و کهن بر روی زاینده رو ساخته شده که یکی از آن ها سی و سه پل است. این پل، طرحی ساده دارد و تعداد ستون های آن به راستی 33 عدد است. پل دیگر که به سراغش می رویم، پل خواجو بوده که بر روی آن اشکال و نقوش منحصر به فردی دیده می شود. این پل را برای پادشاه ساختند تا بر روی آن بنشیند و به صدای گوش نواز عبور آب از روی پله های پل، گوش بسپارد. امروزه اما متأسفانه زاینده رود چون گذشته زندگی نمی زاید و اغلب اوقات از خشکی رنج می برد. با این حال این اتفاق اصفهانی ها را از گذراندن اوقاتی خوش در کنار رود باز نمی دارد.

گذران آخرین شب های سفر به ایران در هتل مجلل شاه عباسی اصفهان از واجبات سفر است! این کاروان سرای فوق العاده امروزه به یکی از بهترین هتل های ایران بدل شده است. گردش در میان باغ سرسبز و بازدید از چهارباغ اصفهان، می تواند پایان لذت بخش این سفر جادویی به ایران باشد.

سخن آخر

نوشته هایی که خواندید، از سوی سایت گاردین و خبرنگار ایرانی این روزنامه منتشر شده است. 

مکان های یاد شده را تا به حال از نزدیک دیده اید؟

یا تا به حال شده با یک گردشگر خارجی از نزدیک برخورد کنید؟ واکنش این گردشگران چگونه بود؟

نظرات، خاطرات و دیدگاه های خود را با ما در میان بگذارید و بگویید راهکار شما برای دعوت دوستان خارجی خود به ایران چگونه است؟