تکوک سفالی بز کوهی

تکوک‌ها یا ریتون ها، جام‌هایی به شکل شیپور اند که در انتها به شمایلی حیوانی منتهی می شوند و یا کاملا به شکل یک حیوان ساخته می شوند. این ظروف در آسیای میانه به خصوص ایران، یونان و ایتالیا تاریخچه درازی دارند. در واقع تاریخچه تکوک ها به ۶ هزار سال قبل بر می گردد. در یکی از جنگ های یونان و ایران باستان، پس از آن که یونانیان به پیروزی رسیدند، تکوک های بسیاری را با خود به عنوان غنیمت به یونان بردند. پس از کمی، ساخت ظروف تکوک به تقلید در یونان باستان نیز رواج یافت و به نام ریتون در میان مردم شناخته شد.

تکوک سفالی مقابل که به شکل بز کوهی است در شمال غربی ایران کشف شده. جالب است بدانید که ساخت ظروف به شکل و شمایل حیوانات در این منطقه، به خصوص در اواخر دوره برنز و دوره آهن بسیار رایج بوده است. این ریتون به خصوص، تا حدی از نظر کیفیت و مهارت در ساخت خام و ناپخته در نظر گرفته می شود. تکوک سفالین از اشکال هندسی ساده ای مانند استوانه و مخروط ساخته شده و در وسط سینه بز کوهی حفره ای تعبیه شده تا مایع و نوشیدنی از آن به بیرون راه یابد.

سر بز کوهی سفالین، هرمی شکل و ظریف تر و با جزئیات بیش تری به نسبت سایر بخش های ریتون خلق شده است. ریش بز را با قطعه ای مثلثی و چشمانش را به کمک کنده کاری ایجاد کرده اند. از مشخصه های رفتاری هنرمندان و صنعتگران غرب آسیا، تأکید بر بلندی شاخ حیوانات به چشم می خورد و این بز کوهی نیز همانند دیگر مجسمه های حیوانات از شاخ های بلند و کشیده برخوردار است. پاهای ریتون بز کوهی به صوزتی نامعمول کوتاه ساخته شده اند که احتمالا به منظور تضمین امنیت و ثبات قرار گیری ظرف سفالین بوده است. 

تکوک سفالین بز کوهی در 500 سال پیش از میلاد مسیح و در دوره آهن ساخته شده، ارتفاعی به طول 27.8 سانتی متری و عرضی 28.3 سانتی متری دارد. امروزه این ریتون در موزه متروپولیتن نیویورک نگه داری می شود اما بازدید عمومی ندارد.

دیگر آثار باستانی و نفیس معرفی شده در کارناوال را بخوانید: گنجینه های ایران و جهان

می توانید درباره برخی از تکوک ها و ریتون های باستانی در زیر بیش تر بخوانید:

تکوک طلایی شیر غران

ریتون نقره ای شیردال

ریتون کاراکال و بوقلمون

ریتون نقره‌ای اشکانی با سر سیاهگوش

دوره تاریخی: عصر آهن

زمان ساخت: 500 سال پیش از میلاد مسیح

جنس: سفالی

مشخصات ظاهری: ارتفاع: 27.8 سانتی متر، عرض: 28.3 سانتی متر

محل کشف: شمال غربی ایران

محل نگهداری: موزه متروپولیتن، نیویورک

#گنجینه های تاریخ ایران و جهان را با کارناوال بشناسید.