تکوک سیاهگوش اشکانی

 امپراتوری قدرتمند هخامنشی در طی 220 سال بر ایران حکومت کرد و در نهایت به هنگام حکومت کوروش سوم، پادشاهی که از تدابیر و صلابت نخستین پادشاهان سلسله بویی نبرده بود، آرامش و امنیت ایران از بین رفت تا جایی که در نهایت اسکندر به خود اجازه تا به ایران حمله کند. پس از شکست ایران از اسکندر مقدونی، کم تر از صد سال حکومت یونانی سلوکیان بر ایران مسلط شد و چندی بعد اقوام ایرانی به نام اشک ها امپراتوری قدرتمند دیگری پدید آوردند که حیات آن 400 سال به درازا کشید. بخشی از تاریخ با شکوه و پر فراز و نشیب ایران را در تکوک سیمین سیاهگوش می توان دید. چرا که بخش جام شکل و کشیده تکوک سبکی هخامنشی، سر سیاهگوش شکلی یونانی و نوشته های روی تکوک نیز به زبان آرامی است و حکایت از آن دارد که تکوک سیاهگوش مالکی اشکانی داشته است.

تکوک‌ها یا ریتون ها، جام‌هایی به شکل شیپور اند که در انتها به شمایلی حیوانی منتهی می شوند و یا کاملا به شکل یک حیوان ساخته می شوند. این ظروف در آسیای میانه به خصوص ایران، یونان و ایتالیا تاریخچه درازی دارند و باید دانست تاریخچه تکوک ها در ایران به ۶ هزار سال قبل بر می گردد. در یکی از جنگ های یونان و ایران باستان، پس از آن که یونانیان به پیروزی رسیدند، تکوک های بسیاری را با خود به عنوان غنیمت به یونان بردند. پس از کمی، ساخت ظروف تکوک به تقلید در یونان باستان نیز رواج یافت و به نام ریتون در میان مردم شناخته شد.

 در این تکوک سیمین بیش از همه نیش های عیان شده، گوش های به عقب رفته و حالت بدن سیاهگوش که گویی در حال پرش است، توجه انسان را به خودش جلب می کند. احتمالا گردن بلند سیاهگوش نشان از آن دارد که این حیوان برای دایناسوس، خدایگان نوشیدنی یونانی ها مقدس است. ویژگی های سبکی این ریتون زیبا و جزئیات منحصربه فردش در ایرانی بودن آن شکی باقی نمی گذارد و محل ساخت آن شمال غربی ایران در 2000 سال پیش می باشد.

تکوک سیاهگوش پیش رو از نقره ساخته شده و حاشیه های آن با طلا تزئین شده است. ارتفاع آن در حدود 24 و عرضش در حدود 40 سانتی متر می باشد. امروزه تکوک سیاهگوش اشکانی در موزه جی پل گتی، لس آنجلس نگهداری می شود. 

دیگر آثار باستانی و نفیس معرفی شده در کارناوال را بخوانید: گنجینه های ایران و جهان

می توانید درباره برخی از تکوک ها و ریتون های ایران باستان در زیر بخوانید:

تکوک طلایی شیر غران

تکوک طلایی گوزن اشکانی

ریتون نقره ای شیردال

تکوک لاجوردی اردک

ریتون کاراکال و بوقلمون

ریتون نقره‌ای اشکانی با سر سیاهگوش

دوره تاریخی: امپراتوری اشکانی (پارت ها)

زمان ساخت: سال 50 تا 1 قبل از میلاد

جنس: نقره پوشیده از طلا

مشخصات ظاهری: ارتفاع: 24.5 سانتی متر، عرض: 41.9 سانتی متر، قطر: 12.2 سانتی متر

محل ساخت: ایران، شمال غربی

محل نگهداری: موزه جی پل گتی، لس آنجلس

#گنجینه های تاریخ ایران و جهان را با کارناوال بشناسید.