کشف صدها قطعه آجر لعابدار در اطراف تخت جمشید

کاوش‌ های ما زمانی مورد توجه بیشتر دانشگاه‌ ها و مراکز علمی بین المللی جهان واقع شد که در فصل ششم کاوش باستان شناسی هیات مشترک ایرانی- ایتالیایی با پیدا شدن کتیبه میخی بابلی یکی از مهمترین ابهامات تاریخی دوره هخامنشی پارسه تخت جمشید روشن شد. با کشف کتیبه بابلی مشخص شد که بنای موجود در ویرانه‌های تل آجری دروازه بوده است. در واقع متن کلمه بابلی حک شده در زمینه آجر لعابدار از "دروازه" نام برده است.

بر اساس گفته های ایشان، در فصل های قبلی کاوش های این گروه بخش دیگری از همین کتیبه کشف شده بود. در این کتیبه به خط میخی فارسی باستان از کلمه شاور به معنی شاه، صحبت شده است. از آنجایی که این بنا (تل آجری) در قرن ششم قبل از میلاد ساخته شده بود، بعد از ویرانی در طی 25 قرن به تلی از هزاران آجر تبدیل شد. 

علیرضا عسکری چاوردی در ادامه اعلام کرد:

این ساختمان بنای چهارگوش است که ابعاد هر ضلع آن حدود ۴۰ متر در محور شمالی جنوبی و ۳۰ متر در محور شرقی-غربی بوده است. دیوارهای قطور این ساختمان به ضخامت حدود ۱۰ تا ۱۲ متر، دور تا دور اتاقی مستطیل شکل به ابعاد ۴۰ متر مربع در مرکز مجموعه فرا می‌گرفته که این اتاق مرکزی با راهرویی به عرض ۵ متر در دو ضلع جنوب شرقی و شمال غربی به بیرون باز می‌ شده است. در واقع می توان گفت چشم انداز بنای تل آجری با شناسایی سازه های معماری یک بنای بزرگ با نام و نشان کتیبه‌ای که از دروازه نام می‌برد، روشن شد.

بر اساس گفته های سرپرست هیات ایرانی تا کنون صدها قطعه آجر لعابدار رنگین از تل آجری به دست آمده است. بخش عمده ای از این آجرها به انواع نقوش ترکیبی حیوانات بالدار مزین هستند. تصاویر برجسته ای که در بیشتر موارد شکلی ترکیبی از حیوانات اسطوره ای ایران باستان در سبک و سنت هنر جنوب غربی ایران، شوش و بین النهرین در هزاره اول قبل از میلاد را نشان می دهند. کاوش ها نشان داده است که تمام بدنه بیرونی و راهروی بزرگ بنای دروازه این بخش، با آجرهای رنگی تزیین شده و در ساخت آن هزاران قطعه آجر هر کدام به ابعاد 33 در 33 به ضخامت 11 سانتی متر به کاررفته بود. هر چند این بنای بزرگ پس از دوره هخامنشی به تلی از خاک تبدیل و بین ساکنان محلی به تل آجری مشهور شد. 

در ادامه علیرضا عسکری چاوردی در مورد دیگر کشفیات انجام شده در محوطه تخت جمشید گفت: 

با توجه به وجود تعداد ۱۲ بنای باستانی دوره هخامنشی در این بخش از حریم تخت جمشید، به دلیل وجود مشابهت زیاد بین آجرهای لعابدار مکشوفه از بنای دروازه مکشوفه جدید با نقوش اسطوره‌های بین النهرین و به ویژه دروازه ایشتار در بابل بین النهرین، همچنین مشابهت پلان کاخ بزرگ مکشوفه در روستای فیروزی به این بناها، به نظر می‌ رسد این بخش از شهر پارسه در دوره‌های آغازین عصر هخامنشی به احتمال در دوره کوروش بزرگ و یا کمبوجیه بنا شده باشد.

سرپرست ایرانی کاوش در ادامه چنین توضیح داد:

ما نیز همانند برخی از محققان پیشین تصور می‌ کنیم که ناحیه باغ فیروزی به طور کامل بخشی از شهری بود که به اقامتگاه سلطنتی در تخت جمشید مرتبط بوده است. بقایای استقرار هخامنشی در نزدیکی روستای فیروزی به مرور توسط باستان شناسانی مورد توجه قرار گرفت و نواحی اطراف تختگاه به منظور مکان یابی جایگاه مقدس سلطنتی درون محدوده وسیع تر شهر بررسی شد. 

وی در انتها تاکید کرد:

نتایج کاوش‌ های این فصل در تکمیل مطالعات پیشین و برنامه ریزی جامع برای حفاظت و مرمت دروازه مکشوفه انجام شد و هدف طرح پلان حفاظت و مرمت جامع این دروازه بود که خوشبختانه بخشی از اهداف مرمت محقق شد. برنامه مطالعات و مرمت دروازه تل آجری در چارچوب تفاهم نامه‌های بین المللی بین محوطه میراث جهانی تخت جمشید، پژوهشگاه میراث فرهنگی و موسسه ایزمئو ایتالیا با همکاری پژوهشکده  باستان شناسی و پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه سازمان، معاونت میراث فرهنگی کشور، اداره کل امور پایگاههای میراث جهانی سازمان، دانشگاه بولونیا و دانشگاه شیراز و همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان فارس ادامه خواهد یافت.

اخبار روز گردشگری را در  کارناوال دنبال کنید.